Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۴۰
ویرایش
قمه‌زنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←مفهوم‌شناسی: ویرایش صوری مدخل
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (الگوی در دست ویرایش) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←مفهوم‌شناسی: ویرایش صوری مدخل) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
قمه‌زنی نوعی [[عزاداری]] برای [[امام حسین(ع)]] است که با زدن قمه و شمشیر به سر و | قمه‌زنی نوعی [[عزاداری]] برای [[امام حسین(ع)]] است که با زدن قمه و شمشیر به سر و جاری‌شدن خون انجام می‌شود.<ref>فتح الله، معجم ألفاظ الفقه الجعفری، ۱۴۱۵ق، ص۱۱۴.</ref> معمولاً قمه‌زنی در برخی دسته‌های عزاداری و هنگام عبور آنها برگزار می‌شود و در هنگام قمه‌زنی، عزاداران با صدای بلند «حیدر حیدر» می‌گویند. همچنین طبل‌ها و بوق‌ها نواخته و پرچم‌هایی با رنگ قرمز افراشته می‌شود.<ref>الفضلی، «فلسفة الشعائر الحسينية»، پایگاه شبکه الإمامین الحسنین(ع).</ref> | ||
زمان اصلی برگزاری مراسم قمه‌زنی، سحرگاه [[روز عاشورا]] است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> این مراسم در گذشته در [[۲۱ رمضان]] هم برگزار می‌شده است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> پوشیدن لباس سفید بلند (کفن‌مانند) و تراشیدن موی سر از رایج‌ترین آداب قمه‌زنی است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> | زمان اصلی برگزاری مراسم قمه‌زنی، سحرگاه [[روز عاشورا]] است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> این مراسم در گذشته در [[۲۱ رمضان]] هم برگزار می‌شده است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> پوشیدن لباس سفید بلند (کفن‌مانند) و تراشیدن موی سر از رایج‌ترین آداب قمه‌زنی است.<ref>مظاهری، «قمه‌زنی»، در فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۸۹.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
=== خاستگاه=== | === خاستگاه=== | ||
دربارۀ خاستگاه قمه‌زنی نظرات مختلفی مطرح شده است؛ برخی رسم قمه‌زنی را نشانی از عمل [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] دانسته‌اند که وقتی در مسیر [[کربلا]] تا [[شام]]، سر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را روی نیزه دید از خود بی‌خود شد و سر به محمل کوبید که در اثر این عمل، از سرش خون جاری شد.<ref>تبریزی خیابانی، وقایع الأیام، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۸.</ref> بسیاری از محققان داستان مذکور را مستند نمی‌دانند. به گفتۀ [[شیخ عباس قمی]] در [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] مآخذ این | دربارۀ خاستگاه قمه‌زنی نظرات مختلفی مطرح شده است؛ برخی رسم قمه‌زنی را نشانی از عمل [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] دانسته‌اند که وقتی در مسیر [[کربلا]] تا [[شام]]، سر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را روی نیزه دید از خود بی‌خود شد و سر به محمل کوبید که در اثر این عمل، از سرش خون جاری شد.