۱۷٬۱۳۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=== زمان === | === زمان === | ||
[[پرونده:اعتکاف ۷.jpg|بندانگشتی|250px|اعتکاف در مرکز اسلامی هامبورگ]] | [[پرونده:اعتکاف ۷.jpg|بندانگشتی|250px|اعتکاف در مرکز اسلامی هامبورگ]] | ||
برای اعتکاف زمان مخصوصی معین نشده است، ولی براساس برخی روایات، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] در ماه [[رمضان]] اعتکاف میکرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۵. </ref> ازاینرو، بهترین زمان برای اعتکاف را، ماه رمضان، بهویژه دهه سوم آن، دانستهاند.<ref>مثلاً | برای اعتکاف زمان مخصوصی معین نشده است، ولی براساس برخی روایات، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] در ماه [[رمضان]] اعتکاف میکرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۵. </ref> ازاینرو، بهترین زمان برای اعتکاف را، ماه رمضان، بهویژه دهه سوم آن، دانستهاند.<ref>مثلاً نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۴۹؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵۸۲. </ref> امروزه در [[ایران]] مراسم اعتکاف در [[ایام البیض]] (روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵) [[رجب|ماه رجب]] رواج دارد<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/09/1366053 «تاریخچه اعتکاف»]، خبرگزاری تسنیم.</ref> و در برخی کشورهای دیگر نیز در همین زمان برگزار میشود.<ref>[https://www.irna.ir/news/82024973 «مراسم اعتکاف در کشورهای جهان»]، خبرگزرای ایرنا؛ [https://www.shia-news.com/fa/news/139765 «استقبال چشمگیر جوانان»]، شیعه نیوز.</ref> | ||
===مدت=== | ===مدت=== | ||
از نظر فقهای شیعه مدت اعتکاف حداقل سه روز است و پس از پایان روز دوم، اعتکاف روز سوم [[واجب]] میشود.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۶.</ref> زمان اعتکاف، از آغاز [[طلوع فجر]] روز اول تا غروب روز سوم است. <ref>طباطبایی، العروة الوثقى، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۶۷۱.</ref> | از نظر فقهای شیعه مدت اعتکاف حداقل سه روز است و پس از پایان روز دوم، اعتکاف روز سوم [[واجب]] میشود.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۶.</ref> زمان اعتکاف، از آغاز [[طلوع فجر]] روز اول تا غروب روز سوم است. <ref>طباطبایی، العروة الوثقى، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۶۷۱.</ref> البته به نظر [[مالک بن انس]]<ref>مالک، الموطأ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۴.</ref> و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]<ref>شافعی، الأم، دارالمعرفه، ج۲، ص۱۰۵.</ref> از پیشوایان [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|مذاهب اربعه اهلسنت]]، معتکف باید پیش از غروب آفتاب در محل اعتکاف حاضر شود.<ref>ابن رشد، بدایة المجتهد، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۴.</ref> | ||
===مکان=== | ===مکان=== | ||
در برخی روایات، اعتکاف مختص [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]]، [[مسجد کوفه]] و مسجد بصره دانسته شده است، اما روایاتی وجود دارد که در آنها اعتکاف در [[مسجد جامع]] یا مسجدی که امامی عادل در آن [[نماز جمعه]] یا [[نماز جماعت|جماعت]] خوانده باشد، روا شمرده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۳۶۳. </ref> ازاینرو، بیشتر فقیهان متقدم معتقدند اعتکاف به این مساجد چهارگانه اختصاص دارد،<ref> | در برخی روایات، اعتکاف مختص [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]]، [[مسجد