پرش به محتوا

عذاب قبر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (افزایش شناسه)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۶: خط ۴۶:
به گفته نوَوَی، شارح صحیح مسلم، عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] درباره تأویل روایت مذکور اختلاف‌نظر دارند برخی آن را مربوط به مردگانی دانسته‌اند که وصیت کرده پس از مرگشان بر آنها گریه کنند. برخی از آنان، عذاب کردن مردگان به خاطر کارهای زندگان را با آیه «وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ؛ هیچ کس بارِ(گناه) دیگری را بر دوش نمی‌گیرد»<ref>سوره انعام، آيه۱۶۴.</ref> سازگار نمی‌دانند.<ref>نووی، المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، ۱۳۹۲، ج۶، ص۲۲۸.</ref>
به گفته نوَوَی، شارح صحیح مسلم، عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] درباره تأویل روایت مذکور اختلاف‌نظر دارند برخی آن را مربوط به مردگانی دانسته‌اند که وصیت کرده پس از مرگشان بر آنها گریه کنند. برخی از آنان، عذاب کردن مردگان به خاطر کارهای زندگان را با آیه «وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ؛ هیچ کس بارِ(گناه) دیگری را بر دوش نمی‌گیرد»<ref>سوره انعام، آيه۱۶۴.</ref> سازگار نمی‌دانند.<ref>نووی، المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، ۱۳۹۲، ج۶، ص۲۲۸.</ref>


==مباحث کلامی==
== عذاب بدن برزخی یا دنیوی؟==
به گفته [[ابوالحسن اشعری]] بنیانگذار مکتب اشاعره، درباره عذاب قبر میان مسلمانان اختلاف‌نظر وجود دارد. او اکثر مسلمانان را معتقد به عذاب قبر دانسته و به [[معتزله]] و [[خوارج]] نسبت داده که به عذاب قبر باور ندارند.<ref> اشعری، مقالات الاسلامیین، ۱۴۰۰ق، ص۴۳۰.</ref> اما [[ابن ابی‌الحدید]] از قاضی القضاة در طبقات المعتزله نقل کرده چون ضرار بن عمر از شاگردان [[واصل بن عطا]] به عذاب قبر باور نداشته آن را به همه معتزله نسبت داده‌اند در حالی که معتزله عذاب قبر را جایز می‌دانند. هرچند شمار اندکی از آنان به عذاب قبر یقین ندارند اما بیشترشان معتقدند عذاب قبر وجود دارد با این تفاوت که آن را مربوط به روح می‌دانند نه جسم.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۷۳.</ref>
درباره اینکه عذاب قبر با بدن دنیوی یا [[بدن برزخی]] درک می‌شود، اختلاف‌نظر وجود دارد. گفته شده به باور مشهور متکلمان و فلاسفه، روح انسان پس از مرگ، به [[بدن مثالی]] (بدنی مانند بدن دنیایی است با این تفاوت که ماده و خواص آن مانند جِرم و وزن را ندارد.) تعلق می‌گیرد.<ref>ملایری، «نظریه‌های بدن برزخی-بررسی و نقد»، ص۱۰۹-۱۱۵.</ref> با این حال به [[سید مرتضی]] و [[سدیدالدین حمصی رازی]] از متکلمان امامیه نسبت داده شده که معتقدند پس از مرگ، روح به بدن باز می‌گردد و فشار قبر با بدن دنیایی درک می‌شود.<ref> ملایری، «نظریه‌های بدن برزخی-بررسی و نقد»، ص۱۱۳-۱۱۵.</ref> به گفته [[عبدالرزاق لاهیجی]] کسانی که معتقدند روح باقی نیست عذاب قبر را مختص بدن می‌دانند. اما کسانی که قائل به بقای روح‌اند، معتقدند که پس از مرگ، روح به بدن بازمی‌گردد و عذاب قبر مختص روح است یا اینکه روح و بدن هر دو را شامل می‌شود.<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۶۴۹-۶۵۰.</ref>


===استناد قرآنی===
به گفته [[ابوالحسن اشعری]] بنیانگذار [[اشاعره|مکتب اشعری]]، درباره عذاب قبر میان مسلمانان اختلاف‌نظر وجود دارد. او اکثر مسلمانان را معتقد به عذاب قبر دانسته و به [[معتزله]] و [[خوارج]] نسبت داده که به عذاب قبر باور ندارند.<ref> اشعری، مقالات الاسلامیین، ۱۴۰۰ق، ص۴۳۰.</ref> اما [[ابن ابی‌الحدید]] از قاضی القضاة در طبقات المعتزله نقل کرده چون ضرار بن عمر از شاگردان [[واصل بن عطا]] به عذاب قبر باور نداشته آن را به همه معتزله نسبت داده‌اند در حالی که معتزله عذاب قبر را جایز می‌دانند. هرچند شمار اندکی از آنان به عذاب قبر یقین ندارند اما بیشترشان معتقدند عذاب قبر وجود دارد با این تفاوت که آن را مربوط به روح می‌دانند نه جسم.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۷۳.</ref>
 
