پرش به محتوا

خطبه ۸۰ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۱: خط ۵۱:
[[ناصر مکارم شیرازی]]، مؤلف [[پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)|کتاب پیام امام امیر‌المؤمنین(ع)]]، با صحیح شمردن اسناد همۀ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های [[نهج البلاغه]] (از جمله خطبه ۸۰)،<ref>مکارم شیرازی، پیام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۵-۵۹.</ref> تنها به شرح و تفسیر این خطبه بسنده کرده است.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۲۸۵.</ref> ابوالقاسم علیدوست از اساتید [[حوزه علمیه قم]]، اسناد این روایت را [[حدیث مرسل|مُرسل]] و غیرقابل اعتماد دانسته است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref> به باور او، تعلیل‌های نادرستی که در این روایت وارد شده (ناقص الایمان دانستن زنان به جهت نماز نخواندن آنها در [[حیض|ایام عادت]]) شاهدی بر این است که این روایت را شخص معصوم، بیان نکرده است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref>
[[ناصر مکارم شیرازی]]، مؤلف [[پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)|کتاب پیام امام امیر‌المؤمنین(ع)]]، با صحیح شمردن اسناد همۀ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های [[نهج البلاغه]] (از جمله خطبه ۸۰)،<ref>مکارم شیرازی، پیام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۵-۵۹.</ref> تنها به شرح و تفسیر این خطبه بسنده کرده است.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۲۸۵.</ref> ابوالقاسم علیدوست از اساتید [[حوزه علمیه قم]]، اسناد این روایت را [[حدیث مرسل|مُرسل]] و غیرقابل اعتماد دانسته است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref> به باور او، تعلیل‌های نادرستی که در این روایت وارد شده (ناقص الایمان دانستن زنان به جهت نماز نخواندن آنها در [[حیض|ایام عادت]]) شاهدی بر این است که این روایت را شخص معصوم، بیان نکرده است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref>