<ref>تبریزی خیابانی، وقایع الأیام، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۸.</ref> بسیاری از محققان داستان مذکور را مستند نمی‌دانند. به گفتۀ [[شیخ عباس قمی]] در [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] مآخذ این داستان، دو کتاب [[نور العین فی مشهد الحسین (کتاب)|نور العین]] و [[المنتخب فی جمع المراثی و الخطب (کتاب)|منتخب طریحی]] است که هر دو از نظر اعتبار در درجۀ پایینی قرار دارند و غیر از این، در هیچ‌یک از کتب معتبر و منابع و مقاتل اولیه، چنین حکایتی ذکر نشده است. افزون بر این، از نظر عقلی نیز داستان کوبیدن سر حضرت زینب(س) به تیره محمل، مخدوش است.<ref>صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین(ع)، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۰-۲۱۲.</ref> | ||
در مقابل، گروهی دیگر معتقدند قمه‌زنی خاستگاه اسلامی ندارد؛ [[علی شریعتی]]، قمه‌زنی و نمونه‌های مشابه آن را | در مقابل، گروهی دیگر معتقدند قمه‌زنی خاستگاه اسلامی ندارد؛ [[علی شریعتی]]، قمه‌زنی و نمونه‌های مشابه آن را اقتباس‌شده از مراسم مصائب مسیح دانسته که [[مسیحیت|مسیحیان]] ارتدوکس در سالروز کشته‌شدن [[حضرت عیسی(ع)]] برگزار می‌کرده‌اند.<ref>شریعتی، مجموعه آثار، ج۹، ۱۳۸۲ش، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] معتقد است که «قمه‌زنی و بلندکردن طبل و شیپور، از ارتدکس‌های قفقاز به ایران سرایت کرد و چون روحیه مردم برای پذیرش آن آمادگی داشت، همچون برق در همه جا دوید.»<ref>مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، ۱۳۸۰ش، ص ۱۵۴.</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند قمه‌زنی ابتدا در میان ترک‌های [[عراق]]، فِرَق صوفیه (از جمله [[قزلباش|قزلباش‌‌ها]]) و کردهای غرب ایران رواج داشته و از طریق زوار ترک به عراق نفوذ کرده است.<ref>حیدری، تراژدی کربلا، ۱۳۸۱ش، ص۴۸۰.</ref> | ||
=== پیشینه قمه‌زنی در ایران === | === پیشینه قمه‌زنی در ایران === | ||
{{جعبه نقل قول|نقل‌قول='''... در این میان ناگهان جمعی سفیدپوش که کاردهایی در دست داشتند، پدیدار شدند که با هیجان زیاد کاردها را بالا برده و به سر خود می‌زدند و خون از سر آنها و از کاردهایی که در دست داشتند، فواره می‌زد و سرتاپایشان را سرخ کرده بود. واقعاً که منظرۀ دل‌خراش و بسیار تأثرآوری بود که هرگز نمی‌توانم آن را از یاد ببرم. کسانی‌که در این دسته‌ها سینه یا قمه می‌زنند، گاهی اوقات آن‌قدر به هیجان آمده و یا خونی که از آنها می‌رود [آن‌قدر زیاد است] که بی‌حال شده و روی زمین می‌افتند و حتی ممکن است اگر فوراً مداوا نشوند، جان خود را از دست بدهند.'''|تاریخ بایگانی| منبع = <small>بنجامن، ایران و ایرانیان، ۱۳۶۳ش، ص۲۸۴.