==استناد قرآنی==
بنا بر آنچه که [[علامه مجلسی]] از [[شیخ بهائی]] نقل کرده، در کتاب‌های کلامی برای اثبات عذاب قبر به آیه «قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ؛ پروردگارا! ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی.»<ref>سوره غافر، آیه۱۱.</ref> استدلال می‌شود به اینکه مرگِ بار نخست در دنیا و مرگِ بار دوم در قبر است. همچنین زنده شدن بار نخست در قبر و زنده شدن بار دوم در [[قیامت]].<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۱.</ref> البته به گفته علامه مجلسی برخی از مفسران مانند عبدالله بن عمر بیضاوی و [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[جوامع الجامع (کتاب)|جوامع الجامع]] آن را به میراندنِ قبل از نطقه و میراندنِ در دنیا و زنده شدن پس از نطفه و در [[قیامت]] تفسیر کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۴.</ref> او همچنین دیدگاه نخست را به فضل بن حسن طبرسی در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] و فخررازی نسبت داده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۴.</ref>  
بنا بر آنچه که [[علامه مجلسی]] از [[شیخ بهائی]] نقل کرده، در کتاب‌های کلامی برای اثبات عذاب قبر به آیه «قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ؛ پروردگارا! ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی.»<ref>سوره غافر، آیه۱۱.</ref> استدلال می‌شود به اینکه مرگِ بار نخست در دنیا و مرگِ بار دوم در قبر است. همچنین زنده شدن بار نخست در قبر و زنده شدن بار دوم در [[قیامت]].<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۱.</ref> البته به گفته علامه مجلسی برخی از مفسران مانند عبدالله بن عمر بیضاوی و [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[جوامع الجامع (کتاب)|جوامع الجامع]] آن را به میراندنِ قبل از نطقه و میراندنِ در دنیا و زنده شدن پس از نطفه و در [[قیامت]] تفسیر کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۴.</ref> او همچنین دیدگاه نخست را به فضل بن حسن طبرسی در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] و فخررازی نسبت داده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۴.</ref>  


علامه مجلسی «معیشة ضنکاً» در آیه «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ؛ و هر کس از یاد من اعراض کند همانا معیشتش تنگ شود و او روز قیامت نابینا محشور می‌کنیم.»<ref> سوره طه، آیه۱۲۴.</ref> را به عذاب قبر تفسیر کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۵.</ref>
علامه مجلسی «معیشة ضنکاً» در آیه «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ؛ و هر کس از یاد من اعراض کند همانا معیشتش تنگ شود و او روز قیامت نابینا محشور می‌کنیم.»<ref> سوره طه، آیه۱۲۴.</ref> را به عذاب قبر تفسیر کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۱۵.</ref>
=== عذاب بدن برزخی یا دنیوی؟===
درباره اینکه عذاب قبر با بدن دنیوی یا [[بدن برزخی]] درک می‌شود، اختلاف‌نظر وجود دارد. گفته شده به باور مشهور متکلمان و فلاسفه، روح انسان پس از مرگ، به [[بدن مثالی]] (بدنی مانند بدن دنیایی است با این تفاوت که ماده و خواص آن مانند جِرم و وزن را ندارد.) تعلق می‌گیرد.<ref>ملایری، «نظریه‌های بدن برزخی-بررسی و نقد»، ص۱۰۹-۱۱۵.</ref> با این حال به [[سید مرتضی]] و [[سدیدالدین حمصی رازی]] از متکلمان امامیه نسبت داده شده که معتقدند پس از مرگ، روح به بدن باز می‌گردد و فشار قبر با بدن دنیایی درک می‌شود.<ref> ملایری، «نظریه‌های بدن برزخی-بررسی و نقد»، ص۱۱۳-۱۱۵.</ref> به گفته [[عبدالرزاق لاهیجی]] کسانی که معتقدند روح باقی نیست عذاب قبر را مختص بدن می‌دانند. اما کسانی که قائل به بقای روح‌اند، معتقدند که پس از مرگ، روح به بدن بازمی‌گردد و عذاب قبر مختص روح است یا اینکه روح و بدن هر دو را شامل می‌شود.<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۶۴۹-۶۵۰.</ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[سکرات موت]]
* [[سکرات موت]]