پرش به محتوا

ابوثمامه صائدی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:آرامگاه شهدای کربلا2.jpg|بندانگشتی|آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع)]]
[[پرونده:آرامگاه شهدای کربلا2.jpg|بندانگشتی|آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع)]]
'''عمرو بن عبدالله بن کعب''' معروف به '''اَبوثُمامه صائِدی '''‌، از [[شهیدان کربلا]] و از [[:رده:یاران امام علی|اصحاب امیرالمؤمنین]] ''[[علی(ع)]]'' که در همه جنگ‌های آن حضرت شرکت کرد. او از جنگاوران و دلاوران عرب و از [[تابعین]] و مشاهیر [[شیعه]] در [[کوفه]] بود.<ref>طبری، تاریخ،ج۵،ص۳۶۴.</ref> وقتی [[مسلم بن عقیل]] از سوی امام حسین(ع) به کوفه آمد، ابوثمامه به او پیوست.<ref>قمی - ج ۱ - ص ۳۳ - ۳۴.</ref> پس از شهادت مسلم، کوفه را ترک کرد و در راه [[مکه]] به [[کربلا]]، به کاروان [[امام حسین(ع)]] پیوست و در [[روز عاشورا]] به شهادت رسید.<ref>رک: طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۴۱.</ref>
'''عمرو بن عبدالله بن کعب''' معروف به '''اَبوثُمامه صائِدی '''‌،([[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]]) از [[شهیدان کربلا]] و از اصحاب امیرالمؤمنین [[علی(ع)]] که در همه جنگ‌های دوران حکومت آن حضرت شرکت کرد.  


او  در قیام [[مسلم بن عقیل]] فرماندهی قبیله‌های تمیم و همدان را بر عهده داشت. پس از شهادت مسلم، در مسیر راه به [[امام حسین]] پیوست و در کربلا به شهادت رسید.
ابوثمامه در روز عاشورا وقت [[نماز ظهر]] را به آن حضرت اطلاع داد و به همین دلیل حضرت او را [[دعا]] کرد.
== نسب و نام ==
== نسب و نام ==
بیشتر منابع، از نام عمرو برای اشاره به ابوثمامه استفاده کرده‌اند؛ اما برخی منابع نامهای دیگری برای او نوشته‌اند و در ذکر برخی دیگر از مشخصات او با هم اختلاف دارند که گویا پاره‌ای از این اختلافها، معلول اشتباه کاتبان است از جمله [[کنیه]] او را ابوتمامه
بیشتر منابع، از نام عمرو برای اشاره به ابوثمامه استفاده کرده‌اند؛ اما برخی منابع نام‌های دیگری برای او نوشته‌اند و در ذکر برخی دیگر از مشخصات او با هم اختلاف دارند که گویا پاره‌ای از این اختلاف‌ها، معلول اشتباه کاتبان است از جمله [[کنیه]] او را ابوتمامه<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، خوارزمی، ج۱، ص۲۰۶.</ref> و نامش را زیاد<ref>جمهرةأنساب العرب، ص۳۹۵.</ref> و عمر<ref>اقبال الاعمال ج۳، ص۷۹.</ref> و نسبت او را نیز مختلف آورده‌اند مانند صائدی<ref>مناقب آل ابی طالب ج۳، ص۲۵۳. </ref>، انصاری<ref> رجال طوسی، ص۷۷؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۳. </ref>، صیداوی<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۹۵؛ دینوری، اخبار الطوال، ص۲۳۸.</ref> و صاعدی.<ref>الفتوح، ص۸۸۸.</ref> بنو صائد، از زیرشاخه‌های قبیله [[هَمدان|هَمْدان]] است. برخی منابع نسب‌شناسی نام مشخصات کامل ابوثمامه را چنین ذکر کرده‌اند: زیاد بن عمرو بن عریب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله الصائدی.<ref>جمهرةأنساب العرب، ص۳۹۵.</ref>
<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام خوارزمی ج۱، ص۲۰۶؛ </ref> و نامش را زیاد<ref>جمهرةأنسابالعرب، ص:۳۹۵.</ref> و عمر<ref>اقبال الاعمال ج۳، ص۷۹.</ref> و نسبت او را نیز مختلف آورده‌اند مانند صائدی<ref>مناقب آل ابی طالب ج۳، ص۲۵۳. </ref>، انصاری<ref> رجال طوسی، ص۷۷؛ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال،ج۲،ص۳۳۳. </ref>، صیداوی<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۹۵؛دینوری، اخبار الطوال، ص۲۳۸.</ref> و صاعدی.<ref>الفتوح، ص۸۸۸.</ref> بنو صائد، از زیرشاخه‌های قبیله [[هَمدان|هَمْدان]] است. برخی منابع نسب‌شناسی نام مشخصات کامل ابوثمامه را چنین ذکر کرده‌اند: زیاد ابن عمرو بن عریب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله الصائدی.<ref>جمهرةأنسابالعرب، ص:۳۹۵.</ref>
 
