پرش به محتوا

قصیده فضل امیرالمؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ جعبه اطلاعات شعر
{{جعبه اطلاعات شعر
  | عنوان      = قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین
  | عنوان      = قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین
  | عرض        =  
  | عرض        =  
خط ۲۶: خط ۲۶:
  |مرتبط        =  
  |مرتبط        =  
}}
}}
'''قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین'''، (سرایش: ۳۷۰ق) شعری فارسی از [[ابوالحسن کسایی مروزی|کَسایی مَروَزی ]] در مدح [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] است که در آن با تکیه بر آیات و روایات کوشش شده تا حقانیت او در جانشینی بلافصل پیامبر(ص) اثبات شود. این قصیده قدیمی‌ترین نمونهٔ ادبیات مذهبی فارسی مربوط به [[شیعه|تشیع]] دانسته شده است.
'''قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین'''، (سرایش: ۳۷۰ق) شعری فارسی از [[ابوالحسن کسایی مروزی|کَسایی مَروَزی]] در مدح [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] است که در آن با تکیه بر آیات و روایات کوشش شده تا حقانیت او در جانشینی بلافصل پیامبر(ص) اثبات شود. این قصیده قدیمی‌ترین نمونهٔ ادبیات مذهبی فارسی مربوط به [[شیعه|تشیع]] دانسته شده است.


قصیده فضل امیرالمؤمنین از دو جهت دارای اهمیت دانسته شده است: از نظر ادبی، به این دلیل که شعری است از قرن چهارم قمری و از شاعری برجسته که غالب آثارش از میان رفته است؛ از نظر تاریخ تشیع، چون چگونگی ایمان و اعتقاد شیعیان و شیوه تبلیغ و استدلال مذهبی آنان را در آن دوره مشخص می‌کند. همچنین، این قصیده روشن‌کننده گوشه‌هایی از حیات مبهم شاعر آن از نظر عقیدتی و اجتماعی دانسته شده است: اینکه او شاعری [[امامیه|امامی‌مذهب]] بوده و مدیحه‌سرای [[غزنویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]] نبوده است.
قصیده فضل امیرالمؤمنین از دو جهت دارای اهمیت دانسته شده است: از نظر ادبی، به این دلیل که شعری است از قرن چهارم قمری و از شاعری برجسته که غالب آثارش از میان رفته است؛ از نظر تاریخ تشیع، چون چگونگی ایمان و اعتقاد شیعیان و شیوه تبلیغ و استدلال مذهبی آنان را در آن دوره مشخص می‌کند. همچنین، این قصیده روشن‌کننده گوشه‌هایی از حیات مبهم شاعر آن از نظر عقیدتی و اجتماعی دانسته شده است: اینکه او شاعری [[امامیه|امامی‌مذهب]] بوده و مدیحه‌سرای [[غزنویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]] نبوده است.
خط ۴۷: خط ۴۷:
رویکرد کلی کسائی در قصیده فضل امیرالمؤمنین اثبات [[فضایل امام علی(ع)|برتری امام علی(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته شده است.<ref>درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی،  «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.</ref> به‌گفته برخی محققان، او برای اثبات این برتری به برخی آیات قرآن، که برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] مورد استدلال شیعه قرار گرفته، اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.</ref> از جمله [[آیه مباهله]]، [[آیه ۲۶ سوره اسراء]]، [[آیه ۳۸ سوره روم]] و آیات ۳۸ تا ۴۰ [[سوره واقعه]]. همچنین، او برای اثبات برتری امام علی(ع) به برخی روایات مورد استدلال شیعه اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> از جمله [[لا فتی الا علی|حدیث لا فتی الا علی]] و [[حدیث سفینه]]. شاعر همچنین به برخی روایات دیگر هم اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.</ref> از جمله [[ما منا الا مقتول شهید|روایت ما منا الا مقتول شهید]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.</ref> و برخی روایات مربوط به تفسیر مفهوم [[شجره ملعونه]] در قرآن.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.</ref> شاعر در ضمن ابیات قصیده از برخی [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام علی(ع)|القاب امام علی(ع)]] هم یاد کرده است: از جمله [[حیدر کرار|حیدر]]، [[اسدالله (لقب)|شیر خدا]]، مرتضی و امام المتقین.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.</ref>   
رویکرد کلی کسائی در قصیده فضل امیرالمؤمنین اثبات [[فضایل امام علی(ع)|برتری امام علی(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته شده است.<ref>درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی،  «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.</ref> به‌گفته برخی محققان، او برای اثبات این برتری به برخی آیات قرآن، که برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] مورد استدلال شیعه قرار گرفته، اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.</ref> از جمله [[آیه مباهله]]، [[آیه ۲۶ سوره اسراء]]، [[آیه ۳۸ سوره روم]] و آیات ۳۸ تا ۴۰ [[سوره واقعه]]. همچنین، او برای اثبات برتری امام علی(ع) به برخی روایات مورد استدلال شیعه اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> از جمله [[لا فتی الا علی|حدیث لا فتی الا علی]] و [[حدیث سفینه]]. شاعر همچنین به برخی روایات دیگر هم اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.</ref> از جمله [[ما منا الا مقتول شهید|روایت ما منا الا مقتول شهید]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.</ref> و برخی روایات مربوط به تفسیر مفهوم [[شجره ملعونه]] در قرآن.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.</ref> شاعر در ضمن ابیات قصیده از برخی [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام علی(ع)|القاب امام علی(ع)]] هم یاد کرده است: از جمله [[حیدر کرار|حیدر]]، [[اسدالله (لقب)|شیر خدا]]، مرتضی و امام المتقین.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.</ref>   


