۱۷٬۲۲۳
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| لقب =[[خثعم]] | | لقب =[[خثعم]] | ||
| زادروز/زادگاه = | | زادروز/زادگاه = | ||
| محل زندگی = [[مکه]] [[مدینه]] | | محل زندگی = [[مکه]] • [[مدینه]] | ||
| مهاجر/انصار = مهاجر | | مهاجر/انصار = مهاجر | ||
| نسب/قبیله = | | نسب/قبیله =[[خثعم]] | ||
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابیطالب]] • [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابیبکر]] | | خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابیطالب]] • [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابیبکر]] | ||
| تاریخ و مکان درگذشت = پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]] | | تاریخ و مکان درگذشت = پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]] | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| حضور در جنگها = | | حضور در جنگها = | ||
| هجرت به =[[حبشه]] • [[مدینه]] | | هجرت به =[[حبشه]] • [[مدینه]] | ||
| دلیل شهرت = | | دلیل شهرت = | ||
| نقشهای برجسته =نقل روایت | | نقشهای برجسته =نقل روایت | ||
| دیگر فعالیتها = همکاری در غسل [[حضرت فاطمه(س)]] | | دیگر فعالیتها = همکاری در غسل [[حضرت فاطمه(س)]] | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''اَسْماء | '''اَسْماء بِنت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل دادن جنازه [[فاطمه(س)]] به امام علی(ع) کمک کرد. اسماء همسر [[جعفر بن ابیطالب]] بود و پس از شهادت جعفر، به ازدواج [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد. او مادر [[محمد بن ابیبکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد. | ||
اسما از نخستین مسلمانان بود و به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد. | اسما از نخستین مسلمانان بود و به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد. | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنیخثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref> | اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنیخثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref> | ||
در سال [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابیطالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد. پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] | اسماء با [[جعفر بن ابیطالب]] ازدواج کرد او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم بن ابیارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در سال [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابیطالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد. {{مدرک}} پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] در سال ۸ قمری شهید شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> | ||
== فرزندان == | == فرزندان == | ||
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابیطالب|عبدالله]] | اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابیطالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابیطالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابیبکر|محمد]] را برای ابوبکر و ییحی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
در منابع [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او ذکر شده است<ref> ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> همچنین به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}} | در منابع [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او ذکر شده است<ref> ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> همچنین به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}} | ||
خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کردهاند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است. | اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کردهاند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است. | ||
[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، | [[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار میرفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار میگیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکانپذیر به نظر نمیرسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
خط ۵۳: | خط ۵۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش. | * ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش. | ||
* ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ب کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م. | * ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ب کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م. | ||
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، | * ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | ||
* ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م. | * ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م. | ||
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م. | * ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م. | ||
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م. | * ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م. | ||
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م. | * ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م. | ||
* امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق. | * امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق. | ||
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م. | * بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م. | ||
خط ۶۹: | خط ۶۴: | ||
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق. | * حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق. | ||
* ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م. | * ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م. | ||
* | * کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش. | ||
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش. | * قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش. | ||
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م. | * کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق. | |||
* مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق. | |||
* مزی، یوسف، تحفه الاشراف، بمبئی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م. | * مزی، یوسف، تحفه الاشراف، بمبئی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م. | ||
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | * واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | ||
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر. | * یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر. | ||
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق. | |||
{{چپچین}} | {{چپچین}} | ||
* Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956 | * Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956 |
ویرایش