سید محمدباقر خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

[[شریعت اصفهانی]]، [[ابوتراب خوانساری]] و [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]] نزد او شاگردی کردند. مهمترین اثر خوانساری [[روضات الجنات]] است. او آثاری نیز در [[فقه]] و [[اصول]] نوشته است. خوانساری در ۱۳۱۳ق در اصفهان درگذشت و در [[تخت فولاد]] به خاک سپرده شد.

خاندان سید محمد باقر، به روضاتی یا روضاتیان شهرت دارند.<ref> آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، قسم، ص۵۹۱; اسنادی از خاندان روضاتیان، مقدمه جعفریان، ص۱۵.</ref> این خاندان نسبشان به [[امام کاظم(ع)]] می‌رسد<ref> روضاتی، ص۶۳.</ref>، چندی از آنان در شمار عالمان دین بوده‌اند.<ref> جعفریان، در مقدمه اسنادی از خاندان روضاتیان، ص۱۵؛ برای فهرستی از آنان حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۲۰، ۹۸۹-۹۹۲; ج۵، ۱۴۹۶-۱۴۹۸; محمد علی روضاتی، ص۷۵-۷۸، ۷۹-۸۱.</ref>

[[زین العابدین خوانساری|زین العابدین]] (د ۱۲۵۷)، پدر محمدباقر به اصفهان بازگشت و در محله چهار سوی [[شیراز|شیرازی‌ها]] سکونت گزید و از همین روی نوادگان وی به چهار سوقی (یا چهار سویی) شهرت یافتند.<ref> حبیب‌آبادی، ج۳، ص۷۹۸-۷۹۹; اسنادی از خاندان روضاتیان، مقدمه جعفریان، ص۱۶-۱۷.</ref>

 

سید محمد باقر خوانساری در [[روضات الجنات]] شرح حال خود را نیز نگاشته است<ref>خوانساری، ج۲، ص۱۰۳-۱۱۰</ref>. او در وصیت‌نامه خود آورده است که در سال ۱۲۲۶ در خوانسار زاده شد.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۰۵.</ref> خوانساری در [[۸ جمادی‌الاول]] [[سال ۱۳۱۳ هجری قمری|۱۳۱۳ق]]<ref>مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۹۲.</ref>در اصفهان درگذشت<ref> مدرس تبریزی، ج۳، ص۳۶۷ ;حبیب‌آبادی،ج۳، ص۸۱۵; مهدوی، ص۱۷۷.</ref> و در [[تخت فولاد]] به خاک سپرده شد.<ref> مدرس تبریزی، ج۳، ص۳۶۷ ;حبیب‌آبادی،ج۳، ص۸۱۵; مهدوی، ص۱۷۷.</ref> در سوگ وی اشعاری سروده‌اند.<ref> برای نمونه، نک: حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۱۶-۸۱۹;برای آگاهی از متن وصیت نامه وی خطاب به فرزندش، محمد مهدی، نک: محمدعلی روضاتی، ص۸۴-۸۸.</ref>

'''خوانسار'''

 

تحصیلات ابتدائی را پیش از مهاجرت به اصفهان، در زادگاه خویش و از جدّش [[جعفر بن حسین خوانساری (میر صغیر)|سید ابوالقاسم جعفر]] (د۱۲۴۰) فرا گرفت. او جدش را از استادن خویش برشمرده است.<ref> حبیب‌آبادی، ج۳، ۸۰۳.</ref>

 

 

سید محمد باقر پس از وفات جدش همراه با پدر و برادرانش به اصفهان کوچ کرد<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۰۶.</ref> و در محضر شیخ [[محمد تقی ایوانکیفی طهرانی]] معروف به اصفهانی، [[محمد باقر شفتی]] معروف به حجت الاسلام، [[محمد ابراهیم کرباسی]]، [[سید محمد بن عبدالصمد شهشهانی]] به فراگیری دانش‌های مرسوم حوزه پرداخت.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۰۵-۱۰۷; حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۰; مهدوی، ص۱۷۶.</ref>

'''کربلا'''

او از پدر و برخی بزرگان و استادانش [[اجازه روایت]] و [[اجتهاد]] داشت<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۰۶- ۱۰۸; گزی برخواری، ص۵۶; مدرس تبریزی، ج۳،ص۳۶۶; حبیب‌آبادی، ج۳،ص۸۰۲-۸۰۴.</ref> و ریاست علمی و مذهبی در اصفهان به او منتهی می‌شد و حوزه درسش محل حضور اهل علم بود.<ref> حبیب آبای، ج۳،ص۸۰۲-۸۰۴.</ref>

*[[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی|سید محمد کاظم یزدی]]<ref> مدرس تبریزی، ج۳، ص۳۶۶;حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۴-۸۰۶; مهدوی ۱۷۶.</ref>

