|
|
| خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
| به بیان دیگر، علیت خداوند در طول اسباب و مسبّبات جهان هستی است، نه در عرض آنها.<ref>مصباح یزدی، مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۱، درس دوازدهم</ref> | | به بیان دیگر، علیت خداوند در طول اسباب و مسبّبات جهان هستی است، نه در عرض آنها.<ref>مصباح یزدی، مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۱، درس دوازدهم</ref> |
|
| |
|
| ==نتایج توحید افعالی==
| |
| === توحید در خالقیت ===
| |
| {{متن قرآن|... قُلِ اللَّهُ خَالِقُ کلِّ شَیءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ ﴿۱۶﴾|ترجمه= بگو: «خدا آفریننده هر چیزی است، و اوست یگانه قهار.»|سوره=[[سوره رعد|رعد]]|آیه= ۱۶ }}
| |
|
| |
| یعنی تنها آفریدگار هستی که همۀ موجودات را زیور هستی پوشانده و بدون طرح و تجربۀ قبلی، عالم را ابداع نموده و در این کار هیچ شریک و همتایی نداشته و ندارد، ذات اقدس خداوند است؛ زیرا وقتی تنها موجود واجب و بی‌نیاز، ذات لایزال خداوند است و غیر او همه ممکن الوجود و نیازمندند، طبیعی است که خالقیت منحصر به او باشد. پس توحید در خالقیت نتیجۀ منطقی توحید در وجوب وجود است. قرآن کریم می‌فرماید:
| |
|
| |
| {{متن قرآن|ذَٰلِکمُ اللَّهُ رَبُّکمْ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ خَالِقُ کلِّ شَیءٍ فَاعْبُدُوهُ ۚ...﴿۱۰۲﴾|ترجمه=این است خدا، پروردگار شما: هیچ معبودی جز او نیست، آفریننده هر چیزی است. پس او را بپرستید،...|سوره=[[سوره انعام|انعام]]|آیه= ۱۰۲}}
| |
|
| |
| === توحید در ربوبیت ===
| |
| توحید در ربوبیت به معنای اداره عالم است.
| |
|
| |
| «رب» به معنای پروردگار و از اوصاف خداوند است. قرآن در آیات بسیاری از خدا به عنوان «ربّ العالمین» یاد کرده و این نشانگر عنایت خاص قرآن نسبت به مسألۀ «توحید در ربوبیت» است. بیشترین طرفداران شرک کسانی بودند که توحید در خالقیت را پذیرفته بودند، ولی در مسألۀ تدبیر جهان، موجودات دیگری را همتای خدا قرار داده، گرفتار شرک در ربوبیت بودند. براساس منطق اسلام، موحّد کسی است که علاوه بر اعتقاد به یگانگی آفریدگار هستی، به «توحید در ربوبیت» نیز معتقد باشد که شامل دو بخش ذیل است:
| |
|
| |
| ====ربوبیت تکوینی====
| |
| یعنی، تدبیر و ادارۀ جهان آفرینش تنها در دست خدا بوده و مدبر، مربّی و نظام بخش هستی تنها ذات پاک اوست و در این جهت، هیچ موجودی بدون اذن و ارادۀ او نقشی در تدبیر جهان و استقلال در تأثیر ندارد. قرآن کریم در این زمینه، می‌فرماید:
| |
|
| |
| {{متن قرآن|...أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَک اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ ﴿۵۴﴾|ترجمه=...آگاه باش که [عالم ] خلق و امر از آن اوست. فرخنده خدایی است پروردگار جهانیان.|سوره=[[سوره اعراف|اعراف]]|آیه= ۵۴ }}
| |
|
| |
| ====ربوبیت تشریعی====
| |
| قانونگذاری جزئی از تدبیر است و تنها اختصاص به خدا دارد؛ زیرا تنها اوست که به تمامی مصالح و مفاسد بندگان خود آگاه است. ازاین رو، پذیرش و اعتقاد به هر نوع قانون گذاری از ناحیۀ غیر خدا موجب انحراف از «توحید ربوبی» و گرفتار شدن به کفر و شرک است. قرآن با صراحت، هر نوع قانون گذاری را از ناحیۀ غیرخدا نفی کرده، می‌فرماید:
| |
|
| |
| {{متن قرآن|...إِنِ الْحُکمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیاهُ ۚ ذَٰلِک الدِّینُ الْقَیمُ...﴿۴۰﴾|ترجمه=فرمان جز برای خدا نیست. دستور داده که جز او را نپرستید. این است دین درست،...|سوره=[[سوره یوسف|یوسف]]|آیه= ۴۰ }}
| |
|
| |
| {{متن قرآن|قُلْ أَغَیرَ اللَّهِ أَبْغِی رَبًّا وَهُوَ رَبُّ کلِّ شَیءٍ ۚ...﴿۱۶۴﴾|ترجمه=بگو: «آیا جز خدا پروردگاری بجویم؟ با اینکه او پروردگار هر چیزی است،...|سوره=[[سوره انعام|انعام]]|آیه= ۱۶۴ }}
| |
| == پانویس == | | == پانویس == |
| {{پانویس۲}} | | {{پانویس۲}} |
