پرش به محتوا

اللهوف علی قتلی الطفوف (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

ویکی‌سازی تا ویژگی‌ها
(ویکی‌سازی تا ویژگی‌ها)
خط ۲۸: خط ۲۸:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''أللُّهوف عَلى قَتْلَى الطُّفوف''' یا '''ألمَلْهوف عَلی قَتْلَی الطُّفوف''' مشهور به '''لُهوف'''، کتابی در بیان مصائب [[واقعه کربلا]] و [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] نوشتۀ [[سید بن طاووس]] (متوفای ۶۶۴ق). این کتاب از [[مقتل|مقتل‌نگاری‌های]] مشهور [[شیعیان]] است. نویسنده، کتاب را برای مسافران [[عتبات]] و زائران امام حسین(ع) و به صورت مختصر نوشته و به همین سبب، سلسله [[سند حدیث|اسناد روایات]] را حذف و تنها آخرین راوی یا منبع [[حدیث|روایت]] را ذکر کرده است. لُهوف چند بار به زبان فارسی ترجمه شده است از جمله توسط [[سید احمد فهری]] به نام «آهی سوزان بر مزار شهیدان» و توسط [[محمد محمدی اشتهاردی]] به ‌نام «غم‌نامه کربلا».  
'''أللُّهوف عَلى قَتْلَى الطُّفوف''' یا '''ألمَلْهوف عَلی قَتْلَی الطُّفوف''' مشهور به '''لُهوف'''، از [[مقتل|مقتل‌نگاری‌های]] مشهور [[شیعیان]] در بیان مصائب [[واقعه کربلا]] و [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] نوشتۀ [[سید ابن طاووس]] (متوفای ۶۶۴ق). نویسنده، کتاب را برای مسافران [[عتبات]] و زائران امام حسین(ع) و به‌صورت مختصر نوشته و به همین سبب، سلسله [[سند حدیث|اسناد روایات]] را حذف کرده و تنها آخرین راوی یا منبع [[حدیث|روایت]] را ذکر نموده است. لُهوف چند بار به زبان فارسی ترجمه شده است؛ از جمله ترجمه [[سید احمد فهری]] با نام «آهی سوزان بر مزار شهیدان» و برگردان [[محمدمحمدی اشتهاردی]] با ‌نام «غم‌نامه کربلا».  
 
==جایگاه کتاب لهوف==
==جایگاه کتاب لهوف==
کتاب الملهوف علی قتلی الطفوف یا اللهوف علی قتلی الطفوف که به لهوف مشهور شده است یکی از کتاب‌های مقتل‌نگاری شیعه درباره [[واقعه کربلا]] و به زبان عربی است. این کتاب نوشته [[سید ابن طاووس]] است و با آن‌که در [[قرن هفتم هجری]] تدوین شده است در کنار منابع و مقاتل دست اول به‌کار گرفته می‌شود.<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۱۹.</ref> به گفته [[محدث نوری]] روایات این کتاب بدون ذکر اسناد نقل شده و اتقان لازم را ندارد،<ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> و نیز ادعا شده که ضعف‌های فراوانی در بخش‌های مختلف دارد<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۳.</ref> با این حال شهرت آن به‌قدری است که اکثر نویسندگان درباره عاشورا  به این کتاب مراجعه و مرثیه‌خوانان نیز به آن تکیه می‌کنند؛<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۲۰.</ref> حتی [[سید محمدعلی قاضی طباطبائی|قاضی طباطبائی]] این کتاب را در ردیف معتبرترین مقاتل دانسته که هیچ مقتلی اعتبار آن را ندارد.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق در اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۴.</ref> به گفته نویسنده کتاب معرفی و نقد منابع عاشورا، پذیرفته شدن سخنان سید ابن طاووس ناشی از جایگاه معنوی او است.<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۶.</ref>
کتاب الملهوف علی قتلی الطفوف یا اللهوف علی قتلی الطفوف، مشهور به کتاب لهوف، یکی از کتاب‌های مقتل‌نگاری شیعه درباره [[واقعه کربلا]] و به زبان عربی است. این کتاب نوشته [[سید ابن طاووس]] است و با آنکه در [[قرن هفتم هجری]] تدوین شده، اما در کنار منابع و مقاتل دست اول قرار گرفته است.<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۱۹.</ref>  


