پرش به محتوا

سنت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''سنت الهی''' یا '''سُنَن الهی''' اصطلاحی قرآنی به‌معنای روش‌ها و قوانین [[خدا|خداوند]] در اداره امور هستی است. سنت‌های الهی نزد اندیشمندان اسلامی دارای ویژگی‌هایی چون جامعیت، ثبات و ضابطه‌مندی است و به تعبیر [[قرآن]] غیرقابل تبدیل و تغییرند.
'''سنت الهی''' یا '''سُنَن الهی''' اصطلاحی قرآنی به‌معنای روش‌ها و قوانین [[خدا|خداوند]] در اداره امور هستی است. این سنت‌ها از جهت تنوع روش به قدری فراگیرند که هیچ موجودی از شعاع سنت‌های الهی خارج نبوده و در هر موقعیتی یک یا چند سنت بر او احاطه دارد. به گفته اندیشمندان اسلامی سنت‌های الهی دارای ویژگی‌هایی چون جامعیت، ثبات و ضابطه‌مندی هستند و به تعبیر [[قرآن]] غیرقابل تبدیل و تغییرند. همچنین گفته شده سنت‌های الهی ناظر به این‌جهان (و نه [[آخرت]]) و در راستای تأمین صلاح حقیقی انسان هستند.


به باور اندیشمندان [[مسلمان]]، سنت‌های الهی بنا به ظرف تحقق آن، به سنت‌های اخروی و سنت‌های دنیوی و بنا به تأثیر عملکرد انسان، به سنت‌های مطلق و سنت‌های مشروط تقسیم می‌شوند. [[استدراج|سنت استدراج]]، [[سنت نصرت مؤمنان]]، [[اتمام حجت|سنت اتمام حجت]] از جمله سنت‌هایی است که در قرآن به آنها اشاره شده است. برخی [[ظهور امام زمان|ظهور امام زمان(عج)]] و [[مهدویت]] را تبلور سنت‌های الهی دانسته و گفته‌اند سنت‌هایی چون ولایت صالحان، پیروزی نهایی حق بر باطل و جانشینی [[مستضعف|مستضعفان]] در زمان ظهور محقق خواهد شد.
سنت‌های الهی را به سنت‌های تکوینی و تشریعی و همچنین سنت‌های فردی و اجتماعی تقسیم کرده‌اند. به باور پژوهشگران، سنت‌های تشریعی مبتنی بر سنت‌های تکوینی هستند و نمی‌توان سنت‌های تشریعی را خارج از سنت‌های تکوینی لحاظ کرد؛ مثل این که خداوند سود حاصل از [[ربا]] را تکوینا در محاق می‌برد و این سنت مطابق با سنت تشریعی حرام‌بودن ربا است. [[استدراج|سنت استدراج]]، [[سنت نصرت مؤمنان]]، [[اتمام حجت|سنت اتمام حجت]] از جمله سنت‌هایی است که در قرآن به آنها اشاره شده است. برخی [[ظهور امام زمان|ظهور امام زمان(عج)]] و [[مهدویت]] را تبلور سنت‌های الهی دانسته و گفته‌اند سنت‌هایی چون ولایت صالحان، پیروزی نهایی حق بر باطل و جانشینی [[مستضعف|مستضعفان]] در زمان ظهور محقق خواهد شد.


به گفته محققان، علم به سنت‌های الهی تأثیر بالایی در ایجاد [[معرفت خدا]] و ظهور [[توحید]] در جامعه دارد. به باور آنها، آگاهی از قوانین ثابت هستی، باعث بهبود کیفیت مدیریت رخدادهای فردی و اجتماعی خواهد شد. همچنین گفته شده که رهبران [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، راهبری سیاسی و اجتماعی خود را بر مبنای سنت‌های الهی ترسیم کرده و انطباق با سنت‌های الهی را برای رسیدن به پیروزی ضروری دانسته‌اند.
به گفته محققان، علم به سنت‌های الهی تأثیر بالایی در ایجاد [[معرفت خدا]] و ظهور [[توحید]] در جامعه دارد. به باور آنها، آگاهی از قوانین ثابت هستی، باعث بهبود کیفیت مدیریت رخدادهای فردی و اجتماعی خواهد شد. به گفته [[سید محمدباقر صدر|محمدباقر صدر]]، فقیه شیعه، انسان برای آن‌که بتواند بر سرنوشت خود حاکم باشد باید سنت‌های الهی را بشناسد. همچنین گفته شده که رهبران [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، راهبری سیاسی و اجتماعی خود را بر مبنای سنت‌های الهی ترسیم کرده و انطباق با سنت‌های الهی را برای رسیدن به پیروزی ضروری دانسته‌اند.