</small>| تراز = چپ| عرض = ۴۳۰px| اندازه خط = ۱۷px| رنگ پس‌زمینه = #dcb54ebf| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول|نقل‌قول='''... در این میان ناگهان جمعی سفیدپوش که کاردهایی در دست داشتند، پدیدار شدند که با هیجان زیاد کاردها را بالا برده و به سر خود می‌زدند و خون از سر آنها و از کاردهایی که در دست داشتند، فواره می‌زد و سرتاپایشان را سرخ کرده بود. واقعاً که منظرۀ دل‌خراش و بسیار تأثرآوری بود که هرگز نمی‌توانم آن را از یاد ببرم. کسانی‌که در این دسته‌ها سینه یا قمه می‌زنند، گاهی اوقات آن‌قدر به هیجان آمده و یا خونی که از آنها می‌رود [آن‌قدر زیاد است] که بی‌حال شده و روی زمین می‌افتند و حتی ممکن است اگر فوراً مداوا نشوند، جان خود را از دست بدهند.'''|تاریخ بایگانی| منبع = <small>بنجامن، ایران و ایرانیان، ۱۳۶۳ش، ص۲۸۴.</small>| تراز = چپ| عرض = ۴۳۰px| اندازه خط = ۱۷px| رنگ پس‌زمینه = #dcb54ebf| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
پیشینۀ قمه‌زنی در ایران به دوران [[صفویان|صفویه]] برمی‌گردد.<ref>منتظرالقائم و کشاورز، «بررسی تغییرات اجتماعی مراسم و مناسک عزاداری عاشورا در ایران»، ص۵۴ و ۵۵.</ref> در برخی سفرنامه‌های اروپاییان در آن دوره به قمه‌زنی و [[تیغ‌زنی]] اشاره شده است؛ | پیشینۀ قمه‌زنی در ایران به دوران [[صفویان|صفویه]] برمی‌گردد.<ref>منتظرالقائم و کشاورز، «بررسی تغییرات اجتماعی مراسم و مناسک عزاداری عاشورا در ایران»، ص۵۴ و ۵۵.</ref> در برخی سفرنامه‌های اروپاییان در آن دوره به قمه‌زنی و [[تیغ‌زنی]] اشاره شده است؛ ازجمله گزارش آدام الئاریوس از مراسم تیغ‌زنی در [[روز عاشورا]] در اردبیل عهد شاه صفی. این رسم در دوره [[قاجاریه|قاجار]] خصوصاً عهد ناصری رواج بسیاری یافت.<ref>منتظرالقائم و کشاورز، «بررسی تغییرات اجتماعی مراسم و مناسک عزاداری عاشورا در ایران»، ص۵۸.</ref> [[عبدالله مستوفی]] مسبب اصلی این امر را [[آقا دربندی|ملاآقا دربندی]]، عالم هم‌عصر [[ناصرالدین شاه قاجار]] می‌داند.{{یادداشت|مستوفی می‌نویسد: تیغ‌زدن روز عاشورا از کارهایی است که این آخوند [دربندی] در عزاداری وارد یا لامحاله آن را عمومی کرده و فعل حرام را موجب ثواب پنداشته است و ترک‌های عوام هم این عزاداری را پذیرفته‌اند و این خلاف شرع بین جزو عزاداری و کار ثواب وانمود شده است. ر.ک به: مستوفی، شرح زندگانی من، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۷۶-۲۷۷.}} | ||
[[پرونده:مرد قمه زن دوره قاجار.jpg|بندانگشتی|150px|قمه‌زنی در عصر قاجار]] | [[پرونده:مرد قمه زن دوره قاجار.jpg|بندانگشتی|150px|قمه‌زنی در عصر قاجار]] | ||
در سفرنامه‌های جهانگردان و دیگر خارجیانی که در این عهد به [[ایران]] آمده و شاهد عزاداری [[محرم الحرام|ماه محرم]] بوده‌اند، گزارش‌هایی از مراسم قمه‌زنی در نوشتار اشخاصی مانند دکتر فووریه، پزشک مخصوص [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]]،{{یادداشت|مؤمنین متعصب در چنین روزی (عاشورا) فرصت را برای قمه‌زدن از دست نمی‌دهند. در اردو کسانی هستند که حتی فردا هم برای معالجۀ زخم‌های ایشان کافی نیست. شاید هم این بی‌شعورها که حتی در سفر هم مرتکب این عمل زشت می‌شوند و از راه‌آمدن به این حالت در زیر آفتاب سوزان تابستان آن‌هم غالباً با پای پیاده بیمی ندارند، پوستی کلفت‌تر از مردم معمولی داشته باشند. فووریه، سه سال در دربار ایران،۱۳۸۵ش، ص۲۸۲.