شهرت و جایگاه لهوف باعث شده است که بارها به فارسی ترجمه و منتشر شود.<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۳.</ref> و نیز ناشران گوناگون در کشورهای مختلف مانند [[تهران]]، [[صیدا]]، [[بیروت]]، [[بمبئی]]، [[نجف]]، [[قم]] و [[تبریز]]  آن را منتشر کرده‌اند.<ref>ابن طاووس، ترجمه لهوف، ۱۳۸۰ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref>
روایات این کتاب بدون ذکر اسناد آنها نقل شده و به گفته [[محدث نوری]]، از محدثان قرن چهاردهم، اتقان لازم را ندارد.<ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> و نیز ادعا شده که ضعف‌های فراوانی در بخش‌های مختلف دارد؛<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۳.</ref> با این حال شهرت آن به‌قدری است که اکثر نویسندگان آثار مرتبط با عاشورا به این کتاب مراجعه و مرثیه‌خوانان نیز به آن تکیه می‌کنند<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۲۰.</ref> و [[سید محمدعلی قاضی طباطبائی|قاضی طباطبائی]] این کتاب را در ردیف معتبرترین مقاتل دانسته که هیچ مقتلی را بدین حد از اعتبار نمی‌داند.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق در اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۴.</ref> به گفته نویسنده کتاب معرفی و نقد منابع عاشورا، پذیرفته شدن سخنان سید ابن طاووس ناشی از جایگاه معنوی او است.<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۶.</ref>
 
شهرت و جایگاه لهوف باعث شده است که بارها به فارسی ترجمه و منتشر شود<ref>حسینی، معرفی و نقد منابع عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۳.</ref> و نیز ناشران گوناگون در نقاط مختلفی مانند [[تهران]]، [[صیدا]]، [[بیروت]]، [[بمبئی]]، [[نجف]]، [[قم]] و [[تبریز]]  آن را منتشر کرده‌اند.<ref>ابن‌طاووس، ترجمه لهوف، ۱۳۸۰ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref>


=== نام کتاب ===
=== نام کتاب ===
کتاب لهوف در منابع با نام‌های مختلف آمده است. این اختلاف نام، ناشی از اختلاف نسخه‌ها و نام‌گذاری خود مؤلف است. زیرا مؤلّف برای کتب خود اسامی گوناگون، یا نامی واحد را با تغییر برگزیده است.<ref>تبریزیان، مقدمه، ص۶۶.</ref> به جز اسامی‌ای که با اللهوف یا الملهوف شروع شده و تفاوت‌های اندکی با هم دارند، نام «المَسالک فی مَقتَل الحُسَین علیه‌السّلام» نیز ذکر شده است زیرا ابن طاووس در مقدمه کتاب تصریح کرده است که آن را بر سه مسلک وضع کرده‌ام.<ref>تبریزیان، مقدمه، ص۶۷.</ref> [[آقا بزرگ طهرانی]] در [[الذریعة]]، اللهوف علی قتلی الطفوف را مشهورتر از دیگر نام‌ها می‌داند.<ref>تهرانی، الذریعة، ج ۲۲، ص۲۲۳.</ref> ولی صادقی کاشانی الملهوف علی قتلی الطفوف را نام اصلی و صحیح دانسته است.<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۲۲.</ref>
کتاب لهوف در منابع با نام‌های مختلف آمده و این اختلاف نام، ناشی از اختلاف نسخه‌ها و نامگذاری خود مؤلف است؛ زیرا مؤلّف برای کتب خود اسامی گوناگون، یا نامی واحد را با تغییر برگزیده است.<ref>تبریزیان، «مقدمه»، ص۶۶.</ref> به جز اسامی‌ای که با اللهوف یا الملهوف شروع شده و تفاوت‌های اندکی با هم دارند، بنابر آنچه ابن‌طاووس، نویسنده کتاب در مقدمه آن آورده، نام «المَسالک فی مَقتَل الحُسَین علیه‌السّلام» نیز برای آن ذکر شده است.<ref>تبریزیان، «مقدمه»، ص۶۷.</ref> [[آقابزرگ طهرانی]] در [[الذریعة]]، عنوان «اللهوف علی قتلی الطفوف» را مشهورتر از دیگر نام‌ها دانسته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۲۳.</ref> با این حال، صادقی کاشانی در کتاب خود، عنوان «الملهوف علی قتلی الطفوف» را نام اصلی و صحیح دانسته است.<ref>صادقی کاشانی، تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ۱۳۹۹ش، ص۲۲.</ref>