کوفه]] و مسجد بصره دانسته شده است، اما روایاتی وجود دارد که در آنها اعتکاف در [[مسجد جامع]] یا مسجدی که امامی عادل در آن [[نماز جمعه]] یا [[نماز جماعت|جماعت]] خوانده باشد، روا شمرده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۳۶۳. </ref> ازاینرو، بیشتر فقیهان متقدم معتقدند اعتکاف به این مساجد چهارگانه اختصاص دارد،<ref>نگاه کنید به: صدوق، المقنع، ۱۴۰۴ق، ص ۱۸؛ نیز نگاه کنید به: سیدمرتضی، الانتصار، ۱۳۹۱ق، ص۷۲؛ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۲. </ref> اما [[شهید اول]] و [[شهید ثانی]] گفتهاند: اینکه اعتکاف را فقط به مساجد چهارگانه منحصر کنیم سخنی ضعیف است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref> | ||
بیشتر فقیهان قرن چهاردهم نیز، برگزاری اعتکاف در [[مسجد جامع|مساجد جامع]] شهرها را صحیح دانسته<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۵؛ صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص ۱۴۴؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص ۴۴۲.</ref> و برخی، انجام آن در غیر از مساجد چهارگانه را (اعم از جامع و غیرجامع) به [[قصد رجاء|قصد رجا]] و رسیدن به ثواب، جایز شمردهاند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 «مکان اعتکاف»]، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | بیشتر فقیهان قرن چهاردهم نیز، برگزاری اعتکاف در [[مسجد جامع|مساجد جامع]] شهرها را صحیح دانسته<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۳۰۵؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۵؛ صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص ۱۴۴؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص ۴۴۲.</ref> و برخی، انجام آن در غیر از مساجد چهارگانه را (اعم از جامع و غیرجامع) به [[قصد رجاء|قصد رجا]] و رسیدن به ثواب، جایز شمردهاند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/64508 «مکان اعتکاف»]، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | ||
===شرط روزه بودن=== | ===شرط روزه بودن=== | ||
طبق [[فقه|فقه شیعه]]، [[روزه]] از ارکان اعتکاف است؛<ref>مالک، الموطأ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۵؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۵. </ref> ازاینرو کسی که نمیتواند روزه بگیرد؛ مانند، [[سفر شرعی|مسافر]]، بیمار و [[حیض|حایض]]، اعتکافش صحیح نیست.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۵۴۶.</ref> در اعتکاف نیت روزهٔ قضا یا نذری جایز است.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۵۴۵.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] از پیشوایان مذاهب چهارگانه اهلسنت روزه را در اعتکاف واجب نمیدانند.<ref> | طبق [[فقه|فقه شیعه]]، [[روزه]] از ارکان اعتکاف است؛<ref>مالک، الموطأ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۵؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۲۱۵. </ref> ازاینرو کسی که نمیتواند روزه بگیرد؛ مانند، [[سفر شرعی|مسافر]]، بیمار و [[حیض|حایض]]، اعتکافش صحیح نیست.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۵۴۶.</ref> در اعتکاف نیت روزهٔ قضا یا نذری جایز است.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۵۴۵.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] از پیشوایان مذاهب چهارگانه اهلسنت روزه را در اعتکاف واجب نمیدانند.<ref>نگاه کنید به: شافعی، الأم، دارالمعرفه، ج۲، ص۱۰۷؛ ابن هبیره،الافصاح، ۱۳۶۶ق، ج۱، ص۱۷۰؛ نیز نگاه کنید به: مروزی، اختلاف العلماء، ۱۴۰۶ق، ص۷۵.</ref> اما در [[فقه مالکی]] و قول مشهور در [[فقه حنفی]] اعتکاف بدون روزه تحقق نمییابد.<ref>نگاه کنید به: سمرقندی، تحفة الفقهاء، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۲؛ شیخ نظام الدین،الفتاوی الهندیه، ۱۳۲۳ق، ج۱، ص۲۱۱. </ref> | ||