}} هانری رنه دالمانی{{یادداشت|در روز عاشورا دستۀ دیگری هم به این دسته (سینه‌زنان) اضافه می‌شود. افراد این دسته کسانی هستند که نذر کرده‌اند در این روز خون خود را در ماتم شهدای کربلا بریزند. آنها موهای سر را تراشیده، کفن سفیدی هم می‌پوشند و یاحسین‌گویان قمه به سر خود می‌زنند و خون از سر و روی آنها جاری می‌گردد و روی کفن می‌ریزد. پس از جاری‌شدن خون، هیجانی در آنها تولید می‌شود و اگر از آنان جلوگیری نشود، خود را با قمه هلاک می‌کنند. اشخاصی هستند که چوب‌هایی به دست دارند و آنها را جلو قمه می‌گیرند تا ضربات به سرها وارد نیایند و بدین‌ترتیب از ریختن خون زیاد جلوگیری می‌نمایند. مع‌هذا بعضی به واسطۀ خون‌ریزی زیاد از پا در می‌آیند و یا اقلاً مدتی مریض می‌شوند. دالمانی، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ۱۳۳۵ش، ص۱۹۲-۱۹۳.}} و بنجامن سفیر کبیر آمریکا در عهد ناصری{{یادداشت|سال ۱۸۸۴ میلادی من در تهران اقامت داشتم. دسته‌هایی در خیابان‌ها حرکت می‌کردند و احساسات تند و شدید و بی‌سابقه‌ای از خود نشان می‌دادند... در این میان ناگهان جمعی سفیدپوش که کاردهایی در دست داشتند، پدیدار شدند که با هیجان زیاد کاردها را بالا برده و به سر خود می‌زدند و خون از سر آنها و از کاردهایی که در دست داشتند، فواره می‌زد و سرتاپایشان را سرخ کرده بود. واقعاً که منظرۀ دل‌خراش و بسیار تأثرآوری بود که هرگز نمی‌توانم آن را از یاد ببرم. کسانی که در این دسته‌ها سینه یا قمه می‌زنند، گاهی اوقات آن‌قدر به هیجان آمده و یا خونی که از آنها می‌رود [آن‌قدر زیاد است] که بی‌حال شده و روی زمین می‌افتند و حتی ممکن است اگر فوراً مداوا نشوند، جان خود را از دست بدهند (بنجامین، ایران و ایرانیان، ۱۳۶۳ش، ص۲۸۴).}} وجود دارد. | در سفرنامه‌های جهانگردان و دیگر خارجیانی که در این عهد به [[ایران]] آمده و شاهد عزاداری [[محرم الحرام|ماه محرم]] بوده‌اند، گزارش‌هایی از مراسم قمه‌زنی در نوشتار اشخاصی مانند دکتر فووریه، پزشک مخصوص [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]]،{{یادداشت|مؤمنین متعصب در چنین روزی (عاشورا) فرصت را برای قمه‌زدن از دست نمی‌دهند. در اردو کسانی هستند که حتی فردا هم برای معالجۀ زخم‌های ایشان کافی نیست. شاید هم این بی‌شعورها که حتی در سفر هم مرتکب این عمل زشت می‌شوند و از راه‌آمدن به این حالت در زیر آفتاب سوزان تابستان آن‌هم غالباً با پای پیاده بیمی ندارند، پوستی کلفت‌تر از مردم معمولی داشته باشند. فووریه، سه سال در دربار ایران،۱۳۸۵ش، ص۲۸۲.