۱۶٬۵۱۸
ویرایش
جز (تمیز کاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
== مفهوم == | == مفهوم == | ||
عقیقه در اصطلاح فقهی، به حیوانی گفته میشود که در روز هفتم تولد نوزاد، قربانی میشود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ مجمع البحرین، ج۵، ص۲۱۵</ref> چون در این روز، موی سر بچه تراشیده میشود، قربانی این روز را عقیقه مینامند. | عقیقه در اصطلاح فقهی، به حیوانی گفته میشود که در روز هفتم تولد نوزاد، قربانی میشود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ مجمع البحرین، ج۵، ص۲۱۵.</ref> چون در این روز، موی سر بچه تراشیده میشود، قربانی این روز را عقیقه مینامند. | ||
==عقیقه در سیره معصومان== | ==عقیقه در سیره معصومان== | ||
[[کلینی]] در [[کافی]] | [[کلینی]] در [[کافی]] حدود ۵۰ [[روایت]] درباره عقیقه آورده است.<ref> کلینی، الکافی، ج۶، ص۲۴-۳۶.</ref> در روایات، فلسفه عقیقه حفظ فرزند از بلاها دانسته شده است.<ref> کلینی، الکافی، ج۶، ص۲۴-۲۵.</ref> | ||
احادیث متعددی درباره عقیقه کردن برای [[حسنین | احادیث متعددی درباره عقیقه کردن برای [[حسنین(ع)]] توسط [[پیامبر(ص)]] وارد شده است با این مضمون که پیامبر روز هفتم تولد حسنین موی سرشان را تراشید و هم وزن آن نقره [[صدقه]] داد و قوچی برایشان صدقه داد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۵۷، ح۳۸.</ref> | ||
در برخی روایت عقیقه و تراشیدن سر | در برخی روایت عقیقه و تراشیدن سر حسنین(ع) به [[حضرت زهرا(س)]] نسبت داده شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۱۲.</ref>{{سخ}} | ||
در برخی روایات آمده است که [[پیامبر(ص)]] هنگامی که به [[رسالت]] [[بعثت|مبعوث]] شد برای خودش عقیقه کرد.<ref>وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۱۴۵، ح۳</ref>{{سخ}} | در برخی روایات آمده است که [[پیامبر(ص)]] هنگامی که به [[رسالت]] [[بعثت|مبعوث]] شد برای خودش عقیقه کرد.<ref>حرعاملی، وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۱۴۵، ح۳.</ref>{{سخ}} | ||
[[محمد بن مسلم]] نقل کرده است که [[امام باقر(ع)]]، [[زید بن علی]] را مأمور کرد تا برای دو | [[محمد بن مسلم]] نقل کرده است که [[امام باقر(ع)]]، [[زید بن علی]] را مأمور کرد تا برای دو پسر خود که همزمان متولد شده بودند، دو رأس حیوان جهت عقیقه خریداری کند، اما به علت کمبود و گرانی در آن دوره زید یک رأس خریداری کرد و خرید حیوان دوم برای او مشکل شد. به همین جهت از امام باقر(ع) پرسید آیا میتوان قیمت آن را [[صدقه]] داد؟ حضرت پاسخ داد:«در جستوجوی خرید باش؛ زیرا [[خداوند]] ریخته شدن خون (سر بریدن حیوان) و بخشش طعام را دوست دارد.<ref>کلینی، الکافی، ج۶، ص۲۵، ح۸.</ref>{{سخ}} | ||
[[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] نقل کرده است که [[امام حسن عسکری(ع)]] گوسفند ذبح شدهای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۳</ref> | [[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] نقل کرده است که [[امام حسن عسکری(ع)]] گوسفند ذبح شدهای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۳.</ref> | ||
== آدب عقیقه == | == آدب عقیقه == | ||
*مستحب است که، برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان | *مستحب است که، برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان ماده ذبح شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳.</ref> | ||
*اگر عقیقه تاهنگام [[بلوغ]]، داده نشود، [[مستحب]] است انسان خود پس از [[بلوغ]]، عقیقه دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | *اگر عقیقه تاهنگام [[بلوغ]]، داده نشود، [[مستحب]] است انسان خود پس از [[بلوغ]]، عقیقه دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴.</ref> | ||
*عقیده مشهور [[فقها|فقهای]] [[شیعه اثنا عشری|شیعه]] [[استحباب]] عقیقه است.<ref> شیخ طوسی، خلاف، ج۶، ص۶۷؛ نجفی، | *عقیده مشهور [[فقها|فقهای]] [[شیعه اثنا عشری|شیعه]] [[استحباب]] عقیقه است.<ref> شیخ طوسی، خلاف، ج۶، ص۶۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۳۱، ص۲۶۷.</ref> اما [[سید مرتضی]] و به گفته [[صاحب جواهر]] [[ابن جنید اسکافی]] عقیقه را [[واجب]] میدانستهاند.<ref> سید مرتضی، الانتصار، ص۴۰۶؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۳۱، ص۲۶۶.</ref> احادیثی نیز در [[وجوب]] آن وارد شده است<ref> نک:کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۵-۲۶۶</ref> که از نظر دیگر فقها بر [[استحباب]] مؤکد حمل میشوند. | ||
*در بعضی احادیث آمده است که قربانی به جای عقیقه کفایت میکند. مقصود از این روایات را قربانی [[حج]] دانستهاند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۱و ۲و۳</ref> | *در بعضی احادیث آمده است که قربانی به جای عقیقه کفایت میکند. مقصود از این روایات را قربانی [[حج]] دانستهاند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۱و ۲و۳.</ref> | ||
== احکام و شرایط عقیقه == | == احکام و شرایط عقیقه == | ||
* عقیقه، باید از چهارپایان گوسفند، گاو و شتر باشد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | * عقیقه، باید از چهارپایان گوسفند، گاو و شتر باشد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳.</ref> | ||
* مستحب است که در آن [[قربانی#شرایط قربانی|شروط قربانی]] رعایت شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ کلینی، | * مستحب است که در آن [[قربانی#شرایط قربانی|شروط قربانی]] رعایت شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ کلینی، الکافی، ج۶، ص۳۰</ref> | ||