سید محمد باقر خوانساری، ۸ فرزند پسر داشت که فرزند هفتم در کودکی درگذشت و ۷ تن دیگر همگی به تحصیل علم حوزوی پرداختند.<ref>موسوی خوانساری، مقدمه، ص۲۴۴-۲۹۱; حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۲۰; اسنادی از خاندان روضاتیان، مقدمه جعفریان، ص۱۸; جعفر روضاتی، ص۶۲-۶۳.</ref> [[میرزا محمد مسیح خوانساری|محمد مسیح]] (د ۱۳۲۵) و [[میرزا احمد خوانساری|احمد]] (د ۱۳۴۱) از برجسته‌ترین و مشهورترین فرزندان او در فصل و دانش بودند.<ref> درباره شرح حال آنان، حبیب‌آبادی، ج۵، ص۱۷۰۴-۱۷۰۶; محمد علی روضاتی، ص۷۹-۸۱.</ref>

*'''[[روضات الجنات|روضات الجنات فی احوال العلما و السادات]]''': مهمترین اثر سید محمد باقر است. به سبب تألیف آن، به صاحب روضات ملقب شد. به نوشته [[اعتماد السلطنه]]<ref>اعتماد السلطنه، ص۲۱۷.</ref>، در نامه دانشوران ناصری هر جا عنوان میر معاصر آمده، مقصود صاحب روضات است.

*'''احسن العطیه''': شرحی است بر الفیه [[شهید اول]] در [[فقه]]. این کتاب به مناسبت، برخی تحقیقات [[اصول فقه|اصولی]] را هم دربردارد.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۰۹; آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۷۳.</ref> در سال ۱۳۲۰ در اصفهان چاپ سنگی شد.<ref> مشار، ج۲، ستون۲۵۳۱.</ref>

*'''[[تسلیة الاحزان عند فقد الاحبة و الاخوان]]''': به زبان فارسی. مانند [[مسکن الفواد|مُسَکِّن الفؤاد]] [[شهید ثانی]] در موضوع تسلی خاطر مصیبت‌زدگان تألیف شده است.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۱۰; گزی برخواری، ص۵۷.</ref> و در ۱۳۳۰<ref> آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۴، ص۱۷۷.</ref> و ۱۳۳۹<ref> مشار، ج۱، ستون۸۹۶.</ref> چاپ سنگی شده است.

*'''[[تلویح النوریات من الکلام]]''': رساله‌ای در بیان تفصیلی ضرورت دین و مذهب است.<ref> حیبب آبادی، ج۳، ص۸۰۱.</ref>

*طرف (طوف) الاخبار لتحفة (لتحف) الاخیار<ref> آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۵، ص۱۶۱; حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۲; مهدوی، ص۱۷۷.</ref>

*حاشیه بر [[قوانین الاصول]] [[میرزای قمی]]<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۱۰;مدرس تبریزی، ج۳، ص۳۶۶; آقا بزرگ طهرانی، الذریعه،ج۶، ص۹۱، ۱۷۵. برای فهرستی از دیگر آثار وی: گزی برخواری، ص۵۷، حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۰-۸۰۲; مهدوی، ص۱۷۷; جعفر روضاتی، ص۱۶۲.</ref>

سید محمد باقر خوانساری، قصیده‌های فراوانی به عربی و فارسی در موضوعات مختلف، به ویژه در مدح و مرثیه [[اهل بیت(ع)]] سروده است.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۱۰; حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۱.</ref> نثر خوانساری عموما مسجع و متکلفانه است<ref> حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۰.</ref>. نمونه‌ای از این نثر، علاوه بر [[خطبه]] بلیغ و بی‌نقطه او<ref> حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۱.</ref>، نامه‌هایی است که به برخی از بزرگان و دانشمندان معاصر خویش نگاشته است.<ref> خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۱۱۰؛ حبیب‌آبادی، ج۳، ص۸۰۲.</ref>

*آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی التصانیف الشیعة، چاپ علی نقی ممنزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

* آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، الکرام البررة، قسم ۱-۲، مشهد،۱۴۰۴.

* اسنادی از خاندان روضاتیان، به کوشش رسول جعفریان، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.

* محمد حسن بن علی اعتماد السلطنة، المآثر والآثار، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ افشار، ج۱، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ش.

* محمد بن حسن بن جابری انصاری، علمای اصفهان، با حواشی معلم حبیب‌آبادی، چاپ ناصر باقری بیدهندی، در میراث ملل اسلامی ایران، دفتر ۲، به کوشش رسول جعفریان، قم کتابخانۀ مرعشی نجفی، ۱۳۷۴ش.

* محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، اصفهان، ج۳، ۱۳۵۱ش.ج۶، ۱۳۶۴ش، ج۷، ۱۳۷۴ش.

* محمد باقر خوانساری، روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، چاپ اسدالله اسماعیلیان، قم ۱۳۹۰-۱۳۹۲.

* عمر رضا کحّاله، معجم المؤلفین، دمشق، ۱۹۵۷-۱۹۶۱، چاپ افست، بیروت، بی‌تا.

* عبدالکریم بن مهدی گزی برخواری، تذکرة القبور، چاپ ناصر باقری، بیدهندی، قم ۱۳۷۱ش.

* محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران، ۱۳۶۹ش.

* خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران، ۱۳۵۰-۱۳۵۵ش.

* مصلح الدین مهدوی، تذکرظ القبور، یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ش.