=== درباره مؤلف ===
=== درباره مؤلف ===
{{اصلی|سید بن طاووس}}
{{اصلی|سید بن طاووس}}
نویسنده کتاب اللهوف، سید رضی الدین علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)،<ref>کمونه حسینی، موارد الاتحاف، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref> از عالمان و نویسندگان شیعه در قرن هفتم هجری و [[حله (شهر)|اهل حلّه]] است. او از نوادگان [[امام حسن(ع)]] و [[امام سجاد(ع)]] و استاد عالمانی چون [[علامه حلی]] و شیخ [[یوسف سدیدالدین]]، پدر علامه حلی است.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref> ابن طاووس در زمان [[هلاکوخان]]، [[نقابت]] شیعیان را بر عهده داشت.<ref>کلبرگ، کتابخانه ابن طاووس، ص۳۱-۳۲.</ref> او به سبب سجایای اخلاقی بسیار، [[تقوا]] و مراقبه فراوان و حالات عرفانی به «جمال العارفین» معروف است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۷، ص۶۳-۶۴.</ref> ابن طاووس حدود ۵۰ کتاب دارد که [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاقبال]]، [[المهمات و التتمات]]، [[کشف المحجة لثمرة المهجة]]، [[مصباح الزائر و جناح المسافر]] و [[مهج الدعوات و منهج العبادات]] نمونه‌ای از آن‌ها است.
نویسنده کتاب اللهوف، سید رضی‌الدین علی بن موسی بن جعفر ابن‌طاووس مشهور به سید ابن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)،<ref>کمونه حسینی، موارد الاتحاف، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref> از عالمان و نویسندگان شیعه در قرن هفتم هجری و [[حله (شهر)|اهل حلّه]] است. او از نوادگان [[امام حسن(ع)]] و [[امام سجاد(ع)]] و استاد عالمانی چون [[علامه حلی]] و شیخ [[یوسف سدیدالدین]]، پدر علامه حلی است.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref> ابن‌طاووس در زمان [[هلاکوخان]]، [[نقابت]] شیعیان را بر عهده داشت.<ref>کلبرگ، کتابخانه ابن‌طاووس، قم، ص۳۱-۳۲.</ref>  
 
سید ابن‌طاووس «جمال العارفین» خوانده شده و این لقب به‌سبب سجایای اخلاقی بسیار، [[تقوا]] و مراقبه فراوان و حالات عرفانی دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۷، ص۶۳-۶۴.</ref> وی حدود ۵۰ کتاب دارد که [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاقبال]]، [[المهمات و التتمات]]، [[کشف المحجة لثمرة المهجة]]، [[مصباح الزائر و جناح المسافر]] و [[مهج الدعوات و منهج العبادات]] نمونه‌ای از آنها است.