}} هانری رنه دالمانی{{یادداشت|در روز عاشورا دستۀ دیگری هم به این دسته (سینه‌زنان) اضافه می‌شود. افراد این دسته کسانی هستند که نذر کرده‌اند در این روز خون خود را در ماتم شهدای کربلا بریزند. آنها موهای سر را تراشیده، کفن سفیدی هم می‌پوشند و یاحسین‌گویان قمه به سر خود می‌زنند و خون از سر و روی آنها جاری می‌گردد و روی کفن می‌ریزد. پس از جاری‌شدن خون، هیجانی در آنها تولید می‌شود و اگر از آنان جلوگیری نشود، خود را با قمه هلاک می‌کنند. اشخاصی هستند که چوب‌هایی به دست دارند و آنها را جلو قمه می‌گیرند تا ضربات به سرها وارد نیایند و بدین‌ترتیب از ریختن خون زیاد جلوگیری می‌نمایند. مع‌هذا بعضی به واسطۀ خون‌ریزی زیاد از پا در می‌آیند و یا اقلاً مدتی مریض می‌شوند. دالمانی، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ۱۳۳۵ش، ص۱۹۲-۱۹۳.}} و بنجامن سفیر کبیر آمریکا در عهد ناصری{{یادداشت|سال ۱۸۸۴ میلادی من در تهران اقامت داشتم. دسته‌هایی در خیابان‌ها حرکت می‌کردند و احساسات تند و شدید و بی‌سابقه‌ای از خود نشان می‌دادند... در این میان ناگهان جمعی سفیدپوش که کاردهایی در دست داشتند، پدیدار شدند که با هیجان زیاد کاردها را بالا برده و به سر خود می‌زدند و خون از سر آنها و از کاردهایی که در دست داشتند، فواره می‌زد و سرتاپایشان را سرخ کرده بود. واقعاً که منظرۀ دل‌خراش و بسیار تأثرآوری بود که هرگز نمی‌توانم آن را از یاد ببرم. کسانی که در این دسته‌ها سینه یا قمه می‌زنند، گاهی اوقات آن‌قدر به هیجان آمده و یا خونی که از آنها می‌رود [آن‌قدر زیاد است] که بی‌حال شده و روی زمین می‌افتند و حتی ممکن است اگر فوراً مداوا نشوند، جان خود را از دست بدهند (بنجامین، ایران و ایرانیان، ۱۳۶۳ش، ص۲۸۴).}} وجود دارد. | ||
در دورۀ [[رضاشاه]]، از [[سال ۱۳۱۴شمسی|سال ۱۳۱۴ش]] قمه‌زنی مانند دیگر رسوم عزاداری ممنوع شد.<ref>بصیرت‌منش، علما و رژیم رضاشاه، ۱۳۷۸ش.</ref> این ممنوعیت تا [[سال ۱۳۲۰ شمسی|۱۳۲۰ش]] و برکناری رضاشاه ادامه داشت، اما پس از آن مانند دیگر ممنوعیت‌ها | در دورۀ [[رضاشاه]]، از [[سال ۱۳۱۴شمسی|سال ۱۳۱۴ش]] قمه‌زنی مانند دیگر رسوم عزاداری ممنوع شد.<ref>بصیرت‌منش، علما و رژیم رضاشاه، ۱۳۷۸ش.</ref> این ممنوعیت تا [[سال ۱۳۲۰ شمسی|۱۳۲۰ش]] و برکناری رضاشاه ادامه داشت، اما پس از آن مانند دیگر ممنوعیت‌ها مُلغیٰ شد و قمه‌زنی در برخی مناطق ایران از سر گرفته شد. در عصر [[حکومت پهلوی|پهلوی]]، قمه‌زنی حیات پر افت و خیزی داشت. در برخی سال‌ها (ازجمله [[سال ۱۳۴۳شمسی|سال ۱۳۴۳ش]]) با دستور شهربانی یا ساواک ممنوع اعلام می‌شد و در برخی سال‌ها آزادانه برگزار می‌شد.<ref> مظاهری، «رسانه شیعه»، ص۴۶.</ref> | ||
==رویکرد فقیهان == | ==رویکرد فقیهان == | ||
قمه‌زنی از جمله موضوعات اختلافی بین [[فقیه|فقهای شیعه]] از عصر [[قاجار]] تا | قمه‌زنی از جمله موضوعات اختلافی بین [[فقیه|فقهای شیعه]] از عصر [[قاجار]] تا امروز بوده است. به‌گونه‌ای که می‌توان فقها را به دو دسته موافقان و مخالفان قمه‌زنی تقسیم کرد: محمدتقی بهجت، سید صادق شیرازی، و میرزا جواد تبریزی، قمه‌زنی را جایز یا مستحب دانسته‌اند، و در مقابل، سید علی خامنه‌ای، حسینعلی منتظری، و ناصر مکارم شیرازی، قمه‌زنی را وهن مذهب شیعه دانسته و با آن مخالفت کرده‌اند. | ||
=== موافقان === | === موافقان === | ||
