هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[اسفند]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۴]]|کاربر=Shamsoddin }}

'''هاشم بن عتبه ابی وقاص'''، ملقب به '''هاشم مرقال''' از یارن [[حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. هاشم مرقال در دوره [[خلیفه دوم]] در فتح [[عراق]] نقش داشت و فتح برخی شهرهای عراق به دست او انجام گرفت. او در جنگ صفین پرچم‌دار حضرت علی(ع) بود و در همین جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.

نسب هاشم بن عتبه بن أبی وقاص به بنی زهره می‌رسد. نسب کاملش هاشم بن عتبة بن مالک بن وهیب(اهیب) بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب بن مرّة بن كعب بن لؤيّ بن غالب بن فهر بن مالك بن نضر بن كنانة قرشي زهري‏ است.<ref>استیعاب، ج2، 606-607؛ .</ref>

کنیه‌ هاشم، اباعمرو و لفبش مرقال بود.<ref>استیعاب، ۴، ص۱۵۳۶. </ref> پدرش [[عتبه بن ابی وقاص]] برادر سعد بن ابی وقاص<ref>استیعاب، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و از دشمنان سرسخت [[پیامبر اسلام]] بود. گفته شده است که او در جنگ احد دندان پیامبر را شکست. هاشم را مردی فاضل و سخاوتمند معرفی کرده اند.<ref>استیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref>

هاشم بن عتبه در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آورد.<ref>استیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref>

هاشم بن عتبه در [[جنگ یرموک]] حضور داشت او در این جنگ یکی از چشمانش از دست داد.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۲۰.</ref> عمر او را از یرموک به قادسیه فرستاد و در [[جنگ قادسیه]] به همراه اشعث بن قیس و اشتر نخعی به سعد ابی وقاص پیوستند. او در این جنگ از سوی سعد بن ابی وقاص فرماندهی جناح چپ را بر عهده داشت.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۲۱.</ref> و برخی شهرهای عراق از جمله جلولاء در سال 17 یا 19ق به دست او فتح شد.<ref>استیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref>

هنگامی که خبر بیعت مردم بصره(به جز بنی سعید) با طلحه و زبیر، به حضرت علی رسید، هاشم بن عتبه از جمله پیک‌هایی بود که آن حضرت او را به کوفه فرستاد تا مردم را به حرکت وا دارد، او به مسجد کوفه رفت و مشاهده کرد. ابوموسی اشعری از تشویق و تحریک مردم به جنگ طفره می‌رود.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۲۱.</ref> در این زمان ابوموسی اشعری امارت کوفه را بر عهده داشت. او در جنگ جمل حضور داشت.<ref>استیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref>

هاشم بن عتبه، از فرماندهان حضرت علی(ع) در جنگ صفین بود و حضرت در این جنگ پرچم بزرگ را به دست او داد.<ref> اخبارالطوال، ص۱۷۱.</ref> و در همین جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۳.</ref> پس از شهادت او، حضرت علی پرچم را به دست فرزندش عتبه بن هاشم داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۴.</ref> در این جنگ پای او قطع شد و او کسانی را که به او نزدیک می شدند، می کشت و می گفت:

::«الفحل يحمى شوله معقولا»<ref>استعاب، ج4، ص1547.</ref>

گفته شده است که او در جنگ صفین این شعار را می خواند:

{{ب| أعور يبغى أهله محلا| قد عالج الحياة حتى ملا}}

{{م|لا بدّ أن يفل أو يفلا<ref>استعاب، ج4، ص1547.</ref>}}

{{ب| يا هاشم الخير جزيت الجنّه| قاتلت في الله عدوّ السّنّة<ref>استعاب، ج4، ص1547.</ref>}}

بر اساس منابع تاریخی کهن، هاشم مرقال در جنگ صفین به شهادت رسید.<ref>استعاب، ج4، ص1547.</ref> اما برخی منابع متأخر از شخصی به نام هاشم بن عتبه در [[واقعه کربلا]] یاد کرده اند که در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیده است. [[شهید مطهری]] جریان شهادت وی در کربلا را از تحریف های لفظی واقعه عاشورا می داند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۷، ص۵۹۱؛ مطهری، حماسه حسینی، ج۱ص۷۰.</ref> برخی دیگر از دو تن به این نام یاد کرده اند که یکی در صفین و دیگری در کربلا به شهادت رسیده اند.