== ابوثمامه و قیام امام حسین(ع) ==
ابوثمامه از [[تابعین]] و از اصحاب [[امیرالمؤمنین]] ''[[علی(ع)]]'' است که در همه جنگ‌های آن حضرت حضور داشته است. او را از اصحاب [[امام حسن(ع)]] نیز شمرده‌اند و بنابر برخی منابع، او در مبارزات آن حضرت با [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] شرکت داشت.<ref>ابصار العین، ص۱۱.</ref> با این حال، بیشترین ذکری که از او در منابع تاریخ اسلام رفته است، مربوط به نقش او در [[واقعه عاشورا]]، همکاری‌اش با مسلم بن عقیل نماینده و فرستاده امام حسین(ع)به کوفه و شهادتش در کربلا است.


پس از مرگ معاویه، ابوثمامه در ماجرای دعوت امام حسین(ع)شرکت داشت و در خانه [[سلیمان بن صرد خزاعی|سلیمان بن صُرد خزاعی]] در کوفه حضور یافت و چون امام حسین(ع)برای ادای فریضه حج به [[مکه]] رفت، نامه‌ای خطاب به آن حضرت به مکه فرستاد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال،ج۲،ص۳۳۳. </ref>
==  دوران حضرت علی و امام حسن ==
ابوثمامه  از [[تابعین]] و مشاهیر [[شیعه]] در [[کوفه]] بوده است.<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۶۴.</ref> او از اصحاب [[امیرالمؤمنین]] است که در همه جنگ‌های دوران حکومت آن حضرت حضور داشته است. او را از اصحاب [[امام حسن(ع)]] نیز شمرده‌اند و بنابر برخی منابع، او در مبارزات آن حضرت با [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] شرکت داشت.<ref>ابصار العین، ص۱۱.</ref>


وی هنگام مأموریت [[مسلم بن عقیل]] از سوی امام حسین(ع) در کوفه، کمکهای مالی مردم را دریافت می‌کرد و چون در جنگاوری و سلاح‌ سررشته داشت، تهیه اسلحه را بر عهده گرفت.<ref>طبری، تاریخ،ج۵،ص۳۶۴.</ref>
== واقعه کربلا ==
پس از مرگ معاویه، ابوثمامه در ماجرای دعوت امام حسین(ع)شرکت داشت و در خانه [[سلیمان بن صرد خزاعی|سلیمان بن صُرد خزاعی]] در کوفه حضور یافت و چون امام حسین(ع) به [[مکه]] رفت، نامه‌ای خطاب به آن حضرت به مکه فرستاد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۳. </ref>


مسلم بن عقیل پس از قیام در کوفه، فرماندهی قبیله‌های [[تمیم]] و [[هَمْدان]] را به ابوثمامه واگذار کرد.<ref>دینوری، ص۲۳۸.</ref>اما ابن زیاد با سیاست تطمیع و ترعیب سران قبایل مهم، مردم کوفه را پراکنده کرد و مسلم بن عقیل، به شهادت رسید. ابوثمامه تحت تعقیب [[ابن زیاد]] قرار گرفت و ناگزیر چند روزی در قبیله خود پنهان شد.<ref>تاریخ طبری ج۵، ص۳۶۹.</ref><ref>ترجمه الکامل فی التاریخ، ج۱۱، ص۱۲۵</ref> سپس با [[نافع بن هلال]]، مخفیانه از [[کوفه]] بیرون رفت و در راه [[مکه]] به [[کربلا]]، به [[امام حسین(ع)]] پیوست و همراه آن حضرت، به کربلا رفت.<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال،ج۲،ص۳۳۳.</ref>
وی هنگام مأموریت [[مسلم بن عقیل]] از سوی امام حسین(ع) در کوفه، کمک‌های مالی مردم را دریافت می‌کرد و تهیه اسلحه را بر عهده گرفت.<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۶۴.</ref> مسلم بن عقیل پس از قیام در کوفه، فرماندهی قبیله‌های [[تمیم]] و [[هَمْدان]] را به او واگذار کرد.<ref>دینوری، ص۲۳۸.</ref> پس از شهادت مسلم بن عقیل تحت تعقیب [[ابن زیاد]] قرار گرفت و چند روزی در قبیله خود پنهان شد.<ref>تاریخ طبری ج۵، ص۳۶۹؛ ترجمه الکامل فی التاریخ، ج۱۱، ص۱۲۵</ref> سپس با [[نافع بن هلال]]، مخفیانه از [[کوفه]] بیرون رفت و در راه [[مکه]] به [[کربلا]]، به [[امام حسین(ع)]] پیوست و همراه آن حضرت، به کربلا رفت.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۳.</ref>


