جالوت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جالوت'''، نام پهلوان تنومند فلسطینی است که به دست [[حضرت داوود]] کشته شد. نام جالوت در [[قرآن کریم]] سه بار در ضمن نقل داستان جنگ فلسطینیان با [[بنی اسرائیل]] ذکر شده<ref>رجوع کنید به بقره : ۲۴۹۲۵۱</ref> و اصل این داستان با تفصیل بیشتری در [[عهد عتیق]] آمده که در آن از وی با نام '''جُلیات''' یاد شده است. پیروزی حضرت داوود یادآورد آن است که در جنگ و درگیری، پیروزی از آن اهل [[ایمان]] است و خداوند آنها را یاری می‌کند، هر چند از نظر عدّه و عُدّة تعدادشان کم باشد.

منابع لغوی و تفسیری اسلامی، واژه جالوت را غیرعربی دانسته‌اند<ref>رجوع کنید به راغب اصفهانی، ذیل «جلت»؛ زمخشری، ذیل بقره : ۲۴۷؛ جوالیقی، ص ۱۰۴؛ ابن منظور، ذیل «جلت»</ref> تا جایی که گفته شده است دانشمندان مسلمان بر این امر اتفاق نظر دارند.<ref>جفری، ص ۹۷</ref> برخی از خاورشناسان در پژوهش‌های زبان شناختی خود درباره [[قرآن]] به ریشه شناسی واژه جالوت پرداخته‌اند. به نوشته هوروویتس<ref>هوروویتس، ص ۱۰۶</ref> این نام مسلّماً با واژه عبری t ¦lu ¦ga یا واژة آرامی ¦a ¢t ¦lu ¦ga (به معنای تبعید و آوارگی) که در میان [[یهود|یهودیان]] [[مدینه]] متداول بوده، مرتبط است. جفری<ref>جفری، ص ۹۸</ref> نیز معتقد است که جالوت از راه قرآن به زبان عربی وارد شده است، زیرا اثری از به کار بردنِ آن در پیش از [[اسلام]] در دست نیست.<ref>برای چکیده‌ای از آرای خاورشناسان در این باره رجوع کنید به همان، ص ۹۷ ۹۸</ref>

جالوت متولد و اهل شهر جَتّ (واقع در جنوب شرقی غزّه) بوده و در [[تورات]] با عنوان جلیات جَتّی از او یاد شده است.<ref>رجوع کنید به کتاب دوم سموئیل نبی، ۲۱: ۱۹۲۲؛ کتاب اول تواریخ ایام، ۲۰: ۵، ۸</ref> اگرچه احتمال داده شده که وی فلسطینی الاصل نبوده و به عنوان سرباز در خدمت سپاه فلسطینیان می‌جنگیده است.<ref>رجوع کنید به > دانشنامة معیار کتاب مقدّس <، ذیل "Goliath"</ref>

همچنین ویژگی‌های جسمانی خارق العاده‌ای برای او ذکر شده؛ از جمله اینکه قدی به بلندی سه متر داشته و در نبرد با [[بنی اسرائیل]] مجهز به ادوات جنگی بسیار سنگینی بوده است.<ref>رجوع کنید به کتاب اول سموئیل نبی، ۱۷: ۴۷</ref> آنچه در عهد قدیم آمده مبنی بر اینکه اَلحانان، نه داوود، جالوت را کشت،<ref>کتاب دوم سموئیل نبی، ۲۱:۱۹</ref> ظاهراً اشتباه نسخه نویسان تورات است، زیرا در جای دیگر<ref>کتاب اول تواریخ ایام، ۲۰:۵</ref> اَلحانان قاتل برادر جالوت، نه جالوت، معرفی شده است.<ref>برای تفصیل بیشتر درباره رفع این تناقض رجوع کنید بهد. جودائیکا، ذیل "Goliath"؛ دانشنامة معیار کتاب مقدّس، همانجا</ref> رویارویی جالوت و داوود در شعر و هنر مغرب زمین به ویژه آثار مجسمه سازی و نقاشی مورد توجه بوده است.<ref>رجوع کنید به د. جودائیکا، ج ۵، ستون ۱۳۳۴۱۳۳۷</ref>