[[پرونده:قمه زنی در هند.jpg|بندانگشتی|قمه زنی در هند]] | [[پرونده:قمه زنی در هند.jpg|بندانگشتی|قمه زنی در هند]] | ||
دلیل اصلی و مهمترین مستند | دلیل اصلی و مهمترین مستند موافقانِ قمه‌زنی، افزون بر تعظیم شعائر، حفظ سنت‌های شیعی و قدرت‌نمایی جامعۀ [[شیعه|شیعیان]]،<ref>حمود العاملی، ردالهجوم عن شعائر الامام الحسین المظلوم، ۱۴۲۵ق، ص ۱۶۴، ۱۹۷.</ref> فتوای [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]] است. وی در بند دوم فتوای مشهوری که در تاریخ ۵ ربیع‌الاول [[سال ۱۳۴۵ هجری قمری|۱۳۴۵ق]] نگاشته شده، چنین می‌نویسد: | ||
:::اقوی جواز بیرون‌آمدن خون از پیشانی در اثر زدن شمشیر و قمه، در صورتی که از زیان آن محفوظ باشد، [است]. بیرون‌آمدن خون، بدون | :::اقوی جواز بیرون‌آمدن خون از پیشانی در اثر زدن شمشیر و قمه، در صورتی که از زیان آن محفوظ باشد، [است]. بیرون‌آمدن خون، بدون صدمه به استخوان پیشانی که عادتاً زیان نمی‌رساند و مانند اینها هم‌چنان‌که کسانی‌که استعمال شمشیر و قمه می‌کنند، طوری می‌زنند که صدمه به استخوان نمی‌رساند و اگر [قمه‌زن] گمان می‌کرد که زدن قمه به حسب عادت ضرر ندارد، و لکن بعد از زدن، به قدری خون بیرون آمد که مضر بود، بعید است حرمت آن؛ مانند کسی که [[وضو]] بگیرد یا به آب، [[غسل]] کند و یا در [[رمضان المبارک|ماه رمضان]] روزه می‌گیرد، سپس روشن شده که ضرر داشته [است]. لکن [[احتیاط واجب|احوط]] و سزاوار است کسانی که عارف به استعمال شمشیر و قمه نیستند، خودداری کنند. خصوصاً جوانانی که دل‌هایشان پر از محبت [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] است و از محبت حسین(ع) بی‌خود هستند که در موقع استعمال [قمه] توجه ندارند که ممکن است زیان ببینند.<ref> نقل از: ربانی خلخالی، عزاداری از دیدگاه مرجعیت شیعه، ۱۴۱۵ق، ص۵۵.</ref> | ||
از مراجعی که به جواز و حلیت و گاه حتی به [[مستحب|استحباب]] قمه‌زنی [[فتوا|حکم]] داده‌اند، این افراد را می‌توان نام برد: | از مراجعی که به جواز و حلیت و گاه حتی به [[مستحب|استحباب]] قمه‌زنی [[فتوا|حکم]] داده‌اند، این افراد را می‌توان نام برد: | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
پس از این [[فتوا]]، مهمترین متن در مخالفت و نقد قمه‌زنی، کتاب [[التنزیه لاعمال الشبیه (کتاب)|التنزیه لاعمال الشبیه]] اثر [[سید محسن امین]] است که در آن، قمه‌زنی و رسوم مشابه [[سوگواری محرم|عزاداری]]، غیرشرعی، غیرعقلانی و موجب وهن [[شیعه|شیعیان]] دانسته شده است. انتشار این کتاب، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت و کتاب‌ها و رساله‌هایی در موافقت یا مخالفت با آن نوشته و منتشر شد.<ref>محمد الحسون، وقفة مع رسالة التنزیه وأثارها فی المجتمع ، ضمن رسائل الشعائر الحسینیه، ج۱، ص ۴۲.</ref> | پس از این [[فتوا]]، مهمترین متن در مخالفت و نقد قمه‌زنی، کتاب [[التنزیه لاعمال الشبیه (کتاب)|التنزیه لاعمال الشبیه]] اثر [[سید محسن امین]] است که در آن، قمه‌زنی و رسوم مشابه [[سوگواری محرم|عزاداری]]، غیرشرعی، غیرعقلانی و موجب وهن [[شیعه|شیعیان]] دانسته شده است. انتشار این کتاب، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت و کتاب‌ها و رساله‌هایی در موافقت یا مخالفت با آن نوشته و منتشر شد.<ref>محمد الحسون، وقفة مع رسالة التنزیه وأثارها فی المجتمع ، ضمن رسائل الشعائر الحسینیه، ج۱، ص ۴۲.</ref> | ||
