پرش به محتوا

معتزله: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۶
imported>Kmhoseini
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Kmhoseini
خط ۱۸: خط ۱۸:


==ارتباط شیعه و معتزله==
==ارتباط شیعه و معتزله==
از میان فرقه‌های کلامی و اعتقادی [[اهل سنت]] معتزله بیش از دیگر فرقه‌ها به شیعیان نزدیک بوده‌اند. در برهه‌هایی از تاریخ٬ ارتباط قوی و نزدیکی بین علمای شیعه و معتزلیان ایجاد شد که به تاثیر و تاثر این دو فرقه از یکدیگر انجامید. برخی پژوهشگران شیعه را در علم کلام دنباله رو معتزله دانسته‌اند. بر اساس این نظر شیعیان علم کلام و روش عقل‌گرایی در اصول دین را از معتزله آموختند. این نظر با نقد گروهی از نویسندگان شیعه همراه شده که ریشه عقل‌گرایی در اندیشه شیعه را به تعالیم امامان شیعه باز ‌‌می‌گرداند. با این حال تاثیر پذیری شیعه از اندیشه کلامی معتزلیان را نمی‌توان انکار کرد٬ هر چند اندیشه شیعه با معتزله همیشه و در همه موضوعات مشترک نبوده و برخی از علمای شیعی در آثار خود به نقد آرای معتزلیان پرداخته‌اند. از سوی دیگر معتزلیان نیز از شیعیان تاثیر پذیرفته اند و به اندیشه‌های شیعی نزدیک شده‌اند چنان که گروهی از معتزله به برتری امام علی(ع) بر دیگر مردمان بعد از پیامبر(ص) اعتقاد دارند هر چند خلافت خلفای پیش از او را بنابر حفظ مصالح اجتماعی صحیح می‌دانند. حتی برخی از معتزلیان به مذهب شیعه گرویدند مانندابن راوندی٬ ابو عیسی الوراق(م247ق.) ٬ عبدالرحمن بن احمد جبرویه٬ ابن قبه رازی٬ شیعه شدند.<ref>جوادی٬ تاثیر اندیشه‌های شیعه بر معتزله٬ 146-149 ٬ جعفریان٬ مناسبات فرهنگی معتزله و شیعه٬ 35-39</ref> برخی از نویسندگان شیعه همچنین با استناد به گفتار خود معتزله که پاره ای از عقایدشان را منتسب به آموزه‌ها و سخنان امام علی کرده‌اند٬ بر تاثیر پذیری معتزله از شیعیان تاکید کرده‌اند. <ref>سبحانی٬ تفاوت‌های جوهری دو مکتب کلامی شیعه ومعتزله٬ ص 4-5</ref>  
از میان فرقه‌های کلامی و اعتقادی [[اهل سنت]] معتزله بیش از دیگر فرقه‌ها به شیعیان نزدیک بوده‌اند. در برهه‌هایی از تاریخ٬ ارتباط قوی و نزدیکی بین علمای شیعه و معتزلیان ایجاد شد که به تاثیر و تاثر این دو فرقه از یکدیگر انجامید تا جایی که برخی پژوهشگران [[شیعه]] جدید و گروهی از نویسندگان قدیم منابع فرقه شناسی٬ شیعیان را در [[علم کلام]] دنباله رو معتزله دانسته‌اند. بر اساس این نظر شیعیان علم کلام و روش عقل‌گرایی در اصول دین را از معتزله آموختند. این نظر با نقد برخی از نویسندگان شیعه همراه شده که ریشه عقل‌گرایی در اندیشه شیعه را به تعالیم [[امامان]] شیعه باز ‌‌می‌گردانند.<ref>جوادی٬ تاثیر اندیشه های کلامی شیعه بر معتزله٬ ص 126-128</ref> و برخلاف عقیده مشهور٬ با اشاره به قدمت تاریخی تشیع نسبت به معتزله٬ معتزلیان را پیرویان شیعه دانسته اند و انتساب عقاید شیعی به معتزلیان را اتهام از سوی مخالفان به شمار آورده اند.<ref>عطایی٬ معتزله و عقاید و افکار آنان٬  ص 12-17</ref> 
 
از سوی دیگر معتزلیان نیز از شیعیان تاثیر پذیرفته اند و به اندیشه‌های شیعی نزدیک شده‌اند چنان که گروهی از معتزله به برتری امام علی(ع) بر دیگر مردمان بعد از پیامبر(ص) اعتقاد دارند هر چند خلافت خلفای پیش از او را بنابر حفظ مصالح اجتماعی صحیح می‌دانند. حتی برخی از معتزلیان به مذهب شیعه گرویدند مانندابن راوندی٬ ابو عیسی الوراق(م247ق.) ٬ عبدالرحمن بن احمد جبرویه٬ ابن قبه رازی٬ شیعه شدند.<ref>جوادی٬ تاثیر اندیشه‌های شیعه بر معتزله٬ 146-149 ٬ جعفریان٬ مناسبات فرهنگی معتزله و شیعه٬ 35-39</ref> برخی از نویسندگان شیعه همچنین با استناد به گفتار خود معتزله که پاره ای از عقایدشان را منتسب به آموزه‌ها و سخنان امام علی کرده‌اند٬ بر تاثیر پذیری معتزله از شیعیان تاکید کرده‌اند. <ref>سبحانی٬ تفاوت‌های جوهری دو مکتب کلامی شیعه ومعتزله٬ ص 4-5</ref>  


===معتزله و شیعه:‌نخستین ارتباط ها===
===معتزله و شیعه:‌نخستین ارتباط ها===
کاربر ناشناس