پرش به محتوا

فاطمه بنت اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ نوامبر ۲۰۱۸
منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.r.seifi
(اصلاح پاورقی و منابع)
imported>M.r.seifi
(منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۶: خط ۶:
فاطمه بنت اسد، از دودمان [[بنی هاشم|هاشمی]] است و شرح‌ حال‌نگاران نسب او را چنین ثبت کرده‌اند: فاطمة بنت أسد بن [[هاشم بن عبد مناف]].<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۲۱۷.</ref> در [[مکه]] بزرگ شد و با [[ابوطالب]] ازدواج و پس از ظهور [[اسلام]]، به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و همانجا درگذشت. گویند نخستین زن از دودمان هاشمی بوده که همسرش هاشمی بوده و فرزندان از هر دو سوی هاشمی به دنیا آورده و نخستین زن هاشمی بوده که فرزندش [[خلیفه]] مسلمانان شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱؛ زرکلی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۵، ص۱۳۰.</ref>
فاطمه بنت اسد، از دودمان [[بنی هاشم|هاشمی]] است و شرح‌ حال‌نگاران نسب او را چنین ثبت کرده‌اند: فاطمة بنت أسد بن [[هاشم بن عبد مناف]].<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۲۱۷.</ref> در [[مکه]] بزرگ شد و با [[ابوطالب]] ازدواج و پس از ظهور [[اسلام]]، به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و همانجا درگذشت. گویند نخستین زن از دودمان هاشمی بوده که همسرش هاشمی بوده و فرزندان از هر دو سوی هاشمی به دنیا آورده و نخستین زن هاشمی بوده که فرزندش [[خلیفه]] مسلمانان شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱؛ زرکلی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۵، ص۱۳۰.</ref>
==فرزندان==
==فرزندان==
فاطمه بنت اسد صاحب چندین فرزند بود به نام‌های: [[طالب بن ابی طالب|طالب]]، [[عقیل بن ابی طالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابی طالب|جعفر]]،[[علی(ع)]]، [[هند بنت ابی طالب|هند]] یا [[ام هانی]]، [[جمانه بنت ابی طالب|جمانه]]، [[ریطه بنت ابی طالب|ریطه]] یا ام طالب و [[اسماء بنت ابی طالب|اسماء]].<ref>مجلسی، ج ۱۹، ص۵۷.</ref>
فاطمه بنت اسد صاحب چندین فرزند بود به نام‌های: [[طالب بن ابی طالب|طالب]]، [[عقیل بن ابی طالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابی طالب|جعفر]]،[[علی(ع)]]، [[هند بنت ابی طالب|هند]] یا [[ام هانی]]، [[جمانه بنت ابی طالب|جمانه]]، [[ریطه بنت ابی طالب|ریطه]] یا ام طالب و [[اسماء بنت ابی طالب|اسماء]].<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۹، ص۵۷.</ref>
==فضایل==
==فضایل==
برخی منابع با تکیه بر چند روایت ضعیف، برآن شده‌اند که فاطمه بنت اسد تا آخرین لحظات مرگ اسلام نیاورده است.<ref>نک: بلاذری، ج۲، ص:۳۶.</ref> عمده منابع تاریخ اسلام کهن و معاصر، این ادعا را رد کرده و از روایات آنها برمی‌آید که او در مکه اسلام آورده و سپس به مدینه هجرت کرده است.<ref>برای نمونه نک: ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱.</ref> برای این بانو، فضایل بسیاری در منابع ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
برخی منابع با تکیه بر چند روایت ضعیف، برآن شده‌اند که فاطمه بنت اسد تا آخرین لحظات مرگ اسلام نیاورده است.<ref>نک: بلاذری، ج۲، ص:۳۶.</ref> عمده منابع تاریخ اسلام کهن و معاصر، این ادعا را رد کرده و از روایات آنها برمی‌آید که او در مکه اسلام آورده و سپس به مدینه هجرت کرده است.<ref>برای نمونه نک: ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱.</ref> برای این بانو، فضایل بسیاری در منابع ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
===سرپرستی پیامبر(ص)===
===سرپرستی پیامبر(ص)===
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[پیامبر اسلام(ص)]] درباره فاطمه بنت اسد فرمود:| نقل‌قول = {{سخ}}او به‌راستی مادرم بود؛ چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[محمدابراهیم آیتی|آیتی]]، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۹.</small> | تراز = چپ| عرض = 230px | اندازه خط = 11px| رنگ پس‌زمینه = #FFFFE0| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[پیامبر اسلام(ص)]] درباره فاطمه بنت اسد فرمود:| نقل‌قول = {{سخ}}او به‌راستی مادرم بود؛ چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۹.</small> | تراز = چپ| عرض = 230px | اندازه خط = 11px| رنگ پس‌زمینه = #FFFFE0| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}