===خارجنشدن از مسجد=== | ===خارجنشدن از مسجد=== | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
درباره اعتکاف آثاری به زبان فارسی و عربی نوشته شده است، برخی از آنها عبارتند از: | درباره اعتکاف آثاری به زبان فارسی و عربی نوشته شده است، برخی از آنها عبارتند از: | ||
* «''کتاب الاعتکاف»'' از [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[داوود اصفهانی]]<ref> | * «''کتاب الاعتکاف»'' از [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[داوود اصفهانی]]<ref>نگاه کنید به: ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۵۰ش، ص۲۶۴-۲۷۱.</ref> از [[شیخ صدوق]] و ابوالفضل صابونی نیز نوشتههایی با همین عنوان یاد شده است.<ref>نگاه کنید به: نجاشی، رجال، ۱۴۰۷ق، ص۳۷۵-۳۸۹. </ref> | ||
* الاعتکافیه، از معین الدین سالم بن بدران بصری<ref> | * الاعتکافیه، از معین الدین سالم بن بدران بصری<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ، الذریعة، دارالأضواء، ج۲، ص۲۳۰. </ref> | ||
* الاعتکافیه یا ماءالحیاه و صافی الفرات، از شیخ لطفالله میسی اصفهانی (درگذشت [[سال ۱۰۳۳ هجری قمری|۱۰۳۳ق]]) که به کوشش [[رسول جعفریان]] در مجلد اول از مجموعه میراث اسلامی ایران در [[سال ۱۳۷۳ هجری شمسی|۱۳۷۳ش]] در قم به چاپ رسیده است. | * الاعتکافیه یا ماءالحیاه و صافی الفرات، از شیخ لطفالله میسی اصفهانی (درگذشت [[سال ۱۰۳۳ هجری قمری|۱۰۳۳ق]]) که به کوشش [[رسول جعفریان]] در مجلد اول از مجموعه میراث اسلامی ایران در [[سال ۱۳۷۳ هجری شمسی|۱۳۷۳ش]] در قم به چاپ رسیده است. | ||
* الکفاف فی مسائل الاعتکاف، اثر [[محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی|محمدجعفر استرآبادی]] (درگذشت [[سال ۱۲۶۳ هجری قمری|۱۲۶۳ق]]) که نسخهای از آن در [[کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی|کتابخانه آیتالله مرعشی]] نگهداری میشود.<ref> | * الکفاف فی مسائل الاعتکاف، اثر [[محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی|محمدجعفر استرآبادی]] (درگذشت [[سال ۱۲۶۳ هجری قمری|۱۲۶۳ق]]) که نسخهای از آن در [[کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی|کتابخانه آیتالله مرعشی]] نگهداری میشود.<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ، الذریعة، دارالأضواء، ج۲، ص۲۲۹؛ مدرسی طباطبایی، مقدمه ای بر فقه شیعه، ۱۳۶۸ش، ص۳۳۸.</ref> | ||
* الاعتکافیه، از [[سیدمحمدعلی شهرستانی]] (درگذشت [[سال ۱۲۹۰ هجری قمری|۱۲۹۰ق]])، که [[آقابزرگ تهرانی]] از وجود نسخههایی از آن گزارش داده است.<ref>آقابزرگ، الذریعة، دارالأضواء، ج۲، ص۲۲۹-۲۳۰.</ref> | * الاعتکافیه، از [[سیدمحمدعلی شهرستانی]] (درگذشت [[سال ۱۲۹۰ هجری قمری|۱۲۹۰ق]])، که [[آقابزرگ تهرانی]] از وجود نسخههایی از آن گزارش داده است.<ref>آقابزرگ، الذریعة، دارالأضواء، ج۲، ص۲۲۹-۲۳۰.</ref> | ||
در سالهای اخیر با گسترش سنت اعتکاف، دهها عنوان کتاب درباره این موضوع به چاپ رسیده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6433/7975/104557 «لیست کتابها»].</ref> | در سالهای اخیر با گسترش سنت اعتکاف، دهها عنوان کتاب درباره این موضوع به چاپ رسیده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6433/7975/104557 «لیست کتابها»].</ref> |
ویرایش