قصه نبرد سپاهیان طالوت و جالوت در [[قرآن کریم]] به اختصار و بدون ذکر جزئیات، اینگونه آمده است : پیامبر وقتِ بنی اسرائیل که در تورات نام او [[سموئیل]] ذکر شده به فرمان خدا [[طالوت]] را برای جنگ با فلسطینیان به پادشاهی برگزید. [[بنی اسرائیل|اسرائیلیان]] پس از اعتراضاتی به پیامبرشان درباره این انتخاب سرانجام وی را به پادشاهی پذیرفتند و تحت فرماندهی وی، راهی جنگ با جالوت و یارانش شدند. در مسیر جنگ، پس از گذشتن از نهری که وسیله امتحان الاهی بود<ref>برای تشابه این امتحان با ماجرای دیگری در تورات رجوع کنید به دایرة المعارف قرآن، ذیل "Goliath"</ref> بیشتر سپاهیان طالوت از مقاومت در برابر جالوت و سپاهیانش اظهار ناتوانی کردند و هنگامی که سپاهیان وفادار طالوت با جالوت و سپاهش رویارو شدند، از خداوند درخواست شکیبایی و پیروزی کردند و به اذن [[خداوند]] بر او پیروز گشتند و داوود، جالوت را کشت.<ref>رجوع کنید به بقره: ۲۴۷۲۵۱</ref>

[[یعقوبی]]<ref>یعقوبی، ج ۱، ص ۴۹</ref> از جالوت با عنوان غُلیاث که ظاهراً ناظر به نام عبری اوست نام برده و طول قامت او را پنج ذراع نوشته است. طبری<ref>طبری، ج ۱، ص ۴۶۹، ۴۷۲</ref> نیز وی را جنگاور و تنومند وصف کرده است.

ماجرای رویارویی اسرائیلیان و فلسطینیان و به ویژه نبرد تن به تن جالوت با [[حضرت داوود|داوود]] به تفصیل در منابع اسلامی گزارش شده است. به نظر می‌رسد این گزارش‌ها نوعاً تحت تأثیر روایت [[یهود]] از این ماجرا بوده و با افزوده‌ها و کاستی‌ها و گاه تفاوت‌هایی به منابع تاریخی و تفسیری مسلمانان راه یافته است<ref>برای نمونه رجوع کنید به طبری، ج ۱، ص ۴۶۷۴۷۳؛ ثعلبی، ص ۲۳۹۲۴۱</ref> هرچند که برخی از این گزارش‌ها اختلاف‌های بسیاری با نقل یهود دارند.<ref>رجوع کنید به قمی، ج ۱، ص ۸۲ ۸۳؛ عیاشی، ج ۱، ص ۱۳۴۱۳۵؛ برای ارتباط میان گزارشهای یهودی و اسلامی از ماجرا رجوع کنید به د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>

درباره محل کشته شدن جالوت در منابع اسلامی اقوال مختلفی ذکر شده است. [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]]<ref>مسعودی، ج ۱، ص ۶۲</ref> بَیسان در [[اردن]] را محل نبرد دانسته و [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج ۱۷، ص ۸۰</ref> قصر ام حکیم در نزدیکی مَرْج الصُفْر را محل قتل جالوت ذکر کرده است. دباغ<ref>دباغ، ج ۱، قسم ۱، ص ۵۳۹، پانویس ۳</ref> محل این واقعه را روستایی در جنوب غربی بیت لحم می‌داند که امروزه خربة الشویکة خوانده می‌شود. نامگذاری منطقة عین جالوت نیز که روستایی بین بیسان و نابلس در [[فلسطین]] است<ref>یاقوت حموی، ذیل «عین الجالوت»</ref> با نبرد داوود و جالوت مرتبط دانسته شده است.<ref>رجوع کنید به د. اسلام، چاپ دوم، ذیل t" ¦lu ¦Ayn Dja " ؛ نیز رجوع کنید به هاکس، ذیل «جت»</ref>

