پرش به محتوا

حق‌الناس: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۱۹
جز
ویرایش شناسه، برداشتن الگوی ویرایش و افزودن دو منبع
جز (←‏مفهوم‌شناسی: ویرایش صوری)
جز (ویرایش شناسه، برداشتن الگوی ویرایش و افزودن دو منبع)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[دی]]|روز=[[۲۴]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=P.motahari  }}
'''حَق‌ُّالناس'''، به معنای حقوق مردم بر انسان است؛ در برابر [[حق‌الله]] که به حقوق خدا بر بندگان اشاره دارد. حق‎الناس به حقوق مالی اختصاص ندارد و جان و آبروی افراد را نیز دربرمی‌گیرد. برخی از حق‌الناس‌ها عبارت است از: [[سرقت]]، [[قذف|قَذْف]]، [[غیبت]] و [[سخن‌چینی]].
'''حَق‌ُّالناس'''، به معنای حقوق مردم بر انسان است در برابر [[حق‌الله]] که به حقوق خدا بر بندگان اشاره دارد. حق‎الناس به حقوق مالی اختصاص ندارد از این رو جان، مال و آبروی افراد را نیز دربرمی‌گیرد همچنین با [[توبه]] و [[شهادت|شهادت در راه خدا]] که با آن همه [[گناهان]] بخشیده می‌شود، نیز بخشیده نمی‌شود بلکه حق الناس باید جبران شود و یا صاحب حق آن را ببخشد.


در احکام قضایی [[دین اسلام]]، میان حق‎الناس و حق‌الله تفاوت‌هایی وجود دارد؛ مثلا اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد، ولی در حق‌اللّه منوط به مطالبه کسی نیست. گفته‌اند: تفاوت‌های حق‌الناس و حق‌الله به جهت آن است که در دین اسلام نسبت به حق‌الناس به دقت و احتیاط‌  و در حق‌الله به آسان‌گیری سفارش شده است.
برخلاف حق‌الله، حق‌الناس با [[توبه]] و [[شهادت|شهادت در راه خدا]] که با آن همه [[گناهان]] پاک می‌شود، بخشیده نمی‌شود. حق‌الناس باید جبران شود یا صاحب‌حق آن را ببخشد.
 
در احکام قضایی [[دین اسلام]]، میان حق‎الناس و حق‌الله تفاوت‌هایی وجود دارد؛ مثلا اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب‌حق نیاز دارد؛ ولی در حق‌اللّه مشروط به مطالبه کسی نیست.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
خط ۲۶: خط ۲۷:


* اثبات حق‌الناس نزد [[قاضی]] آسان‌تر  از اثبات حق‌الله است؛ زیرا حق‌اللّه با یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یا یک شاهد مرد همراه با [[سوگند]]، یا شهادت زنان به‌تنهایی، اثبات نمی‌شود؛ ولی برخی از حق‌الناس‌ها را می‌توان با این شواهد اثبات کرد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref>
* اثبات حق‌الناس نزد [[قاضی]] آسان‌تر  از اثبات حق‌الله است؛ زیرا حق‌اللّه با یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یا یک شاهد مرد همراه با [[سوگند]]، یا شهادت زنان به‌تنهایی، اثبات نمی‌شود؛ ولی برخی از حق‌الناس‌ها را می‌توان با این شواهد اثبات کرد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref>
* اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حق‌اللّه، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حق‌الناس، متوقف بر آن است که صاحب‌ْحق یا قائم مقامِ قانونی حقش را مطالبه کند.<ref>شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۲.</ref>
* اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حق‌اللّه، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حق‌الناس، متوقف بر آن است که صاحب‌حق یا قائم مقامِ قانونی حقش را مطالبه کند.<ref>شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۲.</ref>
* در حق‌الناس، برخلاف حق‌الله، قاضی نمی‌تواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref>
* در حق‌الناس، برخلاف حق‌الله، قاضی نمی‌تواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref>
* برخی از مصادیق حق‌الناس، قابل‌بخشش یا انتقال‌اند، اما در حق‌اللّه رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط  حق نمی‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref>
* برخی از مصادیق حق‌الناس، قابل‌بخشش یا انتقال‌اند، اما در حق‌اللّه رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط  حق نمی‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref>
خط ۵۴: خط ۵۵:
* آخوندی، محمود، آئین دادرسی کیفری، تهران، ۱۳۶۸ش.
* آخوندی، محمود، آئین دادرسی کیفری، تهران، ۱۳۶۸ش.
* تویسرکانی، محمدنبی بن احمد، لئالی الاخبار، قم، علامه، بی‌تا.
* تویسرکانی، محمدنبی بن احمد، لئالی الاخبار، قم، علامه، بی‌تا.
* [https://www.gisoom.com/book/1932230/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3/ شبکه جامع کتاب گیسوم]
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، مقدمه: آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، مقدمه: آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، تحقیق سیدعبدالهادی حکیم، نجف، ۱۴۰۰ق (افست، قم، کتابفروشی مفید).
* شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، تحقیق سیدعبدالهادی حکیم، نجف، ۱۴۰۰ق (افست، قم، کتابفروشی مفید).
خط ۷۱: خط ۷۳:
* موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه القضاء، قم، ۱۴۲۳ق.
* موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه القضاء، قم، ۱۴۲۳ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح:‌ عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح:‌ عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
* [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31158 نورلیب، شناسامه کتاب نگاهی به حق الناس]
== پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون==
* [http://rch.ac.ir/article/Details/12426 دانشنامه جهان اسلام]
* [http://rch.ac.ir/article/Details/12426 دانشنامه جهان اسلام]
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۷

ویرایش