از آنجا که [[پیامبر اسلام]] در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش [[ابوطالب]] درآمد.<ref> شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ص ۳۷-۳۸.</ref> فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی [[محمد|رسول خدا(ص)]] شریک بود. مهربانی فاطمه بنت اسد نسبت به پیامبر(ص) چنان بود که پس از درگذشت وی، پیامبر(ص) فرمود: «امروز مادرم وفات کرد.» و او را در پیراهن خویش کفن کرد و در قبرش فرود آمد و در [[لحد]] او خوابید، و چون به او گفتند:‌«ای رسول خدا! برای فاطمه سخت بی‌تاب گشته‌ای!» گفت: «او به‌راستی مادرم بود، چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت، و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود».<ref>ترجمه تاریخ یعقوبی، صص ۳۶۸-۳۶۹؛ به نقل آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۹.</ref>نیز نقل است که فرمود: «پس از ابوطالب، کسی چون فاطمه به من نیکی نکرد.»<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱.</ref>
از آنجا که [[پیامبر اسلام]] در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش [[ابوطالب]] درآمد.<ref> شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۳۷-۳۸.</ref> فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی [[محمد|رسول خدا(ص)]] شریک بود. مهربانی فاطمه بنت اسد نسبت به پیامبر(ص) چنان بود که پس از درگذشت وی، پیامبر(ص) فرمود: «امروز مادرم وفات کرد.» و او را در پیراهن خویش کفن کرد و در قبرش فرود آمد و در [[لحد]] او خوابید، و چون به او گفتند:‌«ای رسول خدا! برای فاطمه سخت بی‌تاب گشته‌ای!» گفت: «او به‌راستی مادرم بود، چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت، و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود».<ref>ترجمه تاریخ یعقوبی، ص۳۶۸-۳۶۹؛ به نقل آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۹.</ref>نیز نقل است که فرمود: «پس از ابوطالب، کسی چون فاطمه به من نیکی نکرد.»<ref>ابن عبدالبر، الاستيعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۱.</ref>


===ولادت فرزند در کعبه===
===ولادت فرزند در کعبه===
{{اصلی|مولود کعبه}}
{{اصلی|مولود کعبه}}
بنابر برخی روایات، فاطمه تنها زنی بوده است که در [[کعبه]] زایمان کرده است. به نقل منابع، وقتی هنگام زایمان [[امام علی (ع)]] فرارسید، فاطمه در کنار [[کعبه]] از خدا خواست ولادت نوزادش بر او آسان گردد.<ref>کلینی، ج ۳، ص۳۰۱.</ref> سپس دیوار کعبه شکافته شد او به درون کعبه رفت. پس از سه روز ماندن در کعبه،  در روز چهارم یعنی [[سیزده رجب]] سی سال پس از [[عام الفیل]]، در حالی که فرزندش [[امام علی(ع)|علی(ع)]] را در آغوش داشت، از [[کعبه]] بیرون آمد.<ref>امینی، ج ۶، ص۲۱ ـ ۲۳.</ref>
بنابر برخی روایات، فاطمه تنها زنی بوده است که در [[کعبه]] زایمان کرده است. به نقل منابع، وقتی هنگام زایمان [[امام علی (ع)]] فرارسید، فاطمه در کنار [[کعبه]] از خدا خواست ولادت نوزادش بر او آسان گردد.<ref>کلینی، کافی، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۳۰۰.</ref> سپس دیوار کعبه شکافته شد او به درون کعبه رفت. پس از سه روز ماندن در کعبه،  در روز چهارم یعنی [[سیزده رجب]] سی سال پس از [[عام الفیل]]، در حالی که فرزندش [[امام علی(ع)|علی(ع)]] را در آغوش داشت، از [[کعبه]] بیرون آمد.<ref>امینی، ج ۶، ص۲۱ ـ ۲۳.</ref>