[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، در [[سال ۱۳۷۳شمسی|سال ۱۳۷۳ش]] درباره قمه‌زنی گفت: «قمه‌زنی از کارهای خلاف، جعلی و نادرست است که متأسفانه طی چند سال اخیر برخی در حال ترویج آن هستند. قمه‌زنی مربوط به [[اسلام|دین]] و یا یک حرکت عزاداری نیست و قطعا خلاف و یک بدعت است و بدون تردید خداوند به انجام آن راضی نیست و اینجانب نیز از کسی که تظاهر به قمه‌زنی می‌کند، | [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، در [[سال ۱۳۷۳شمسی|سال ۱۳۷۳ش]] درباره قمه‌زنی گفت: «قمه‌زنی از کارهای خلاف، جعلی و نادرست است که متأسفانه طی چند سال اخیر برخی در حال ترویج آن هستند. قمه‌زنی مربوط به [[اسلام|دین]] و یا یک حرکت عزاداری نیست و قطعا خلاف و یک بدعت است و بدون تردید خداوند به انجام آن راضی نیست و اینجانب نیز از کسی که تظاهر به قمه‌زنی می‌کند، قلباً راضی نیستم.»<ref>[http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8588 دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> برخی علما در تأیید گفتار رهبر جمهوری اسلامی ایران، قمه‌زنی را موجب وهن مذهب شیعه و نامشروع دانستند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۹.</ref> | ||
همچنین برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] در [[فتوا|فتاوای]] خود با قمه‌زنی مخالفت کرده‌اند؛ ازجمله: | همچنین برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] در [[فتوا|فتاوای]] خود با قمه‌زنی مخالفت کرده‌اند؛ ازجمله: | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
دلایل اصلی حرمت قمه‌زنی از نظر مخالفان عبارت است از: | دلایل اصلی حرمت قمه‌زنی از نظر مخالفان عبارت است از: | ||
* خلاف [[اسلام|شرع]] | * خلاف [[اسلام|شرع]] است؛ از جمله به استناد قاعدۀ فقهی «حرمت اضرار به نفس». | ||
* [[بدعت]] است. | * [[بدعت]] است. | ||
* غیرعقلانی است. | * غیرعقلانی است. | ||
* موجب وهن (سست شدن<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه، ذیل واژه وهن، ج۱۵، ص۲۳۲۵۷.</ref> | * موجب وهن (سست شدن)<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه، ذیل واژه وهن، ج۱۵، ص۲۳۲۵۷.</ref> [[اسلام]] و [[شیعه|شیعیان]] می‌شود.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13920819001509 «حکم تیغ و قمه‌زنی از منظر مقام معظم رهبری»] «حکم تیغ‌زنی و قمه‌زنی از نظر مقام معظم رهبری»، خبرگزاری فارس؛ [http://shoaresal.ir/fa/news/83341 «نظر بیش از ۲۵ مرجع تقلید در مورد قمه زنی»، پایگاه خبری شعار سال].</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||