پرش به محتوا

اهواز: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۳۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ نوامبر ۲۰۱۷
جز
ویرایش
جز (←‏پیشینه تاریخی: ویرایش)
جز (ویرایش)
خط ۳۸: خط ۳۸:
اهواز در زمان خلافت [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] و مقارن با حکومت [[یزدگرد]] (۶۳۲–۶۵۲م، [[۱۱ هجری قمری|۱۱ –۳۱ق]]) آخرین پادشاه [[ساسانی|ساسانیان]]، توسط [[مسلمانان|مسلمان]] فتح شد. فرماندهی سپاه مسلمین را [[حرقوص بن زهیر]]<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۵۰.</ref> یا [[ابو موسی اشعری]]<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲ ق، ص۱۰۱؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۴۳</ref> به عهده داشت. در منابع تاریخی جزئیات فتح اهواز آمده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱؛ مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶، ابن کثیر؛ البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ ق، ج۲، ص۵۵۰؛ قمی، تاریخ قم،۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۰۰.</ref>
اهواز در زمان خلافت [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] و مقارن با حکومت [[یزدگرد]] (۶۳۲–۶۵۲م، [[۱۱ هجری قمری|۱۱ –۳۱ق]]) آخرین پادشاه [[ساسانی|ساسانیان]]، توسط [[مسلمانان|مسلمان]] فتح شد. فرماندهی سپاه مسلمین را [[حرقوص بن زهیر]]<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۵۰.</ref> یا [[ابو موسی اشعری]]<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲ ق، ص۱۰۱؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۴۳</ref> به عهده داشت. در منابع تاریخی جزئیات فتح اهواز آمده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳؛ بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱؛ مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶، ابن کثیر؛ البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ ق، ج۲، ص۵۵۰؛ قمی، تاریخ قم،۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ ابن العربی، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۰۰.</ref>


در باره زمان دقیق فتح اهواز توسط [[مسلمانان]]، اختلافاتی در منابع وجود دارد. منابع این اختلاف از سال ۱۶ق تا ۲۳ق ذکر کرده‌اند. و سال‌های ۱۶،<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲.</ref>۱۷،<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶.</ref>۱۸،<ref> ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ ق، ج۷، ص۲۶۹.</ref>۱۹، <ref>بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱.</ref>۲۰، <ref>مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶.</ref> و ۲۳ق،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳.</ref>را برای فتح اهواز ذکر کرده‌اند.
درباره زمان دقیق فتح اهواز توسط [[مسلمانان]]، اختلافاتی در منابع وجود دارد. منابع این اختلاف از سال ۱۶ق تا ۲۳ق ذکر کرده‌ و فتح اهواز را در سال‌های ۱۶،<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ ق، ج۷، ص۸۲.</ref>۱۷،<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ ق، ج۲، ص۵۲۶.</ref>۱۸،<ref> ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ ق، ج۷، ص۲۶۹.</ref>۱۹، <ref>بلعمی، تاریخ‌نامه طبری، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۰۱.</ref>۲۰، <ref>مجهول، مجمل التواریخ و القصص، بی‌تا، ص۲۷۶.</ref> و ۲۳ق،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۳.</ref> دانسته اناند.


==تشیع در اهواز==
==تشیع در اهواز==
نفوذ [[تشیع]] در اهواز، به سبب کارگزارن معروف و مهاجرت قبایل و خاندان های شیعی و پیوند نزدیک این شهر با [[کوفه]] و رفت‌وآمد ساکنان آن به اهواز، از [[قرن اول هجری قمری|قرن اول هجری]] شکل‌ گرفته است.{{مدرک}} تشیع در اهواز به قدمت تشیع در [[قم]] بوده است و از منابع روایی و رجالی شیعه به ارتباط این دو شهر به دست می‌آید.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۹۲.</ref>
نفوذ [[تشیع]] در اهواز، به سبب کارگزارن معروف و مهاجرت قبایل و خاندان های شیعی و پیوند نزدیک این شهر با [[کوفه]] و رفت‌وآمد ساکنان آن به اهواز، از [[قرن اول هجری قمری|قرن اول هجری]] شکل‌ گرفته است.{{مدرک}} تشیع در اهواز به قدمت تشیع در [[قم]] بوده است و از منابع روایی و رجالی شیعه به ارتباط این دو شهر به دست می‌آید.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۹۲.</ref>