همچنین [[جابر بن عبدالله انصاری]]، صحابی رسول خدا(ص)، کشته شدن [[عمرو بن عبدود|عَمْروبن عَبدوَدّ]] به دست [[حضرت علی(ع)]] را در [[جنگ احزاب]] به ماجرای جالوت و داوود تشبیه کرده است.<ref>رجوع کنید به حاکم نیشابوری، ج ۳، ص ۳۴؛ مفید، ج ۱، ص ۱۰۲</ref> در [[مثنوی معنوی(کتاب)|مثنوی مولوی]]<ref>مولوی، ج ۲، دفتر ۳، بیت ۲۴۹۵۲۴۹۷</ref> نیز به نبرد داوود و جالوت اشارات مختصری شده است.

{{پانویس2}}

* ابن حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، بیروت : دارصادر، بی‌تا.

* ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵۱۴۲۱/ ۱۹۹۵۲۰۰۰.

* احمدبن محمد ثعلبی، قصص الانبیاء، المسمی عرائس المجالس، بیروت : المکتبة الثقافیة، بی‌تا.

* موهوب بن احمد جوالیقی، المعرّب من الکلام الاعجمی علی حروف المعجم، چاپ احمد محمد شاکر، قاهره ۱۳۶۱.

* محمدبن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶.

* مصطفی مراد دباغ، بلادنا فلسطین، ج ۱، قسم ۱، خلیل (۱۹۷۳)، ج ۱، قسم ۲، خلیل ۱۴۰۵/۱۹۸۵.

* احمدبن داوود دینوری، الاخبارالطوال، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش.

* حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، چاپ محمد سید کیلانی، تهران، (۱۳۳۲ ش).

* طبری، تاریخ (بیروت).

* محمدبن مسعود عیاشی، کتاب التفسیر، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم ۱۳۸۰۱۳۸۱، چاپ افست تهران، بی‌تا.

* محمدبن احمد قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج ۲، جزء ۳، بیروت، ۱۳۷۶/ ۱۹۵۷، چاپ افست تهران ۱۳۶۴ ش.

* عبدالکریم بن هوازن قشیری، لطائف الاشارات، چاپ ابراهیم بسیونی، قاهره ۱۹۸۱۱۹۸۳.

* علی بن ابراهیم قمی، تفسیرالقمی، چاپ طیب موسوی جزائری، قم ۱۴۰۴.

* مسعودی، مروج (بیروت)؛

* محمدبن محمد مفید، الارشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد، قم : دارالمفید، بی‌تا.

* جلال الدین محمدبن محمد مولوی، کتاب مثنوی معنوی، چاپ رینولد آلن نیکلسون، تهران : انتشارات مولی، بی‌تا.

* جیمز هاکس، قاموس کتاب مقدس، بیروت ۱۹۲۸، چاپ افست تهران ۱۳۴۹ ش.

* یعقوبی، تاریخ.

* Encyclopaedia Judaica , Jerusalem 1978-1982.

* EI 2 , s.vv. " Ayn Dja ¦lu ¦t" (by B. Lewis), "Dja ¦lu ¦t" (by G. Vajda).

* Encyclopaedia of the Qur , a ¦n , ed. Jane Dammen Mc Auliffe, Leiden: Brill, 2001- , s.v. "Goliath" (by James E. Lindsay).

* Josef Horovitz, Koranische Untersuchungen , Berlin 1926.

* The International standard Bible encyclopedia , ed. Geoffrey W.Bromiley, Michigan: William B.Eerdmans, 1979-1988, s.v. "Goliath" (by Roland K. Harrison).

* Arthur Jeffery, The foreign vocabulary of the Qur , a ¦n , Baroda 1938.