عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته [[ابن‌ابی‌الحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] شراب‌خواری کرد، عبدالله به دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج‌۱۷، ص‌۲۳۲ و۲۳۴.</ref> همچنین در [[سال ۳۵ قمری]] هنگامی که مخالفان عثمان را محاصره کردند، عبدالله جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.<ref>نک: مفید، الجمل، ص‌۴۳۵ـ۴۳۶.</ref>

عبدالله در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] کرد.<ref>مفید، الجمل، ص‌۱۰۷</ref> او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref>مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج‌۳، ص‌۱۰۵</ref> و شاید پس از این جنگ بود که همراه حضرت علی در [[کوفه]] اقامت گزید.<ref>نک: به خلیفةبن خیاط، ص‌۲۱۳</ref>

او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام علی(ع) بود و بر قبایل [[قریش]]، [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۷۲.</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی می‌کرد.<ref> ابن‌اعثم کوفی، ج‌۳، ص‌۲۴</ref> و به همراه عده‌ای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref> دینوری، ص‌۱۸۴.</ref>

 

علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس‌ بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۴، ص‌۵۵۴-۵۵۵.</ref>

 

به گفتۀ [[ابن ابی‌الحدید]] علی(ع) می‌خواست عبدالله را به‌ سبب [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، از این رو او با [[زبیر]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج‌۱، ص‌۵۳.</ref>

به گزارش |ابن سعد و [[مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات‌الکبری، دارالفکر، ج۳، ص‌۳۹-۴۰؛ مسعودی، مروج‌الذهب، قم،ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف نقل مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، قم، ج۲، ص۴۲۶</ref> سازگار نیست. طبق نظر مشهور [[امام حسن مجتبی(ع)]] ابن‌ملجم را قصاص کرده است.<ref>مفید، الارشاد، ج‌۱، ص‌۲۲.</ref>

پس از به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد<ref>نک: ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج‌۶، ص‌۴۶۷</ref> او با جمعی از قریش نزد معاویه رفت. معاویه نیز ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج‌۴، ص‌۱۰۱، ۳۲۰</ref> یزید این مقرری را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد؛ اما بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال نه تنها همه را بخشیده بود بلکه بدهکار نیز می‌شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ۱۳۹۴ق، ص۴۵.</ref>

درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش می‌کند و به‌همین‌جهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 عبدالله‌ بن جعفر و قیام کربلا] پرتال جامع علوم انسانی</ref>  

در واقعۀ حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، ج‌۶، ص‌۲۸۷</ref>

عبدالله بن جعفر چند سال از عمر خود را در [[بصره]]، [[کوفه]] و [[شام]] به‌ سر برد و سرانجام در [[مدینه]] اقامت گزید.<ref>خلیفةبن خیاط، ص‌۲۹، ۳۱</ref>

گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمی‌دانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت می‌کرد.<ref>نک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج‌۵، ص‌۳۳۶ـ۳۳۷؛ ابن‌عبدالبرّ، ج‌۳، ص‌۸۸۱</ref> عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکته‌سنجی، خوش‌خلقی، پاک‌دامنی و بخشندگی ستوده‌اند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است<ref>ابن‌عبدالبرّ، ج‌۳، ص‌۸۸۱.</ref> و نام او را در زمره چهار بخشنده [[بنی‌هاشم|هاشمی]] ذکر کرده‌اند.<ref>ابن‌عنبه، ص‌۳۶.</ref> به گزارش [[یعقوبی]] وی یک‌بار جامه‌های تن خود را به فردی مستحق داد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج‌۲، ص‌۲۷۷.</ref>

[[عبیدالله بن قیس]] درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده<ref>نک: ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۷۱ـ۲۷۲</ref> و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.<ref>نک ابن‌عبدالبرّ، ج‌۳، ص‌۸۸۲</ref>

عبدالله از پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و مادر خود [[اسماء بنت عمیس]] روایت کرده است.<ref>ابن‌اثیر، ج‌۳، ص‌۱۹۸.</ref> عده‌ای نیز از او روایت کرده‌اند.<ref> نک:ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۴۸</ref>

او حدیثی دربارۀ نزول [[آیه تطهیر]] و درخواست [[حضرت زینب(س)]] برای ورود به [[اهل بیت]] و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.<ref>کوفی، ج‌۲، ص‌۱۳۸</ref>

دربارۀ زمان و مکان درگذشت عبدالله اختلاف‌ وجود دارد. به روایت مشهورتر وی در سال ۸۰ هجری<ref> نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج‌۲، ص‌۲۷۷؛ ابن‌اثیر، ج‌۳، ص۲۰۰.</ref> و به روایات دیگر<ref>نک: خلیفةبن خیاط، ص‌۳۱؛ ابن‌اثیر، ج‌۳، ص۲۰۰؛ ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص۲۹۶</ref> در سال ۸۲ یا ۸۴ یا ۸۵ یا ۸۶ق در [[مدینه]] درگذشت. [[ابان بن عثمان بن عفان|اَبان‌ بن عثمان]]، که در آن زمان امیر [[مدینه]] بود، بر وی [[نماز میت|نماز]] خواند و او را در [[بقیع]] به خاک سپردند.<ref>ابن‌عبدالبر، ج‌۳، ص‌۸۸۱؛ ابن‌اثیر، ج‌۳، ص۲۰۰</ref> مقامی در [[قبرستان باب الصغیر]] دمشق نیز به او منسوب است.<ref>فهری، مراقد اهل البیت فی الشام، ص۳۷.</ref>

* ابن‌اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، چاپ محمدابراهیم بنا، محمد احمدعاشور و محمود عبدالوهاب فاید، بیروت ۱۹۸۹م/۱۴۰۹ق.

* ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۵ق.

*مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، منشورات دارالهجره، قم، ۱۴۰۴ق.

* مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.