پرش به محتوا

توحید افعالی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۲۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۸
جز
خط ۲۴: خط ۲۴:


به باور محمدتقی مصباح یزدی، در آیه ۲۲ سوره انبیاء (‏‏لَوْ‏‎ ‎‏کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إلاَّ اللّٰهُ لَفَسَدَتَا؛  اگر در آنها [زمين و آسمان‌] جز خدا، خدايانى [ديگر] وجود داشت، قطعاً [زمين و آسمان‌] تباه مى‌شد‏‏) برهانی در اثبات توحید افعالی آمده است.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته وی دلیل عقلی موجود در این آیه به این شکل است که ۱. اگر هستی بیش از یک علت می‌داشت، ممکن نبود میان اجزاء آن ارتباط علّی‌معلولی برقرار شود؛ چرا که هر معلولی تنها به علت خودش وابسته است و از علت‌های دیگر تأثیر نمی‌گیرد. ۲. هستی از نظم واحدی پیروی می‌کند و میان همه اجزاء آن ارتباط بر قرار است. بنابراین هستی علت واحدی دارد و آفریده آفریدگاری واحد است.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۳۸۸و۳۸۹.</ref>
به باور محمدتقی مصباح یزدی، در آیه ۲۲ سوره انبیاء (‏‏لَوْ‏‎ ‎‏کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إلاَّ اللّٰهُ لَفَسَدَتَا؛  اگر در آنها [زمين و آسمان‌] جز خدا، خدايانى [ديگر] وجود داشت، قطعاً [زمين و آسمان‌] تباه مى‌شد‏‏) برهانی در اثبات توحید افعالی آمده است.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته وی دلیل عقلی موجود در این آیه به این شکل است که ۱. اگر هستی بیش از یک علت می‌داشت، ممکن نبود میان اجزاء آن ارتباط علّی‌معلولی برقرار شود؛ چرا که هر معلولی تنها به علت خودش وابسته است و از علت‌های دیگر تأثیر نمی‌گیرد. ۲. هستی از نظم واحدی پیروی می‌کند و میان همه اجزاء آن ارتباط بر قرار است. بنابراین هستی علت واحدی دارد و آفریده آفریدگاری واحد است.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۳۸۸و۳۸۹.</ref>
== نسبت توحید افعالی با اختیار انسان==
البته توحید افعالی بر خلاف برخی مکاتب کلامی، به معنای نفی قانون علیت و یا نفی تاثیر داشتن اسباب نیست. برخی مذاهب کلامی برای اثبات توحید در فاعلیت یا مانند [[اشاعره]] اصل علیت را انکار کرده‌اند و یا مانند [[معتزله]] برای بعضی مخلوقات استقلال قائل شده‌اند.اما از دیدگاه [[شیعه]]، «توحید افعالی» به این معنا نیست که خداوند به طور مستقیم و بدون واسطۀ سبب و علّتی، پدیده‌ای ایجاد کند و خود جانشین تمام علل و اسباب گردد، بلکه بدین معناست که وقتی ایجاد امری نیازمند سببی باشد آن سبب را نیز خود خدا می‌آفریند و نیازی به امری خارج از ذات خودش ندارد. خداوند از طریق آفریدن اسباب و علل مادّی و غیر مادّی، به اشیا هستی می‌بخشد. و او تنها خالق اصیل، مستقل و قایم به ذات است و علّیت و تأثیر غیر او پیوسته به اذن و فیض مستمرّ او صورت می‌گیرد.
به بیان دیگر، علیت خداوند در طول اسباب و مسبّبات جهان هستی است، نه در عرض آنها.<ref>مصباح یزدی، مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۱، درس دوازدهم</ref>


==دو نتیجه توحید افعالی==
==دو نتیجه توحید افعالی==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۴۴

ویرایش