۱۷٬۷۵۸
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←منابع: لینک) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
برخی از ویژگیهای شرح ابن ابیالحدید عبارتند از: | برخی از ویژگیهای شرح ابن ابیالحدید عبارتند از: | ||
*استفاده از منابع شیعه و سنی: ابن ابیالحدید در نگارش شرح نهجالبلاغه از کتابهای شیعه و سنی استفاده کرده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۶.</ref> به عنوان نمونه در ردّ دفاعیات قاضی عبدالجبار از [[عثمان بن عفان]]، بخشی از پاسخهای [[سید مرتضی]] به [[قاضی عبدالجبار]] را آورده است.<ref> سبحانینیا،«شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید»، ص۵۹.</ref> گفته شده چون ابن ابیالحدید سرپرست کتابخانههای بغداد بوده امکانات بسیاری در اختیار داشته و کتابخانه ۱۰ هزار جلدی ابن علقمی هم در اختیارش بوده است از اینرو از کتابهایی استفاده کرده که برخی از آنها در اختیار محمد بن جریر طبری مورخ قرن سوم قمری نبوده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۵-۱۶.</ref> | *استفاده از منابع شیعه و سنی: ابن ابیالحدید در نگارش شرح نهجالبلاغه از کتابهای شیعه و سنی استفاده کرده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۶.</ref> به عنوان نمونه در ردّ دفاعیات قاضی عبدالجبار از [[عثمان بن عفان]]، بخشی از پاسخهای [[سید مرتضی]] به [[قاضی عبدالجبار]] را آورده است.<ref> سبحانینیا،«شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید»، ص۵۹.</ref> گفته شده چون ابن ابیالحدید سرپرست کتابخانههای بغداد بوده امکانات بسیاری در اختیار داشته و کتابخانه ۱۰ هزار جلدی ابن علقمی هم در اختیارش بوده است از اینرو از کتابهایی استفاده کرده که برخی از آنها در اختیار محمد بن جریر طبری مورخ قرن سوم قمری نبوده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۵-۱۶.</ref> | ||
* جامعیت: شرح ابن ابیالحدید دائرةالمعارفی از علوم ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب دانسته شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۹-۲۰.</ref> به گفته مهدوی دامغانی مترجم نهجالبلاغه، هرچند شرح مذکور اطلاعات گوناگونی دارد، اما سه جنبه ادبی، تاریخی-اجتماعی و کلامی آن بر دیگر جنبههایش برتری دارد: تقریباً نیمی از کتاب به مطالبی درباره اوضاع و احوال اجتماعی و امور تاریخی نیمه اول قرن اول قمری اختصاص دارد؛ مباحث تاریخی ضمن شرح خطبهها و نامهها مطرح شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۵.</ref> همچنین در این کتاب به حدود هشت هزار بیت شعر در موضوعات مختلف استشهاد شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۲۰.</ref> | * جامعیت: شرح ابن ابیالحدید دائرةالمعارفی از علوم ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب دانسته شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۹-۲۰.</ref> این کتاب، تاریخ اسلامی از زمان پیامبر تا سال ۶۲۳ق ۱۳ سال قبل از سقوط بغداد به دست مغولان را دربردارد.<ref> حسینی، مصادر نهجالبلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> به گفته مهدوی دامغانی مترجم نهجالبلاغه، هرچند شرح مذکور اطلاعات گوناگونی دارد، اما سه جنبه ادبی، تاریخی-اجتماعی و کلامی آن بر دیگر جنبههایش برتری دارد: تقریباً نیمی از کتاب به مطالبی درباره اوضاع و احوال اجتماعی و امور تاریخی نیمه اول قرن اول قمری اختصاص دارد؛ مباحث تاریخی ضمن شرح خطبهها و نامهها مطرح شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۱۵.</ref> همچنین در این کتاب به حدود هشت هزار بیت شعر در موضوعات مختلف استشهاد شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه، ص۲۰.</ref> او به ایرادات کسانی که بر وجود سجع در نهجالبلاغه خرده گرفتهاند، پاسخ داده است.<ref> ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۲۶-۱۳۰.</ref> او سخن کسانی که گفتهاند [[نهج البلاغه]] یا بخشهایی از آن، به نادرستی به [[امیرالمؤمنین(ع)]] نسبت داده شده، را نیز رد کرده است.<ref> ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۲۸و۱۲۹.</ref> او سخنان علی(ع) را به جسم بسیطی تشبیه کرده که قسمتهای گوناگون آن در ماهیت با یکدیگر اختلافی ندارند.<ref> ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۲۸و۱۲۹.</ref> | ||