==== کارگزاران معروف ====
==== کارگزاران معروف ====
خط ۷۰: خط ۷۰:
{{مسیر حرکت امام رضا}}
{{مسیر حرکت امام رضا}}
====سفر امام رضا(ع)====
====سفر امام رضا(ع)====
[[امام رضا]](ع) در سفر خود از [[مدینه]] به [[مرو]]، از شهر اهواز و برخی از شهرهای اطراف آن گذر نمود<ref>برای آشنایی بیشتر زجوع کنید به: عرفان منش، جغرافیای تاریخی حرکت امام رضا(ع) از مدینه تا مرو،۱۳۸۲ ش، ص۴۷</ref> پس از عبور ایشان از اهواز شیعیان و محبان اهل بیت(ع) ساکن این شهر در محل اقامت آن حضرت مسجدی بنا کردند که به نام مسجد علی بن موسی الرضا(ع) معروف شد. این مکان محل دفن علی بن مهزیار اهوازی است<ref> [http://iqna.ir/fa/news/2512673 سایت خبرگزاری بین المللی قرآن، ایقنا] </ref>و همچنین قدمگاه‌های دیگری که منتسب به آن حضرت، در شهر اهواز و اطراف آن وجود دارد. شیعیان برای [[زیارت]] به این اماکن می‌روند. این موضوع نفوذ تشیع قبل از حضور امام و عمق تاثیر حضور امام در گسترش [[تشیع]] آن منطقه را بازتاب می‌دهد.
[[امام رضا]](ع) در سفر خود از [[مدینه]] به [[مرو]]، از شهر اهواز گذر نمود<ref>برای آشنایی بیشتر رجوع کنید به: عرفان منش، جغرافیای تاریخی حرکت امام رضا(ع) از مدینه تا مرو،۱۳۸۲ ش، ص۴۷</ref> پس از عبور ایشان از اهواز شیعیان و محبان اهل بیت(ع) ساکن این شهر در محل اقامت آن حضرت مسجدی بنا کردند که به نام مسجد علی بن موسی الرضا(ع) معروف شد.<ref> [http://iqna.ir/fa/news/2512673 سایت خبرگزاری بین المللی قرآن، ایقنا] </ref>و همچنین قدمگاه‌های دیگری که منتسب به آن حضرت، در شهر اهواز و اطراف آن وجود دارد. شیعیان برای [[زیارت]] به این اماکن می‌روند.


====موقعیت حساس جغرافیایی====
====موقعیت حساس جغرافیایی====
خط ۸۶: خط ۸۶:


==اهواز و انقلاب اسلامی==
==اهواز و انقلاب اسلامی==
از فعالیت‌های مردم اهواز در پیشبرد انقلاب اسلامی می‌توان به نقش و جایگاه روحانیون فعال اهوازی ازجمله آیت‌الله میر سید علی بهبهانی، آیت‌الله سید مرتضی علم الهدی، آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، آیت‌الله موسوی جزایری، آیت‌الله سید علی شفیعی و... و نقش مردم آن در سازمان‌دهی انجمن‌های مختلفی چون مرکز القرآن، انجمن دانشوران، انجمن موحدین و انجمن دین و دانش، اشاره کرد و بدین‌وسیله فعالیت‌های خود را برای رهبری مردم و مبارزه با حکومت شاه پی گرفتند.<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: انقلاب اسلامی در اهواز، ج۱، ص۲۳۶ و ص۳۷۳ تا ۴۶۴ و ج۲، ص۵۰ </ref>
برخی از عالمان اهوازی مانند آیت‌الله میر سید علی بهبهانی، آیت‌الله سید مرتضی علم الهدی، آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، آیت‌الله موسوی جزایری و آیت‌الله سید علی شفیعی در انقلاب اسلامی ایران فعال بودند  همچنین انجمن‌های مختلفی چون مرکز القرآن، انجمن دانشوران، انجمن موحدین و انجمن دین و دانش برای رهبری مردم و مبارزه با حکومت شاه فعال بود.<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: انقلاب اسلامی در اهواز، ج۱، ص۲۳۶ و ص۳۷۳ تا ۴۶۴ و ج۲، ص۵۰ </ref>


