لیلةالرغائب: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لَیلَةُ الرَّغائِب''' یا '''شب آرزوها''' نام نخستین شب جمعهٔ [[ماه رجب]] است که در آن امید به بخشش‌های فراوان از سوی خداوند است. بر اساس [[حدیث|روایتی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در این شب [[فرشته|فرشتگان]] به [[کعبه]] می‌آیند و از خدا درخواست می‌کنند [[روزه|روزه‌دار]] در ماه رجب را ببخشد. دوازده رکعت [[نماز]] با کیفیتی خاص بین [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشاء]] از [[مستحب|اعمال مستحب]] این شب است. جمعی از عالمان [[شیعه]] و [[سنی]]، روایت مذکور را [[جعل حدیث|جعلی]] دانسته‌اند.  

لیله به معنای شب است و کلمهٔ «رغائب» جمع «رغیبه» به معنای چیزی است که مورد رغبت و میل  و نیز به معنای عطا و بخشش فراوان است.<ref>فرهنگ ابجدی عربی فارسی، ج۱، ص۴۳۶.</ref> بنابراین  «لیله الرغائب» هم می‌تواند به معنای شبی باشد که میل و توجه به آن بسیار است و هم می‌تواند به معنای شبی باشد که در آن عطا و بخشش خدا بسیار است. با توجه به روایتی که در فضیلت این شب نقل شده هر دو معنا درست است. <ref>مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ۱۳۸۵ش، ص۶۱۸، اعمال ماه رجب.</ref>

در روایت لیلة الرغائب آمده است نخستین پنج‌شنبه ماه رجب [[روزه]] گرفته شود و در شب جمعه، بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز اقامه شود که هر دو رکعت به یک [[سلام (نماز)|سلام]] ختم می‌شود و در هر رکعت یک مرتبه [[سوره حمد]]، سه مرتبه [[سوره قدر]]، و دوازده مرتبه [[سوره توحید]] خوانده می‌شود و پس از اتمام دوازده رکعت، هفتاد بار ذکر «{{عربی|اَللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحمّدٍ النَّبّیِّ الاُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ}}» گفته می‌شود. پس از آن در [[سجده]] هفتاد بار ذکر «{{عربی|سُبّوحٌ قُدّوسٌ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الّروحِ}}»، و پس از سر برداشتن از سجده، هفتاد بار ذکر «{{عربی|رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِیُّ الْاَعْظَمُ}}» گفته می‌شود. همچنین نمازگزار باید دوباره به سجده برود و هفتاد مرتبه ذکر «{{عربی|سُبّوحٌ قُدّوس رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرّوحِ}}» بگوید و سپس می‌تواند حاجت خود را از خدا بخواهد.<ref> ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۸۶.</ref>  

قدیمی‌ترین منبع شیعی موجود که روایت فضیلت اولین شب جمعه ماه رجب و اعمال آن را بدون ذکر سند نقل کرده، «مفید العلوم و مبید الهموم» منسوب به [[محمد بن عباس خوارزمی]] است. هرچند درباره انتساب کتاب به خوارزمی و نیز مذهب او اختلاف‌نظر وجود دارد. [[سید ابن طاووس]] نیز این روایت را در کتاب [[اقبال الاعمال]] نقل کرده است.<ref>ژیان، «بررسی و داوری ادله بی‌اعتباری روایت لیلة‌الرغائب»، ص۱۲۹؛ طیب‌حسینی، «بررسی اعتبار روایت «لیله الرغائب» و تحقیق در معنای رغائب»، ص۲۸۰.</ref> او گفته است که این روایت را از برخی کتاب‌های علمای شیعه نقل می‌کند؛ با این حال [[اسناد|سندی]] برای این حدیث ذکر نکرده است.<ref>ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۸۵.</ref>  

در کتاب‌های اهل سنت نیز این حدیث، ساختگی معرفی شده است.<ref>حسینیان مقدم، پیشینه‌شناسی خبر «لیلة الرغائب»، پایگاه اندیشوران حوزه.</ref> ابن جوزی در کتاب الموضوعات این حدیث را جعلی معرفی می‌کند.<ref>ابن الجوزی، الموضوعات، ۱۹۶۶، ج۲، ص۱۲۵.</ref> محی‌الدین نووی نیز در شرح [[صحیح مسلم]]، نماز لیلة الرغائب را بدعتی زشت دانسته که گروهی از علما در رد آن کتاب نوشته‌اند.<ref>نووی، شرح صحیح مسلم، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۰.</ref><br> به عقیده برخی، گرچه این حدیث از ضعف سندی رنج می‌برد اما حتی طبق مبانی اهل سنت، قرائن كافی مبنی بر جعلی‌بودن این روایت وجود ندارد.<ref>ژیان، «بررسی و داوری ادله بی‌اعتباری روایت لیلة‌الرغائب»، ص۱۲۳.</ref>