پرش به محتوا

اهواز: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ نوامبر ۲۰۱۷
جز
جز (ویرایش)
جز (←‏پیشینه تاریخی: ویرایش)
خط ۳۲: خط ۳۲:
اهواز از شهرهای کهن ایران است و پیشینه تاریخی آن به قرن سوم میلادی بازمی‌گردد.
اهواز از شهرهای کهن ایران است و پیشینه تاریخی آن به قرن سوم میلادی بازمی‌گردد.
=== پیش از اسلام ===
=== پیش از اسلام ===
اهواز یکی از کهن‌ترین شهرهای [[ایران]] است که توسط [[اردشیر]] (۲۲۴م)<ref> حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا، بی‌تا، ص۴۰،</ref> یا شاپور<ref> یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۴</ref>بنا شده است. این شهر در روزگار [[ساسانیان]] از شهرهای عمده [[خوزستان]] به شمار می‌رفت و از مراکز عمده صنایع نساجی در این منطقه بود. این شهر پیش از اسلام یکی از کانون‌های [[مسیحیت]] در ایران و از اسقف‌نشین‌های خوزستان محسوب می‌شد.<ref>همدانی، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰، ج۱، ص۴۸۲</ref>
اهواز یکی از کهن‌ترین شهرهای [[ایران]] است که توسط [[اردشیر]] (۲۲۴م)<ref> حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا، بی‌تا، ص۴۰.</ref> یا شاپور<ref> یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۴.</ref>بنا شده است. این شهر در روزگار [[ساسانیان]] از شهرهای عمده [[خوزستان]] به شمار می‌رفت و از مراکز عمده صنایع نساجی در این منطقه بود. اهواز پیش از اسلام یکی از کانون‌های [[مسیحیت]] در ایران و از اسقف‌نشین‌های خوزستان محسوب می‌شد.<ref>همدانی، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰، ج۱، ص۴۸۲.</ref>
در اکثر کتاب‌های تاریخی متقدم از این شهر با نام «هرمز اردشیر»<ref>مقدسی، احسن التقاسیم، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۶۰۷؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ ق، ج۲، ص۴۱؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۶۰۴؛ مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۱۰۶، مؤلف مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۶۳؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۵</ref> و در بعض دیگر «هوزمسیر»<ref>ابن فقیه، البلدان، ۱۴۱۶ ق، ص۴۰۰؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۳۷۲</ref>، یا هرمزدان اردشیر<ref>دینوری، اخبارالطوال،۱۳۶۸ش، ص۴۵.</ref> و یا هرمشیر<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۴؛ حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا، بی‌تا، ص۴۰</ref> و... یادکرده‌اند.
در بیشتر منابع تاریخی از این شهر با نام «هرمز اردشیر»<ref>مقدسی، احسن التقاسیم، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۶۰۷؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۱؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۶۰۴؛ مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۱۰۶، مؤلف مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۶۳؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۵.</ref> و در بعض دیگر «هوزمسیر»<ref>ابن فقیه، البلدان، ۱۴۱۶ق، ص۴۰۰؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۳۷۲.</ref>، یا هرمزدان اردشیر<ref>دینوری، اخبارالطوال،۱۳۶۸ش، ص۴۵.</ref> و یا هرمشیر<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۴؛ حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا، بی‌تا، ص۴۰</ref> و... یاد شده است.


=== دوران اسلامی ===
=== دوران اسلامی ===
اهواز در زمان خلافت [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] و مقارن با حکومت [[یزدگرد]] (۶۳۲ – ۶۵۲م، [[۱۱ هجری قمری|۱۱ – ۳۱ق]]) آخرین پادشاه [[ساسانی|ساسانیان]]، توسط [[مسلمانان|مسلمان]] فتح شد. فرماندهی سپاه مسلمین را [[حرقوص بن زهیر]]<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۵۰</ref> یا [[ابو موسی اشعری]]<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲ ق، ص۱۰۱؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۴۳</ref> به عهده داشت. مرزبان حکومت ساسانی در زمان فتوحات مسلمانان [[هرمزان]] بود که در همین منطقه از مسلمانان شکست خورد و شهر به دست اعراب مسلمان افتاد. در کتب تاریخی متقدم جزئیات فتح ذکر شده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱؛ مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶، ابن کثیر؛ البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ ق، ج۲، ص۵۵۰؛ قمی، تاریخ قم،۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۰۰؛ و...</ref>
اهواز در زمان خلافت [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] و مقارن با حکومت [[یزدگرد]] (۶۳۲–۶۵۲م، [[۱۱ هجری قمری|۱۱ –۳۱ق]]) آخرین پادشاه [[ساسانی|ساسانیان]]، توسط [[مسلمانان|مسلمان]] فتح شد. فرماندهی سپاه مسلمین را [[حرقوص بن زهیر]]<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۵۰.</ref> یا [[ابو موسی اشعری]]<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲ ق، ص۱۰۱؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۴۳</ref> به عهده داشت. در منابع تاریخی جزئیات فتح اهواز آمده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱؛ مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶، ابن کثیر؛ البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ ق، ج۲، ص۵۵۰؛ قمی، تاریخ قم،۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۰۰.</ref>


در مورد زمان دقیق فتح اهواز توسط [[مسلمانان]]، اختلافاتی در منابع متقدم به چشم می‌خورد و این اختلاف از سال ۱۶ق تا ۲۳ق متغیر می باشد.<ref>یعقوبی در کتاب تاریخ خود زمان فتح این شهر را سال ۲۳ ه.ق (یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳) می‌داند، طبری آن را سال ۱۹ ه.ق (بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱)، صاحب مجمل التواریخ و القصص وقوع آن را در سال ۲۰ ه.ق (مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶) ، ابن اثیر آن را در سال ۱۷ ه.ق (ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶)، ابن کثیر فتح مسلمین را در سال ۱۶ ه.ق (ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲) و ابن حجر عسقلانی سال ۱۸ ه.ق (ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ ق، ج۷، ص۲۶۹) را برای تاریخ فتح اهواز مطرح می‌کند.</ref>
در باره زمان دقیق فتح اهواز توسط [[مسلمانان]]، اختلافاتی در منابع وجود دارد. منابع این اختلاف از سال ۱۶ق تا ۲۳ق ذکر کرده‌اند. و سال‌های ۱۶،<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲.</ref>۱۷،<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶.</ref>۱۸،<ref> ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ ق، ج۷، ص۲۶۹.</ref>۱۹، <ref>بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱.</ref>۲۰، <ref>مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶.</ref> و ۲۳ق،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳.</ref>را برای فتح اهواز ذکر کرده‌اند.


==تشیع در اهواز==
==تشیع در اهواز==