به باور [[عبدالزهرا حسینی خطیب]]، این خطبه بخشی از نامه طولانی علی(ع) است که در بخش‌های مختلف نهج البلاغه<ref>برای آگاهی از وجود نامه در بخش‌های مختلف نهج البلاغه، نگاه کنید به: جعفری، «مقدمه»، در کتاب شبهات زن در نهج البلاغه، ۱۴۰۱ق، ص۱۸.</ref> پراکنده شده و در آن به واقعه جنگ جمل اشاره می‌شود.<ref>نگاه کنید به: حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه و أسانيده، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۹؛ و ج۲، ص۸۲-۸۳.</ref> حسینی خطیب معتقد است این نامه، همان نامه‌‌ای است که امام علی(ع) پس از سقوط [[مصر]] به‌وسیله [[عمرو بن عاص سهمی|عمرو بن عاص]] و شهادت [[محمد بن ابی‌بکر]] نوشته‌ و امر کرده است تا آن نامه برای مردم خوانده شود.<ref>حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه و أسانيده، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۲-۸۳.</ref> این نامه در کتاب‌های المسترشد<ref>نگاه کنید به: طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۸-۴۲۷.</ref> و کشف المحجه<ref>نگاه کنید به: سید ابن‌طاووس، کشف المحجه، ۱۳۷۵ش، ص۲۳۵-۲۶۹.</ref>، از منابع شیعیان، و الغارات<ref>ثقفی، الغارات، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۹۹-۲۱۲.</ref> و الامامة و السیاسه<ref>ابنِ‌قُتَیْبه دینَوَری، الامامة و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۹.</ref> از منابع اهل‌تسنن آمده است. برخی محقّقان با بررسی نسخه‌های متعدد از نامۀ امام علی(ع) -که خطبه ۸۰ نهج البلاغه بخشی از آن است- به این نتیجه رسیده‌اند که سید رضی این خطبه را از منابع تحریف‌شده گرفته است؛ به این صورت که در کتاب‌های تحریف‌شده، راویان متأخّر با بهره‌گیری از منابع اهل‌سنت این خطبه را به نامۀ امام علی(ع) اضافه کرده‌اند، در حالی که در کتاب‌های متقدّمی چون [[الغارات (کتاب)|الغارات]] و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] این بخش از کلمات، نقل نشده است.<ref>قندهاری، و طاهره صالحی، «اعتبارسنجی النساء نواقص العقول در نهج البلاغه»، ص۴۳۲.</ref>
به باور [[عبدالزهرا حسینی خطیب]]، این خطبه بخشی از نامه طولانی علی(ع) است که در بخش‌های مختلف نهج البلاغه<ref>برای دیدن نامه در بخش‌های مختلف نهج البلاغه، نگاه کنید به: جعفری، «مقدمه»، در کتاب شبهات زن در نهج البلاغه، ۱۴۰۱ق، ص۱۸.</ref> پراکنده شده و در آن به واقعه جنگ جمل اشاره می‌شود.<ref>نگاه کنید به: حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه و أسانيده، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۹؛ و ج۲، ص۸۲-۸۳.</ref> حسینی خطیب معتقد است این نامه، همان نامه‌‌ای است که امام علی(ع) پس از سقوط [[مصر]] به‌وسیله [[عمرو بن عاص سهمی|عمرو بن عاص]] و شهادت [[محمد بن ابی‌بکر]] نوشته‌ و امر کرده است تا آن نامه برای مردم خوانده شود.<ref>حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه و أسانيده، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۲-۸۳.</ref> این نامه در کتاب‌های المسترشد<ref>نگاه کنید به: طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۸-۴۲۷.</ref> و کشف المحجه<ref>نگاه کنید به: سید ابن‌طاووس، کشف المحجه، ۱۳۷۵ش، ص۲۳۵-۲۶۹.</ref>، از منابع شیعیان، و الغارات<ref>ثقفی، الغارات، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۹۹-۲۱۲.</ref> و الامامة و السیاسه<ref>ابنِ‌قُتَیْبه دینَوَری، الامامة و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۹.</ref> از منابع اهل‌تسنن آمده است. برخی محقّقان با بررسی نسخه‌های متعدد از نامۀ امام علی(ع) -که خطبه ۸۰ نهج البلاغه بخشی از آن است- به این نتیجه رسیده‌اند که سید رضی این خطبه را از منابع تحریف‌شده گرفته است؛ به این صورت که در کتاب‌های تحریف‌شده، راویان متأخّر با بهره‌گیری از منابع اهل‌سنت این خطبه را به نامۀ امام علی(ع) اضافه کرده‌اند، در حالی که در کتاب‌های متقدّمی چون [[الغارات (کتاب)|الغارات]] و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] این بخش از کلمات، نقل نشده است.<ref>قندهاری، و طاهره صالحی، «اعتبارسنجی النساء نواقص العقول در نهج البلاغه»، ص۴۳۲.</ref>


در کتاب المسترشد طبری (از منابع شیعیان)،<ref>طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۴۱۸.</ref> تذکرة الخواص (از منابع سنی‌مذهبان)،<ref>سبط ابن‌جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۷۹.</ref> این خطبه را به صورت کامل ذکر کرده‌اند. همچنین بخش‌هایی از این خطبه در کتاب کافی،<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۷.</ref> تحف العقول،<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۳۶۸.</ref> امالی شیخ صدوق،<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۴.</ref>
در کتاب المسترشد طبری (از منابع شیعیان)،<ref>طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۴۱۸.</ref> تذکرة الخواص (از منابع سنی‌مذهبان)،<ref>سبط ابن‌جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۷۹.</ref> این خطبه را به صورت کامل ذکر کرده‌اند. همچنین بخش‌هایی از این خطبه در کتاب کافی،<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۷.</ref> تحف العقول،<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۳۶۸.</ref> امالی شیخ صدوق،<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۴.</ref>
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۷۱۲

ویرایش