* توضیح کلمات دشوار: ابن ابیالحدید ابتدا قسمتی از متن نهجالبلاغه را تحت عنوان «اصل» نقل میکند سپس تحت عنوان «شرح» توضیحاتی میدهد.{{مدرک}} او در ذیل شرح، به توضیح لغات دشوار و شرح متن میپردازد.<ref> حسینی، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۴.</ref> | * توضیح کلمات دشوار: ابن ابیالحدید ابتدا قسمتی از متن نهجالبلاغه را تحت عنوان «اصل» نقل میکند سپس تحت عنوان «شرح» توضیحاتی میدهد.{{مدرک}} او در ذیل شرح، به توضیح لغات دشوار و شرح متن میپردازد.<ref> حسینی، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۴.</ref> | ||
*گزارش اوضاع زمانه نویسنده: ابن ابیالحدید گزارشی از ابتدای خروج [[مغول]] و فتح [[ماوراءالنهر]] و [[خراسان]] و [[عراق]] و دیگر نواحی و هجوم آنان به [[بغداد]] آورده است.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۱۹-۲۴۳.</ref> چراکه او معاصر آنان بوده است.<ref> حسینی، مصادر نهجالبلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> از اینرو آن را از منابع تاریخی مهم در این موضوع دانستهاند.<ref>فکرت، «ابن ابیالحدید»، ص۶۴۱.</ref> | *گزارش اوضاع زمانه نویسنده: ابن ابیالحدید گزارشی از ابتدای خروج [[مغول]] و فتح [[ماوراءالنهر]] و [[خراسان]] و [[عراق]] و دیگر نواحی و هجوم آنان به [[بغداد]] آورده است.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۱۹-۲۴۳.</ref> چراکه او معاصر آنان بوده است.<ref> حسینی، مصادر نهجالبلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> از اینرو آن را از منابع تاریخی مهم در این موضوع دانستهاند.<ref>فکرت، «ابن ابیالحدید»، ص۶۴۱.</ref> | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
* نظر امام علی(ع) استوارترین نظر و تدبیرش درستترین تدبیر بود: از نظر این ابیالحدید امام علی(ع) هنگام رفتن [[عمر بن خطاب]] به جنگ با [[روم|رومیان]] و [[ایران|ایرانیان]] به وی مشورت داد<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> و به [[عثمان بن عفان|عثمان]] نیز نکاتی گفت که صلاحش در آنها بود و اگر میپذیرفت آن اتفاقات برایش نمیافتاد.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> | * نظر امام علی(ع) استوارترین نظر و تدبیرش درستترین تدبیر بود: از نظر این ابیالحدید امام علی(ع) هنگام رفتن [[عمر بن خطاب]] به جنگ با [[روم|رومیان]] و [[ایران|ایرانیان]] به وی مشورت داد<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> و به [[عثمان بن عفان|عثمان]] نیز نکاتی گفت که صلاحش در آنها بود و اگر میپذیرفت آن اتفاقات برایش نمیافتاد.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> | ||
*علی(ع) مقید به دین بود و خلاف آن را عمل نمیکرد، اما دیگر خلفا طبق مصالحشان عمل میکردند خواه مطابق شرع بود یا نبود و کسی که طبق اجتهادش عمل میکند و قید و بندی جلودارش نیست، برنامههای دنیویاش بهتر سامان مییابد.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> | *علی(ع) مقید به دین بود و خلاف آن را عمل نمیکرد، اما دیگر خلفا طبق مصالحشان عمل میکردند خواه مطابق شرع بود یا نبود و کسی که طبق اجتهادش عمل میکند و قید و بندی جلودارش نیست، برنامههای دنیویاش بهتر سامان مییابد.<ref>ابن ابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۸.</ref> | ||
== کتابها== | == کتابها== | ||
خط ۷۲: | خط ۷۰: | ||
*سلطان محمود طبسی نیز آن را تلخیص کرده و شیخ محمد قنبرعلی کاظمی کتاب التقاط الدرر المنتخب را از آن استخراج کرده است.<ref>حسینی، مصادر نهجالبلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۸.</ref> | *سلطان محمود طبسی نیز آن را تلخیص کرده و شیخ محمد قنبرعلی کاظمی کتاب التقاط الدرر المنتخب را از آن استخراج کرده است.<ref>حسینی، مصادر نهجالبلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۸.</ref> | ||
همچنین العُذَیق النضید بمصادر ابن ابیالحدید فی شرح نهجالبلاغه اثر احمد ربیعی از آثاری است که درباره منابع و مآخذی که ابن ابیالحدید از آنها استفاده کرده است.<ref>ربیعی، العُذَیق النضید بمصادر ابن ابیالحدید فی شرح نهجالبلاغه، مقدمه، ۱۴۰۷ق، ص ۵-۶.</ref> | همچنین العُذَیق النضید بمصادر ابن ابیالحدید فی شرح نهجالبلاغه اثر احمد ربیعی از آثاری است که درباره منابع و مآخذی که ابن ابیالحدید از آنها استفاده کرده است.<ref>ربیعی، العُذَیق النضید بمصادر ابن ابیالحدید فی شرح نهجالبلاغه، مقدمه، ۱۴۰۷ق، ص ۵-۶.</ref> در این کتاب تعداد منابع ابن ابیالحدید ۲۲۲ عدد ذکر شده است.<ref>سبحانینیا،«شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید»، ص۵۹.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |
ویرایش