بعد از پیروزی انقلاب، در شهریور [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|سال ۱۳۵۹ش]]، جنگ [[عراق]] علیه [[ایران]] آغاز شد. عراق به فاصله چند روز، با پیشروی در خاک ایران و گرفتن چند شهر [[خوزستان]] ازجمله [[خرمشهر]]، [[بستان]]، [[هویزه]] و [[سوسنگرد]]، خود را به پشت دیوارهای شهر اهواز رساند <ref>[https://www.tic.ir/fa/news/news-imported-4593 تاریخ جنگ تحمیلی، روز شمار آغاز تهاجم زمینی عراق به ایران، سامانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات]</ref>؛ اما با مقاومت شدید مردم رو به رو گشته و در 15 کیلومتری شهر در منطقه دب حردان متوقف شد<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/397677 سایت خبری مشرق نیوز، ناشناخته های خوزستان]. </ref>؛ که بعدها نیروهای انقلاب، در چندین عملیات ازجمله [[عملیات بیت‌المقدس]]، [[طریق‌القدس]]، عملیات شکست حصر سوسنگرد و... محاصره شهر اهواز را شکستند.<ref>[http://sahadem.aja.ir/Portal/Home/ سایت سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، عملیات‌های سال اول و دوم جنگ]</ref>
بعد از پیروزی انقلاب، در شهریور [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|سال ۱۳۵۹ش]]، جنگ [[عراق علیه ایران]] آغاز شد. [[عراق]] با پیشروی در خاک ایران و گرفتن شهرهای [[خرمشهر]]، [[بستان]]، [[هویزه]] و [[سوسنگرد]]، خود را به نزدیکی اهواز رساند <ref>[https://www.tic.ir/fa/news/news-imported-4593 تاریخ جنگ تحمیلی، روز شمار آغاز تهاجم زمینی عراق به ایران، سامانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات]</ref>؛ اما با مقاومت مردم در ۱۵ کیلومتری شهر در منطقه دب حردان متوقف شد.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/397677 سایت خبری مشرق نیوز، ناشناخته های خوزستان]. </ref>؛ بعدها نیروهای ایران، در چندین عملیات از جمله [[عملیات بیت‌المقدس]]، [[طریق‌القدس]]، عملیات شکست حصر سوسنگرد و... محاصره شهر اهواز را شکستند.<ref>[http://sahadem.aja.ir/Portal/Home/ سایت سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، عملیات‌های سال اول و دوم جنگ]</ref>
در این میان نقش محوری و فرماندهی اهواز در مدیریت و پشتیبانی ۸سال دفاع مقدس برجسته است؛ از جمله مدیریت جنگ و همچنین سامان دهی نیروهای اعزامی وانتقال آن‌ها به خطوط مقدم. به همین علت، اهواز نوک پیکان حمله عراق قرار داشت و بیشترین حملات هوایی، موشکی و خمپاره‌ای علیه این شهر صورت گرفت که در پی این حملات خسارت‌ها و آسیب‌های فراوانی به شهر وارد شد.<ref> [https://www.m،%20https://www.mashreghnews.ir/news/397677ashreghnews.ir/news/397677 سایت خبری مشرق نیوز] </ref> تعداد شهدای اهواز و استان خوزستان در طول هشت سال دفاع مقدس، بیش از ۲۱ هزار نفر اعلام شده است.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/511731 سایت خبری مشرق نیوز] </ref>
 
در ۸ ساله جنگ عراق علیه ایران سامان‌دهی نیروهای اعزامی و انتقال آن‌ها به خطوط مقدم در اهواز انجام می‌شد. بیشترین حملات هوایی، موشکی و خمپاره‌ای عراق علیه این شهر صورت گرفت که در پی این حملات خسارت‌ها و آسیب‌های فراوانی به شهر وارد شد.<ref> [https://www.m،%20https://www.mashreghnews.ir/news/397677ashreghnews.ir/news/397677 سایت خبری مشرق نیوز] </ref> تعداد شهدای اهواز و استان خوزستان در طول هشت سال دفاع مقدس، بیش از ۲۱ هزار نفر اعلام شده است.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/511731 سایت خبری مشرق نیوز] </ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}