== ویژگی‌ها و محتوای لهوف==
== ویژگی‌ها و محتوای لهوف==
خط ۸۰: خط ۸۵:
[[سید محمد بن محمدباقر مختاری|سید بهاء‌الدین مختاری]] عالم دوران صفوی را نخستین مترجم [[اللهوف علی قتلی الطفوف (کتاب)|مقتل لهوف]] به فارسی دانسته‌اند. <ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱.</ref> نام این ترجمه نخستین بار در کتاب «الشریعة الی استدراک الذریعة» نوشته سید محمد طباطبائی آمده است.<ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱۲.</ref> ترجمه سید بهاء‌الدین ترجمه صرف نیست و او روایات و اشعار دیگری از جمله [[دوازده‌بند محتشم|اشعار محتشم کاشانی]] را نیز به این ترجمه افزوده است.<ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱۳.</ref>
[[سید محمد بن محمدباقر مختاری|سید بهاء‌الدین مختاری]] عالم دوران صفوی را نخستین مترجم [[اللهوف علی قتلی الطفوف (کتاب)|مقتل لهوف]] به فارسی دانسته‌اند. <ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱.</ref> نام این ترجمه نخستین بار در کتاب «الشریعة الی استدراک الذریعة» نوشته سید محمد طباطبائی آمده است.<ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱۲.</ref> ترجمه سید بهاء‌الدین ترجمه صرف نیست و او روایات و اشعار دیگری از جمله [[دوازده‌بند محتشم|اشعار محتشم کاشانی]] را نیز به این ترجمه افزوده است.<ref>تجلیل، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، ص۱۳.</ref>


[[محمد ابراهیم نواب تهرانی|بدایع‌نگار]] لهوف را با نام [[فیض الدموع]] در سال ۱۲۸۶ش ترجمه کرده است و «لجة الألم فی حجة الأمم» از [[میرزا رضاقلی شقاقی]] تبریزی ترجمه دیگری است که در سال ۱۳۱۱ انجام شده است.<ref>تهرانی، الذریعة، ج ۱۸، ص۲۹۶.</ref> این ترجمه با نام «آوای درد برای حجت امت‌ها» در سال ۱۳۹۵ش دوباره منتشر شده است. <ref>[https://www.mehrnews.com/news/3785236/ انتشار قدیمی‌ترین ترجمه فارسی از مقتل لهوف.خبرگزاری مهر. مرور خبر ۲۷ آذر ۱۴۰۰ش.]</ref> احمد بن سلامة نجفی،<ref>تهرانی، الذریعة، ج ۲۶، ۲۰۱.</ref> سید محمد صحفی، [[سید احمد فهری]]، سید ابوالحسین میرابوطالبی،<ref>ابن طاووس، ترجمه لهوف، ۱۳۸۰ش، ص۶۵.</ref> و [[محمد محمدی اشتهاردی]] نیز لهوف را به فارسی برگردانده‌اند. ترجمه‌ آن به زبان اردو  نیز اثر سید محمدحسین هندی (متوفای ۱۳۵۵ق) با نام دمع ذروف منتشر شده است. <ref>[https://archive.org/details/DamaaEZaroofDarTarjumaELahoof سایت آرشیو]</ref>
[[محمد ابراهیم نواب تهرانی|بدایع‌نگار]] لهوف را با نام [[فیض الدموع]] در سال ۱۲۸۶ش ترجمه کرده است و «لجة الألم فی حجة الأمم» از [[میرزا رضاقلی شقاقی]] تبریزی ترجمه دیگری است که در سال ۱۳۱۱ انجام شده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۱۸، ص۲۹۶.</ref> این ترجمه با نام «آوای درد برای حجت امت‌ها» در سال ۱۳۹۵ش دوباره منتشر شده است. <ref>[https://www.mehrnews.com/news/3785236/ انتشار قدیمی‌ترین ترجمه فارسی از مقتل لهوف.خبرگزاری مهر. مرور خبر ۲۷ آذر ۱۴۰۰ش.]</ref> احمد بن سلامة نجفی،<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۶، ص۲۰۱.</ref> سید محمد صحفی، [[سید احمد فهری]]، سید ابوالحسین میرابوطالبی،<ref>ابن طاووس، ترجمه لهوف، ۱۳۸۰ش، ص۶۵.</ref> و [[محمد محمدی اشتهاردی]] نیز لهوف را به فارسی برگردانده‌اند. ترجمه‌ آن به زبان اردو  نیز اثر سید محمدحسین هندی (متوفای ۱۳۵۵ق) با نام دمع ذروف منتشر شده است. <ref>[https://archive.org/details/DamaaEZaroofDarTarjumaELahoof سایت آرشیو]</ref>