=== دومین زن مسلمان ===
=== دومین زن مسلمان ===
خط ۲۳: خط ۲۳:
===هجرت===
===هجرت===
{{اصلی|هجرت به مدینه}}
{{اصلی|هجرت به مدینه}}
نخستین زنی که با [[علی(ع)]] از [[مکه]] به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد، فاطمه بنت اسد بود. [[امام صادق(ع)]] می‌‏فرماید: «فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین(ع)، نخستین زنی بود که با پای پیاده از مکّه به مدینه به سوی پیامبر(ص) [[هجرت به مدینه|هجرت]] کرد. او از نیکوکارترین مردم به [[رسول خدا(ص)]] بود.»<ref>کلینی، ج ۱، ص۴۲۲.</ref>
نخستین زنی که با [[علی(ع)]] از [[مکه]] به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد، فاطمه بنت اسد بود. [[امام صادق(ع)]] می‌‏فرماید: «فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین(ع)، نخستین زنی بود که با پای پیاده از مکّه به مدینه به سوی پیامبر(ص) [[هجرت به مدینه|هجرت]] کرد. او از نیکوکارترین مردم به [[رسول خدا(ص)]] بود.»<ref>کلینی، کافی، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۳۰۲.</ref>


===اولین زن بیعت‌کننده با پیامبر (ص)===
===اولین زن بیعت‌کننده با پیامبر (ص)===
خط ۴۰: خط ۴۰:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸.
*آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش.
*ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج ۱، تحقیق : محمد أبو الفضل إبراهیم، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکاه، ۱۳۷۸- ۱۹۵۹م.
*ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج ۱، تحقیق : محمد أبو الفضل إبراهیم، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکاه، ۱۳۷۸- ۱۹۵۹م.
*ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن ابی الکرم، الکامل فی التاریخ، بیروت،‌ دار صادر -‌دار بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
*ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن ابی الکرم، الکامل فی التاریخ، بیروت،‌ دار صادر -‌دار بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
خط ۴۹: خط ۴۹:
*اسکداری، ترغیب اهل المودة و الوفاء، تحقیق عادل ابوالمنعم ابوالعباس، مدینه منوره، مکتبة الثقافة.
*اسکداری، ترغیب اهل المودة و الوفاء، تحقیق عادل ابوالمنعم ابوالعباس، مدینه منوره، مکتبة الثقافة.
*امینی، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی.
*امینی، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی.
*شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰.
*شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰ش.
*حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، تصحیح عبدالسلام بن محمد علّوش، دارالمعرفه، بیروت.
*حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، تصحیح عبدالسلام بن محمد علّوش، دارالمعرفه، بیروت.
*طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۱.
*طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۱.
*کلینی، کافی، تصحیح علی اکبر غفاری،  تهران، دارالکتب الاسلامیه.
*کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه و شرح محمدباقر کمره‌ای، تهران، اسوه، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
*زِرِکْلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ پانزدهم، ۲۰۰۲م.
*زِرِکْلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ پانزدهم، ۲۰۰۲م.
*مجلسی، محمدباقر،‌ بحارالانوار، بیروت، دار الوفاء، ۱۴۰۳ق.
*مجلسی، محمدباقر،‌ بحارالانوار، بیروت، دار الوفاء، ۱۴۰۳ق.
کاربر ناشناس