* [[صدقه]] دادن پول به جای | * [[صدقه]] دادن پول به جای عقیقه، کافی نیست.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
* شکستن استخوانهای آن [[کراهت]] دارد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | * شکستن استخوانهای آن [[کراهت]] دارد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | ||
* قربانی و تراشیدن موی سر نوزاد در یک مکان انجام شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | * قربانی و تراشیدن موی سر نوزاد در یک مکان انجام شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
* مستحب است که ران یا یک چهارم آن به قابله(مامای نوزاد) داده شود، و اگر او نباشد مادر نوزاد [[صدقه]] دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | * مستحب است که ران یا یک چهارم آن به قابله(مامای نوزاد) داده شود، و اگر او نباشد مادر نوزاد [[صدقه]] دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
* [[مکروه]] است که والدین از آن بخورند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳، کلینی، کافی، ج۶، ۳۲</ref> | * [[مکروه]] است که والدین از آن بخورند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳، کلینی، کافی، ج۶، ۳۲</ref> | ||
* مستحب است که گوشت آن پخته شود، و | * مستحب است که گوشت آن پخته شود، و دستکم ۱۰ تن از فقرا و همسایگان شیعه برای آن دعوت شوند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
== دعای عقیقه == | == دعای عقیقه == | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
دعای دیگری نیز در این زمینه وارد شده است: | دعای دیگری نیز در این زمینه وارد شده است: | ||
:{{عربی|يا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّا تُشْرِكُونَ اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ حَنيفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ اِنَّ صَلوتى وَ نُسُكى وَ مَحْياىَ وَ مَماتى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ لا شَريكَ لَهُ وَ بِذلِكَ اُمِرْتُ وَ اَنَا مِنَ الْمُسْلِمينَ اَللّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَاللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ ....}} و نام فرزند را بگوید سپس ذبح کند.<ref>ای قوم از آنچه شما شریک خدا قرار میدهید بیزارم، من متوجه نمودم رویم را به جانب کسی که آسمانها و زمین را آفرید با خلوص و از سر تسلیم، و من از شرک ورزان نیستم. | :{{عربی|يا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّا تُشْرِكُونَ اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ حَنيفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ اِنَّ صَلوتى وَ نُسُكى وَ مَحْياىَ وَ مَماتى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ لا شَريكَ لَهُ وَ بِذلِكَ اُمِرْتُ وَ اَنَا مِنَ الْمُسْلِمينَ اَللّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَاللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ ....}} و نام فرزند را بگوید سپس ذبح کند.<ref>ای قوم از آنچه شما شریک خدا قرار میدهید بیزارم، من متوجه نمودم رویم را به جانب کسی که آسمانها و زمین را آفرید با خلوص و از سر تسلیم، و من از شرک ورزان نیستم. | ||
به درستی که نمازم و عبادتم و زندگی ام و مرگم برای خداست، پروردگار جهانیان، شریکی ندارد، به این حقیقت امر شدم و من از مسلمانانم، خدایا از تو و برای تو، به نام تو و به تو، و خدا بزرگتر است، خدایا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، و از فلان فرزند فلان بپذیر. | به درستی که نمازم و عبادتم و زندگی ام و مرگم برای خداست، پروردگار جهانیان، شریکی ندارد، به این حقیقت امر شدم و من از مسلمانانم، خدایا از تو و برای تو، به نام تو و به تو، و خدا بزرگتر است، خدایا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، و از فلان فرزند فلان بپذیر.شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴؛ کلینی، الکافی، ج۶، ۳۱-۳۰</ref> | ||
شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴؛ کلینی، | |||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
* [[قربانی]] | * [[قربانی]] | ||
خط ۴۶: | خط ۴۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* شیخ بهائی، جامع عباسی، طهران، (چاپ سنگی)، مؤسسة انتشارات فراهانی. | * شیخ بهائی، جامع عباسی، طهران، (چاپ سنگی)، مؤسسة انتشارات فراهانی. | ||
* محقق داماد، | * محقق داماد، إثناعشر رساله، السید جمال الدین المیر دامادی بخط أحمد النجفی الزنجانی. | ||
* کلینی، الکافی، دارالکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ش. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ش. | ||
* سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیه، مصحح و محقق: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۵ق. | * سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیه، مصحح و محقق: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۵ق. | ||
* شیخ طوسی، الخلاف، محقق: علی خراسانی- سید جواد شهرستانی- مهدی طه نجف- مجتبی عراقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق. | * شیخ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، محقق: علی خراسانی- سید جواد شهرستانی- مهدی طه نجف- مجتبی عراقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق. | ||
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق. | * نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق. | ||
[[ar:العقيقة]] | [[ar:العقيقة]] |
ویرایش