==اهمیت و جایگاه==
==اهمیت و جایگاه==
خط ۳۳: خط ۳۳:
برخی از اندیشمندان مسلمان، سنت‌های الهی را بنا به ظرف تحقق آن، به دو دسته سنت‌های اخروی و دنیوی تقسیم کرده‌اند<ref>سلیمی، [https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/12367/سنت-های-الهی-در-قرآن سنت‌های الهی در قرآن]، ص۲۵.</ref> برخی از محققان در تقسیمی دیگر، سنت‌های الهی را ابتدا به سنت‌های تکوینی و سنت‌های تشریعی تقسیم کرده و در سنت‌های تشریعی که ناظر بر نظام انسانی است به دو دسته سنت‌های فردی و سنت‌های اجتماعی اشاره دارند.<ref>محصص، [https://ensani.ir/fa/article/375681/سنت-الهی-و-قلمرو-کیفر-گروهی سنت الهی و قلمرو کیفر گروهی]، ص۲۴۹.</ref> مصباح یزدی نیز سنت‌های دنیایی خداوند را به سنت‌های فردی و اجتماعی تقسیم کرده است.<ref>مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن،‌ ۱۳۹۱ش، ص۴۱۰-۴۱۱.</ref>  
برخی از اندیشمندان مسلمان، سنت‌های الهی را بنا به ظرف تحقق آن، به دو دسته سنت‌های اخروی و دنیوی تقسیم کرده‌اند<ref>سلیمی، [https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/12367/سنت-های-الهی-در-قرآن سنت‌های الهی در قرآن]، ص۲۵.</ref> برخی از محققان در تقسیمی دیگر، سنت‌های الهی را ابتدا به سنت‌های تکوینی و سنت‌های تشریعی تقسیم کرده و در سنت‌های تشریعی که ناظر بر نظام انسانی است به دو دسته سنت‌های فردی و سنت‌های اجتماعی اشاره دارند.<ref>محصص، [https://ensani.ir/fa/article/375681/سنت-الهی-و-قلمرو-کیفر-گروهی سنت الهی و قلمرو کیفر گروهی]، ص۲۴۹.</ref> مصباح یزدی نیز سنت‌های دنیایی خداوند را به سنت‌های فردی و اجتماعی تقسیم کرده است.<ref>مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن،‌ ۱۳۹۱ش، ص۴۱۰-۴۱۱.</ref>  


گفته شده سنت‌های تشریعی مبتنی بر سنت‌های تکوینی هستند و از دل آن‌‌ها استخراج می‌شوند و نمی‌توان سنت‌های تشریعی را خارج از سنت‌های تکوینی لحاظ کرد.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۵.</ref> مثل این که خداوند سود حاصل از ربا را تکوینا در محاق می‌برد و این سنت با سنت تشریعی حرام‌بودن [[ربا]] است.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۵.</ref>
گفته شده سنت‌های تشریعی مبتنی بر سنت‌های تکوینی هستند و از دل آن‌‌ها استخراج می‌شوند و نمی‌توان سنت‌های تشریعی را خارج از سنت‌های تکوینی لحاظ کرد.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۵.</ref> مثل این که خداوند سود حاصل از ربا را تکوینا در محاق می‌برد و این سنت مطابق با سنت تشریعی حرام‌بودن [[ربا]] است.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۵.</ref>