از ماجراهای مربوط به ابوثمامه در [[واقعه کربلا]] یکی این است که او مانعِ حضورِ مسلحانه [[کثیربن عبدالله شعبی]]، قاصد [[عمر بن سعد|ابن سعد]]، نزد [[امام حسین(ع)]] شد و در روز[[عاشورا]]، هنگام ظهر، فرا رسیدن وقت نماز را به اردوگاه امام حسین(ع) اطلاع داد و امام(ع) او را دعا کرد.<ref>طبری، تاریخ،ج۵،ص۴۱۰و۴۳۹.</ref>
او در [[واقعه کربلا]] مانعِ حضورِ مسلحانه [[کثیربن عبدالله شعبی]]، قاصد [[عمر بن سعد|ابن سعد]]، نزد [[امام حسین(ع)]] شد و در روز[[عاشورا]]، هنگام ظهر، فرا رسیدن وقت نماز را به اردوگاه امام حسین(ع) اطلاع داد و امام(ع) او را [[دعا]] کرد.<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۱۰و۴۳۹.</ref>


== شهادت ==
== شهادت ==
جزئیات چگونگی نبرد و شهادت ابوثمامه در منابع تاریخ اسلام نیامده است؛ اما به نوشته طبری پس از شهادت [[حر بن یزید ریاحی|حُر بن یزید ریاحی]]، ابوثمامه همچنان به نبرد ادامه داد تا به شهادت رسید.<ref>طبری،تاریخ،ج۵،ص۴۴۱.</ref> از گفتگوی او با امام حسین(ع)در کربلا که منابع تاریخی نقل کرده‌اند، برمی‌آید او آگاهانه و مشتاقانه جنگ در رکاب امام حسین(ع)و شهادت را پذیرفته است.<ref>طبری، تاریخ،ج۵،ص۴۱۰و۴۳۹.</ref>
جزئیات چگونگی نبرد و شهادت ابوثمامه در منابع تاریخ اسلام نیامده است؛ اما به نوشته طبری پس از شهادت [[حر بن یزید ریاحی|حُر بن یزید ریاحی]]، ابوثمامه همچنان به نبرد ادامه داد تا به شهادت رسید.<ref>طبری،تاریخ، ج۵، ص۴۴۱.</ref> از گفتگوی او با امام حسین(ع)در کربلا که منابع تاریخی نقل کرده‌اند، برمی‌آید او آگاهانه و مشتاقانه جنگ در رکاب امام حسین(ع)و شهادت را پذیرفته است.<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۱۰و۴۳۹.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*دینوری، احمدبن داوود، ''اخبار الطوال''، به کوشش عبدالمنعم عامر و جمال‌الدین شیال، بغداد، ۱۳۷۹ق/۱۹۵۹م.
*دینوری، احمدبن داوود، اخبار الطوال، به کوشش عبدالمنعم عامر و جمال‌الدین شیال، بغداد، ۱۳۷۹ق/-۱۹۵۹م.
*سماوی، محمدبن طاهر، ''ابصار العین فی انصار الحسین''، قم، مکتبه بصیرتی.
*سماوی، محمدبن طاهر، ابصار العین فی انصار الحسین، قم، مکتبه بصیرتی.
*طبری، تاریخ.
*طبری، تاریخ.
*طوسی، محمدبن حسن، ''رجال''، نجف، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۱م.
*طوسی، محمدبن حسن، رجال، نجف، ۱۳۸۰ق-۱۹۶۱م.
*قمی، شیخ عباس، ''الکنی و الاالقاب''، مکتبة الصدر، تهران، بیتا.
*مامقانی، عبدالله بن حسن، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، ۱۳۵۰ق.
*مامقانی، عبدالله بن حسن، ''تنقیح المقال فی علم الرجال''، نجف، ۱۳۵۰ق.
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق-۱۹۸۳م.
*مجلسی، محمدباقر، ''بحارالانوار''، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
{{پایان}}
{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
*منبع مقاله: [http://lib.eshia.ir/23022/5/2028 دایرة المعارف بزرگ اسلامی]
*منبع مقاله: [http://lib.eshia.ir/23022/5/2028 دایرة المعارف بزرگ اسلامی]
{{فاجعه کربلا}}
{{یاران امام علی}}
{{یاران امام علی}}
{{یاران امام حسین}}
{{یاران امام حسین}}