شاعر قصیده فضل امیرالمؤمنین راه نجات انسان را [[تولی|تولای]] به [[اهل‌بیت(ع)]] دانسته و [[عبادت]] بدون [[ولایت]] آنان را بی‌ارزش دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> گفته شده که او در کنار این رویکرد تولایی، رویکردی [[تبری|تبرایی]] نسبت به دشمنان اهل‌بیت(ع) داشته و به‌تندی به آنان تاخته است؛ برای نمونه‌ای، ریاحی عبارت «اَمیرُالْفاسِقین» (پیشوای فاسقان) در متن قصیده را واکنش خشمگینانه شاعر به امیرالمؤمنین خواندن [[فهرست خلفای بنی‌عباس|خلفای عباسی]] دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.</ref> او این رویکرد تبرایی را هم نسبت به دشمنان هم‌عصر [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] نشان داده و هم دشمنان هم‌عصر خود؛ از دشمنان هم‌عصر ائمه(ع) برخی خلفای [[بنی‌امیه|اموی]] و عباسی چون [[یزید بن معاویه]]، [[مروان بن حکم]] و [[معتصم عباسی|معتصم]] و از دشمنان هم عصر خود امرای ترک‌نژادِ [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهبِ]] شرق ایران.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.</ref>
شاعر قصیده فضل امیرالمؤمنین راه نجات انسان را [[تولی|تولای]] به [[اهل‌بیت(ع)]] دانسته و [[عبادت]] بدون [[ولایت]] آنان را بی‌ارزش دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> گفته شده که او در کنار این رویکرد تولایی، رویکردی [[تبری|تبرایی]] نسبت به دشمنان اهل‌بیت(ع) داشته و به‌تندی به آنان تاخته است؛ برای نمونه‌ای، ریاحی عبارت «اَمیرُالْفاسِقین» (پیشوای فاسقان) در متن قصیده را واکنش خشمگینانه شاعر به امیرالمؤمنین خواندن [[فهرست خلفای بنی‌عباس|خلفای عباسی]] دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.</ref> او این رویکرد تبرایی را هم نسبت به دشمنان هم‌عصر [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] نشان داده و هم دشمنان هم‌عصر خود؛ از دشمنان هم‌عصر ائمه(ع) برخی خلفای [[بنی‌امیه|اموی]] و عباسی چون [[یزید بن معاویه]]، [[مروان بن حکم]] و [[معتصم عباسی|معتصم]] و از دشمنان هم عصر خود امرای ترک‌نژادِ [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهبِ]] شرق ایران که عبارات خان، تَگْسین و تَکین اشاره به القاب آنها دانسته شده است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.</ref>


==متن قصیده==
==متن قصیده==
confirmed، protected، templateeditor
۶٬۰۳۸

ویرایش