هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص: تفاوت میان نسخه‌ها

نسب هاشم بن عتبه بن أبی وقاص به [[بنی زهره]] می‌رسد. نسب کاملش هاشم بن عتبة بن مالک بن وهیب(اهیب) بن عبد مناف بن زهرة بن کلاب بن مرّة بن کعب بن لؤی بن غالب بن فهر بن مالک بن نضر بن کنانة قرشی زهری است.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۶-۶۰۷.</ref> کنیه هاشم، اباعمرو و لفبش مِرقال بود. تاریخ نگاران او را مردی فاضل و سخاوتمند معرفی کرده‌اند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۳۶.</ref>

پدرش عتبة بن مالک<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۴۶۷.</ref> معروف به [[عتبه بن ابی وقاص]] برادر سعد بن ابی وقاص<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و از دشمنان سرسخت [[پیامبر اسلام]] بود. گفته شده است که او در [[جنگ احد]] دندان پیامبر را شکست و قبل از فتح مکه کافر از دنیا رفت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ۱۴۹۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۱۹۷؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۴۶۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۱۹.</ref> برادرش نافع نیز در جنگ احد در کنار پدرش بود ولی در فتح مکه اسلام آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ۱۴۹۰.</ref>  

هاشم بن عتبه در [[جنگ جمل]] حضور داشت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref> هنگامی که خبر [[بیعت]] مردم بصره(به جز بنی سعید) با [[طلحه]] و [[زبیر]]، به حضرت علی(ع) رسید، حضرت هاشم بن عتبه را از [[ربذه]] همراه با نامه‌ای به سوی [[ابوموسی اشعری]] والی [[کوفه]] فرستاد و از او خواست تا مردم را به حرکت وا دارد، هاشم هنگامی که مشاهده کرد ابوموسی اشعری از تحریک مردم به جنگ طفره می‌رود نزد امام بازگشت و حضرت [[ابن عباس]] و [[محمد بن ابی بکر]] را به سوی کوفه فرستاد تا ابوموسی را از امارت کوفه عزل کنند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۳۵.</ref>  

هاشم بن عتبه، از فرماندهان حضرت علی(ع) در [[جنگ صفین]] بود و حضرت در این جنگ پرچم بزرگ را به دست او داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۷۱.</ref> و به همراه [[قیس بن سعد بن عباده]]، فرماندهی پیاده نظام های بصره را بر عهده داشتند.<ref>بلاذری، ج۲، ص۳۰۳.</ref> و در همین جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۳.</ref> پس از شهادت او، حضرت علی پرچم را به دست فرزندش عتبه بن هاشم داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۴.</ref> هاشم در حالیکه پایش قطع شده بود، کسانی را که به او نزدیک می‌شدند، می‌کشت و می‌گفت:

بر اساس منابع تاریخی کهن، هاشم مرقال در جنگ صفین به شهادت رسید.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref> اما برخی منابع متأخر از شخصی به نام هاشم بن عتبه در [[واقعه کربلا]] یاد کرده‌اند که در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیده است. [[شهید مطهری]] جریان شهادت وی در کربلا را از تحریف‌های لفظی واقعه عاشورا می‌داند.<ref> مطهری، حماسه حسینی، ج۱ص۷۰.</ref> برخی دیگر از دو تن به این نام یاد کرده‌اند که یکی در صفین و دیگری در کربلا به شهادت رسیده‌اند.