کتاب لهوف همچنین ترجمه‌ای منظوم به فارسی دارد که توسط ضیاء الدین مهدی بن داود متخلص به ذوقی و با نام «وجیزة المصائب» منتشر شده است.
کتاب لهوف همچنین ترجمه‌ای منظوم به فارسی دارد که توسط ضیاء الدین مهدی بن داود متخلص به ذوقی و با نام «وجیزة المصائب» منتشر شده است.
خط ۱۰۴: خط ۱۰۹:
* اللهوف علی قتلی الطفوف، کتابخانه دیجیتال نور، ، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۳۹۹ش.
* اللهوف علی قتلی الطفوف، کتابخانه دیجیتال نور، ، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۳۹۹ش.
* برومند، عباس، ابوالقاسمی رقیه، حسن‌خانی عباس، تأثیر آموزه‌های تصوف بر مقتل‌نگاری کربلا؛ مطالعه موردی اللهوف علی قتلی الطفوف، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام، شماره ۲۴، بهار ۱۳۹۴ش.  
* برومند، عباس، ابوالقاسمی رقیه، حسن‌خانی عباس، تأثیر آموزه‌های تصوف بر مقتل‌نگاری کربلا؛ مطالعه موردی اللهوف علی قتلی الطفوف، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام، شماره ۲۴، بهار ۱۳۹۴ش.  
* تبریزیان (الحسون)، فارس، مقدمه، در الملهوف علی قتلی الطفوف، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۵ش.
* تبریزیان (الحسون)، فارس، «مقدمه»، در الملهوف علی قتلی الطفوف، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۵ش.
* تجلیل، جلیل و بخشی، حسین، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، مجله دانشکده ادبیات و علوم‌ انسانی دانشگاه تهران، شماره ۱۸۳، ۱۳۸۶ش.
* تجلیل، جلیل و بخشی، حسین، بهاء‌الدین محمد مختاری، نخستین مترجم لهوف، مجله دانشکده ادبیات و علوم‌ انسانی دانشگاه تهران، شماره ۱۸۳، ۱۳۸۶ش.
* حسینی، سید عبدالله، معرفی و نقد منابع عاشورا، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش.
* حسینی، سید عبدالله، معرفی و نقد منابع عاشورا، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش.
خط ۱۱۴: خط ۱۱۹:
* قاضی طباطبائی، سید محمدعلی، تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۳ش.
* قاضی طباطبائی، سید محمدعلی، تحقیق درباره اول اربعین سید الشهداء، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۳ش.
* قمی، شیخ عباس، الکنی و الألقاب، نجف أشرف، نشر حیدریه، ۱۳۸۹ق.
* قمی، شیخ عباس، الکنی و الألقاب، نجف أشرف، نشر حیدریه، ۱۳۸۹ق.
* کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس، ترجمه علی قرایی و رسول جعفریان، قم، کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
* کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن‌طاووس، ترجمه علی قرایی و رسول جعفریان، قم، کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
* کمونه حسینی، عبدالرزاق، مواردالإتحاف فی نقباء الأشراف، نجف اشرف، نشر الآداب، ۱۳۸۸ق.
* کمونه حسینی، عبدالرزاق، مواردالإتحاف فی نقباء الأشراف، نجف اشرف، نشر الآداب، ۱۳۸۸ق.
* نوری، حسین، لؤلؤ و مرجان، تهران، نشر آفاق، ۱۳۸۸ش.
* نوری، حسین، لؤلؤ و مرجان، تهران، نشر آفاق، ۱۳۸۸ش.
۳۵۱

ویرایش