Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۰۰۳
ویرایش
آیه مباهله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←معنای مباهله
جز (←جایگاه) |
جز (←معنای مباهله) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
}} | }} | ||
{{درباره ۲|آیه مباهله|اطلاع از ماجرای مباهله، مدخل |مباهله| }} | {{درباره ۲|آیه مباهله|اطلاع از ماجرای مباهله، مدخل |مباهله| }} | ||
'''آیه مُباهله''' ([[سوره آل‌عمران]]: ۶۱) به [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله میان پیامبر(ص) و مسیحیان نجران]] اشاره دارد که پس از اختلاف آنها درباره جایگاه [[حضرت عیسی(ع)]] رخ داد. مفسران [[شیعه]] و بیشتر [[اهل سنت]] این آیه را نشانه حقانیت [[پیامبر اسلام(ص)]] و فضیلت [[ | '''آیه مُباهله''' ([[سوره آل‌عمران]]: ۶۱) به [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله میان پیامبر(ص) و مسیحیان نجران]] اشاره دارد که پس از اختلاف آنها درباره جایگاه [[حضرت عیسی(ع)]] رخ داد. مفسران [[شیعه]] و بیشتر [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] این آیه را نشانه حقانیت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و فضیلت [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت(ع)]] شمرده‌اند و مراد از «اَبْناءَنا» (پسرانمان) در این آیه، [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، و مراد از «نِساءَنا» (زنانمان) [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا(س)]] و مراد از «اَنْفُسَنا» (جانهایمان) را [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، دانسته‌اند. گفته شده ذکر این سه واژه با صیغه جمع، در حالی که مصادیق آنها یک یا دو نفر هستند، تازگی ندارد و آیات دیگری در [[قرآن]] نیز مشاهده می‌شود که آیه بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]]، درباره یک نفر بوده، اما از صیغه جمع استفاده شده است؛ مثل [[آیه ظهار]] در [[سوره مجادله]]. | ||
== متن و ترجمه == | == متن و ترجمه == | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==معنای مباهله== | ==معنای مباهله== | ||
مُباهله یعنی نفرین کردن یکدیگر.<ref>جوهری، الصحاح، ۱۴۰۷ق، ذیل ماده «بهل».</ref> وقتی افرادی درباره یک مسأله مهم دینی گفتگو کنند و استدلالات منطقی آنها سودی نداشته باشد، در یک جا جمع شده و به درگاه خدا تضرع می‌کنند و از او می‌خواهند که دروغگو را رسوا ساخته و مجازات کند، گفته می‌شود که مباهله صورت گرفته است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۳۰.</ref> | |||
== شأن نزول == | == شأن نزول == | ||
{{اصلی|مباهله}} | {{اصلی|مباهله}} | ||
آیه مباهله و آیات قبل از آن در پاسخ به مسیحیان [[نجران]] نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> گروهی از مسیحیان همراه با بزرگان خود برای گفتگو با [[پیامبر اسلام(ص)]] درباره ادعای رسالت وی به [[مدینه]] آمدند. پیامبر پس از معرفی خویش، درباره حضرت عیسی(ع) فرمود که او بنده‌ای از بندگان خداست. آنها نپذیرفتند و متولد شدن عیسی(ع) بدون پدر را دلیل بر الوهیت او دانستند و پس از آن آیه ۵۹ سوره آل‌عمران در رد سخن آنها نازل شد که «مَثَل عیسی در نزد خدا، همچون [[ | آیه مباهله و آیات قبل از آن در پاسخ به مسیحیان [[نجران]] نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> گروهی از [[مسیحیت|مسیحیان]] همراه با بزرگان خود برای گفتگو با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] درباره ادعای [[نبوت خاصه|رسالت وی]] به [[مدینه]] آمدند. پیامبر پس از معرفی خویش، درباره [[حضرت عیسی(ع)]] فرمود که او بنده‌ای از بندگان خداست. آنها نپذیرفتند و متولد شدن عیسی(ع) بدون پدر را دلیل بر الوهیت او دانستند و پس از آن آیه ۵۹ سوره آل‌عمران در رد سخن آنها نازل شد که «مَثَل عیسی در نزد خدا، همچون [[آدم (پیامبر)|آدم]] است که او را از خاک آفرید».<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۷۵.</ref><br>از آنجا که مسیحیان نجران بر باور خویش اصرار داشتند، پیامبر(ص) به فرمان الهی آنها را به [[مباهله]] دعوت نمود و آنها تا فردای آن روز مهلت خواستند. روز موعود، پیامبر(ص) همراه با دختر و فرزندان و دامادش برای مباهله حاضر شد، ولی مسیحیان چون جدیت و اخلاص پیامبر(ص) و همراهانش را مشاهده کردند، از عقوبت الهی هراسان شده و به توصیه بزرگ‌شان تن به مباهله ندادند. آنان با پیامبر(ص) صلح کرده و درخواست کردند که با پرداخت [[جزیه]] بر دین خود باقی بمانند و پیامبر نیز پذیرفت.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> رخداد مباهله و نزول این آیه را در روز [[۲۴ ذی‌الحجه|۲۴ ذی الحجه]] [[سال ۹ هجری قمری|سال نهم هجری]] (سال [[سنة الوفود|عام الوُفود]]) دانسته‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref> | ||
از آنجا که مسیحیان نجران | |||
== تفسیر == | == تفسیر == | ||
مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مانند [[زمخشری]]،<ref>الزمخشری، تفسیر الکشاف، ۱۴۱۵ ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> [[فخر رازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۰۵ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> و [[بیضاوی]]<ref>البیضاوی، تفسیر انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۲۹ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> گفته‌اند که مراد آیه از «اَبْناءَنا» (پسرانمان) [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و | مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مانند [[زمخشری]]،<ref>الزمخشری، تفسیر الکشاف، ۱۴۱۵ ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> [[فخر رازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۰۵ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> و [[بیضاوی]]<ref>البیضاوی، تفسیر انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۲۹ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> گفته‌اند که مراد آیه از «اَبْناءَنا» (پسرانمان) [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، و مراد از «نِساءَنا» (زنانمان) [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا(س)]] و مراد از «اَنْفُسَنا» (جانهایمان) [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] است؛ یعنی چهار تنی که همراه با خودِ رسول خدا، پنج تنِ [[اصحاب کساء|آل عبا]] را تشکیل می‌دهند.<ref>صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۶.</ref><br>مفسران شیعه در پاسخ به این اشکال که «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند: | ||
مفسران شیعه در پاسخ به این اشکال که «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند: | |||
# | #شأن نزول آیه، قرینه بر صحت این تفسیر است؛ زیرا گفته شده در این واقعه به اتفاق مفسران و راویان و تأییدهای تاریخی، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] به جز علی، فاطمه و [[حسنین|حسنین(ع)]]، کسی را برای مباهله همراه خود نبرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶.</ref> | ||
#به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، در مرحله قرارداد، گاهی الفاظ به‌صورت جمع ذکر می‌شود تا بر همه مصادیق تطبیق کند، ولی در مرحله اجرا ممکن است مصداق، منحصر به یک فرد باشد، و این انحصار در مصداق منافات با کلی بودن مسئله ندارد؛ مثلاً در قرارداد چنین می‌نویسند که مسئول اجرای قرارداد امضاءکنندگان آن و فرزندان آنها هستند، در حالی که ممکن است یکی از طرفین تنها یک یا دو فرزند داشته باشد و این موضوع منافاتی با تنظیم قانون یا قرارداد به صورت «جمع» ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷.</ref> | #به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، در مرحله قرارداد، گاهی الفاظ به‌صورت جمع ذکر می‌شود تا بر همه مصادیق تطبیق کند، ولی در مرحله اجرا ممکن است مصداق، منحصر به یک فرد باشد، و این انحصار در مصداق منافات با کلی بودن مسئله ندارد؛ مثلاً در قرارداد چنین می‌نویسند که مسئول اجرای قرارداد امضاءکنندگان آن و فرزندان آنها هستند، در حالی که ممکن است یکی از طرفین تنها یک یا دو فرزند داشته باشد و این موضوع منافاتی با تنظیم قانون یا قرارداد به صورت «جمع» ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷.</ref> | ||
#اطلاق صیغه جمع بر مفرد یا تثنیه تازگی ندارد، و در [[قرآن]] موارد دیگری نیز مشاهده می‌شود که [[آیه]] بر اساس شأن نزول، راجع به یک نفر بوده اما از صیغه جمع استفاده شده است؛ مثل [[آیه ظهار]] در [[سوره مجادله]].<ref group="یادداشت">{{عربی|اَلَّذِینَ یظَاهِرُونَ مِنکم مِّن نِّسَائِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ ۖ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِی وَلَدْنَهُمْ ۚ وَإِنَّهُمْ لَیقُولُونَ مُنکرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُورًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ|کسانی که از شما نسبت به همسرانشان «ظهار» می‌کنند (و می‌گویند: «أَنتِ عَلیَّ کَظَهرِ أُمّی = تو نسبت به من بمنزله مادرم هستی»)، آنان هرگز مادرانشان نیستند؛ مادرانشان تنها کسانی‌اند که آنها را به دنیا آورده‌اند! آنها سخنی زشت و باطل می‌گویند؛ و خداوند بخشنده و آمرزنده است!}}([[سوره مجادله]]/آیه۲).</ref><ref>رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref> | #اطلاق صیغه جمع بر مفرد یا تثنیه تازگی ندارد، و در [[قرآن]] موارد دیگری نیز مشاهده می‌شود که [[آیه]] بر اساس شأن نزول، راجع به یک نفر بوده اما از صیغه جمع استفاده شده است؛ مثل [[آیه ظهار]] در [[سوره مجادله]].<ref group="یادداشت">{{عربی|اَلَّذِینَ یظَاهِرُونَ مِنکم مِّن نِّسَائِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ ۖ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِی وَلَدْنَهُمْ ۚ وَإِنَّهُمْ لَیقُولُونَ مُنکرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُورًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ|کسانی که از شما نسبت به همسرانشان «ظهار» می‌کنند (و می‌گویند: «أَنتِ عَلیَّ کَظَهرِ أُمّی = تو نسبت به من بمنزله مادرم هستی»)، آنان هرگز مادرانشان نیستند؛ مادرانشان تنها کسانی‌اند که آنها را به دنیا آورده‌اند! آنها سخنی زشت و باطل می‌گویند؛ و خداوند بخشنده و آمرزنده است!}}([[سوره مجادله]]/آیه۲).</ref><ref>رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref> | ||