نهم ربیع‌الاول: تفاوت میان نسخه‌ها

'''روز نُهُم رَبیع‌ُالاول''' روز آغاز [[امامت]] [[امام زمان(عج)]] است. بنابر نقلی در [[۹ ربیع‌الاول|این روز]]، [[عمر بن سعد]] از قاتلان [[امام حسین(ع)]] کشته‌ شد. گاه در این روز محافلی به نام‌های، '''عیدُ الزهرا''' و '''فرحةُ الزهراء'''، به عنوان روز قتل خلیفه دوم [[عمر بن خطاب]] برگزار می‌شود. براساس گزارش‌های تاریخی، خلیفه دوم در  [[۲۷ ذی‌الحجه]] به‌دست [[ابولؤلؤ]]، ضربت خورد و سه روز بعد کشته شد. [[مرجع تقلید]] و عالمان دینی [[شیعه]]، برپایی مجالسی را که در آن اهانت به مقدسات و بزرگان دینی [[اهل سنت]] می‌شود، جایز نمی‌دانند.

*'''آغاز امامت امام زمان(عج)''': روز نهم ربیع‌الاول برای [[شیعه|شیعیان]] به عنوان روز آغاز امامت امام مهدی(عج) دانسته شده است.<ref>صادقی کاشانی، «نهم ربیع، روز امامت و مهدویت»، ص۴۰.</ref> چرا که در [[۸ ربیع‌الاول]]، [[امام حسن عسکری(ع)]] توسط [[معتمد عباسی|معتمد]] ([[خلافت|خلیفه]] [[بنی عباس|عباسیان]]) به [[شهادت]] رسید و پس از او پسرش [[امام مهدی(عج)]] به [[امامت]] رسید.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ص۵۱۰.</ref>

*'''قتل خلیفه دوم:''' نهم ربیع‌ الاول به روز مرگ [[عمر بن خطاب]] خلیفه دوم منسوب شده است. تاریخچه این انتساب به قرن ششم هجری برمی‌گردد. [[عبدالجلیل قزوینی رازی|عبدالجلیل قزوینی]] (درگذشت قرن ششم قمری) بدون استناد به منبعی به قتل عمر در این روز اشاره کرده است؛<ref>رازی قزوینی، بعض مثالب النواصب، ۱۳۵۸ش، ص۳۵۳.</ref> اما هاشم بن محمد دیگر عالم این دوره، دلیل این انتساب را روایتی مشهور به [[حدیث رفع القلم]]{{یادداشت|در این حدیث آمده است که محمد بن ابی‌العلاء همدانی و یحیی بن محمد جریح بغدادی گفته‌اند که احمد بن اسحاق قمی از اصحاب امام هادی(ع)را در روز نهم ربیع مشغول اعمال عید دیده‌اند، وقتی از او درباره عیدهای چهارگانه مؤمنان( عید فطر، اضحی، غدیر و جمعه) سخن گفتیم  او به نقل از امام هادی از روزی یاد کردند که خدمت جدشان بوده و او را مشغول اعمال عید دیدند و سپس از فضیلت این روز سخن گفتند تا بدان‌جا که در این روز ملائکه نویسندگان اعمال، تا سه روز قلم از جرائم مردم بردارند.}} دانسته است.<ref>حلی، المحتضر، ۱۳۷۰ق، ص۴۴.</ref> همچنین [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] عالم [[دوره صفویه]] ضمن اشاره به روز مرگ عمر و برگزاری مراسم جشن در این روز، دلیل اصلی آن را روایت رفع القلم دانسته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۱، ص۱۱۹ و ۱۲۰.</ref> هرچند بر اساس منابع متعدد تاریخی، قتل عمر در روزهای پایانی [[ذی‌الحجة]] سال [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]] اتفاق افتاده است.<ref>به طور مثال ببینید: تاریخ خلیفه بن خیاط، خلیفه بن خیاط، ص۱۰۹؛ اخبار الطوال، ابوحنیفه دینوری، ص۱۳۹؛ أنساب الأشراف، بلاذری، ج۱۰، ص۴۳۹.</ref> بر اساس این منابع عمر در [[۲۶ ذی‌الحجه|۲۶]] یا [[۲۷ ذی‌الحجه]] توسط [[ابولؤلؤ]] غلام [[مغیرة بن شعبه]] مجروح شد و سه روز بعد در [[۲۹ ذی‌الحجه|۲۹]] و بنابر قولی [[۳۰ ذی‌الحجه|۳۰ ذی‌الحجه]] از دنیا رفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۷۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۲؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴؛ مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۲.</ref>  همچنین بر اساس گزارش‌های تاریخی، [[بیعت]] با [[عثمان بن عفان|عثمان]]، خلیفه بعد از عمر، در اواخر ذی‌الحجة یا اوائل [[محرم الحرام|ماه محرم]] صورت گرفته است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۶۲.</ref> مردم [[کاشان]] نیز مراسم نهم ربیع‌الاول در محل بنای ابولؤلؤ ابتدا در ماه ذی‌الحجه برپا می‌کر‌دند.<ref>افندی اصفهانی، تحفه فیروزیه (گزارشی از کتاب)، ۱۳۷۸ش، ص۸۲.</ref>

در [[ایران]] و [[عراق]]، گاه در نهم ربیع الاول به تصور سالروز مرگ خلیفۀ دوم، محفل‌هایی برگزار می‌شده که به عیدالزهراء و فرحة الزهراء معروف بوده است. به نوشته [[رسول جعفریان|جعفریان]]، پیشینه چنین مراسمی به دوره آل‌بویه و نزاع‌های مذهبی میان شیعه و اهل‌سنت در آن زمان برمی‌گردد پس از قرن ششم این مراسم تا ظهور صفویه دست‌کم در کاشان برگزار می‎‌شد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۳ش، ج۳، ص۱۰۳۷-۱۰۳۹؛ صادقی کاشانی، «نهم ربیع، روز امامت و مهدویت»، ص۴۳.</ref> [[سید بن طاووس]] (درگذشت ۶۶۴ق) با اشاره به اعتقاد برخی به مرگ یکی از دشمنان [[اهل البیت علیهم‌السلام|اهل بیت]] در روز نهم ربیع گفته است برخی از ایرانیان این روز را بزرگ می‌شمارند.<ref>ابن‌طاووس، الاقبال بالاعمال، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۱۳.</ref> با این حال، گویی خودش آن نظر را قبول ندارد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، ۱۳۹۰ش، ص۸۳۵. </ref> با ظهور صفویه و گسترش تشیع در ایران، نهم ربیع الاول به عنوان روز مرگ عمر شناخته شد و مراسمی در این روز برگزار می‌گردید.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۱، ص۱۱۹ و ۱۲۰.</ref> [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] در کتاب خود که پاسخی به اعتراض یکی از علمای اهل‌سنتِ دوره [[صفویه]] می‌نویسد: «این کار مورد تأیید علما نبود و در زمان ما متروک است».<ref>شوشتری، مصائب النواصب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ۲۴۲.</ref>