===سنت‌ مطلق و سنت مشروط===
===سنت‌ مطلق و سنت مشروط===
خط ۵۱: خط ۵۱:
*سنت اتمام حجت: بدین معنا که خداوند مردم را بی‌خبر و قبل از [[اتمام حجت]] به جهت ظلمشان هلاک نمی‌سازد. (مطابق با [[آیه ۱۳۱ سوره انعام]] و [[آیه ۱۵ سوره اسراء]]).<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۳۵۵.</ref>
*سنت اتمام حجت: بدین معنا که خداوند مردم را بی‌خبر و قبل از [[اتمام حجت]] به جهت ظلمشان هلاک نمی‌سازد. (مطابق با [[آیه ۱۳۱ سوره انعام]] و [[آیه ۱۵ سوره اسراء]]).<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۳۵۵.</ref>
*[[سنت عذاب]]: بدین معنا که افراد و جوامع ظالم، بر اثر ناسپاسی، دچار هلاکت و [[عذاب الهی]] خواهند شد. (مطابق با [[آیه ۵۹ سوره کهف]]، [[آیه ۱۱ سوره انبیاء]]، [[آیه ۱۱۷ سوره هود]]، [[آیه ۱۱۲ سوره نحل]]).<ref>دایرة المعارف قرآن کریم، ج۴، ص۲۶۳.</ref>
*[[سنت عذاب]]: بدین معنا که افراد و جوامع ظالم، بر اثر ناسپاسی، دچار هلاکت و [[عذاب الهی]] خواهند شد. (مطابق با [[آیه ۵۹ سوره کهف]]، [[آیه ۱۱ سوره انبیاء]]، [[آیه ۱۱۷ سوره هود]]، [[آیه ۱۱۲ سوره نحل]]).<ref>دایرة المعارف قرآن کریم، ج۴، ص۲۶۳.</ref>
*[[سنت اصلاح]]: بدین معنا که خداوندروزی هر کس را طبق حالش به او عطا می‌کند.(مطابق با [[آیه ۲۷ سوره شوری]]).<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۵۶.</ref> و اگر در مواردی، روزی طاغیان در این دنیا زیاد است، به جهت حاکم شدن سنت‌های دیگری چون سنت امتحان و استدارج است.<ref>علامه طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۵۶.</ref>
*[[سنت اصلاح]]: بدین معنا که خداوند روزی هر کس را طبق حالش به او عطا می‌کند.(مطابق با [[آیه ۲۷ سوره شوری]]).<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۵۶.</ref> و اگر در مواردی، روزی طاغیان در این دنیا زیاد است، به جهت حاکم شدن سنت‌های دیگری چون سنت امتحان و استدارج است.<ref>علامه طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۵۶.</ref>
*[[سنت مداوله]]: به معنای گردش روزگار میان انسانهاست به نحوی که یکی پس از دیگری به بهره‌های حیات مادی رسیده و دیگری کنار می‌رود.<ref>دیالمه، [https://ensani.ir/fa/article/361268/بررسی-سنت-اجتماعی-مداوله-و-اهداف-آن-در-قرآن- بررسی سنت اجتماعی مداوله و اهداف آن در قرآن کریم]، ص۲۱۱.</ref>
*[[سنت مداوله]]: به معنای گردش روزگار میان انسانهاست به نحوی که یکی پس از دیگری به بهره‌های حیات مادی رسیده و دیگری کنار می‌رود.<ref>دیالمه، [https://ensani.ir/fa/article/361268/بررسی-سنت-اجتماعی-مداوله-و-اهداف-آن-در-قرآن- بررسی سنت اجتماعی مداوله و اهداف آن در قرآن کریم]، ص۲۱۱.</ref>
برخی سنت‌های الهی دیگر عبارتند از: سنت الهی در اسباب و مسببات، [[سنت مکر]]، سنت الهی دربارهٔ رزق بندگان، سنت الهی دربارهٔ [[ایمان]]، [[تقوا]] و [[عمل صالح]]، سنت ترف و مترفین و….<ref>نگاه کنید به خرمشاهی، بهاء الدین. دانشنامهٔ قرآن، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۲۲۱–۱۲۳۱.</ref>
برخی سنت‌های الهی دیگر عبارتند از: سنت الهی در اسباب و مسببات، [[سنت مکر]]، سنت الهی دربارهٔ رزق بندگان، سنت الهی دربارهٔ [[ایمان]]، [[تقوا]] و [[عمل صالح]]، سنت ترف و مترفین و….<ref>نگاه کنید به خرمشاهی، بهاء الدین. دانشنامهٔ قرآن، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۲۲۱–۱۲۳۱.</ref>
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱

ویرایش