۱۶٬۶۶۳
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (Shamsoddin صفحهٔ مناجات خمس عشرة را به مناجات خمس عشر که تغییرمسیر بود منتقل کرد) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات دعا و زیارت | {{جعبه اطلاعات دعا و زیارت | ||
| عنوان = مناجات خَمْسَ عَشَر | | عنوان = مناجات خَمْسَ عَشَر | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
}} | }} | ||
'''مناجات خَمْسَ | '''مناجات خَمْسَ عَشَر'''، مجموعه مناجاتهای پانزدهگانه از [[امام سجاد علیهالسلام|امام سجاد(ع)]] است که توسط [[شیخ حر عاملی|شیخ حرعاملی]] و [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] و [[شیخ عباس قمی]] در کتابهائی همچون [[الصحیفة الثانیة السجادیة (کتاب)|الصحیفة الثانیة السجادیة]]، [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] و [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] آورده شده است. محور این [[مناجات]] مباحث اخلاقی و عرفانی است. | ||
در شرح هر یک از این مناجاتها، کتابهای متعددی همچون | در شرح هر یک از این مناجاتها، کتابهای متعددی همچون شرح مناجات خمسه عشر و مناجات عارفان و ... نوشته شده است. [[محمدتقی مجلسی|مجلسی اول]] در باب اهمیت خواندن مناجات خمس عشرة گفته است: «شایسته میباشد که سالک إلی الله مداومت بر خواندن مناجات خمس عشرة داشته باشد». بایستی توجه داشت که برای خواندن هر یک از این مناجات زمان خاصی سفارش شده است. | ||
==سند== | ==سند== | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==از دیدگاه بزرگان== | ==از دیدگاه بزرگان== | ||
* [[محمد تقی مجلسی]] پدر علامه مجلسی میگوید: «شایسته است که سالک الی الله مداومت بر خواندن مناجات خمس عشر داشته باشد»<ref>مجلسی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج ۱۳، ص۱۲۸.</ref> | *[[محمد تقی مجلسی]] پدر علامه مجلسی میگوید: «شایسته است که سالک الی الله مداومت بر خواندن مناجات خمس عشر داشته باشد»<ref>مجلسی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج ۱۳، ص۱۲۸.</ref> | ||
* بعضی از شاگردان [[سید علی طباطبایی]] صاحب [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض]] از قول وی نقل میکردند که ایشان دائما میگفت: من چندین سال است که بر قرائت این مناجات مداومت دارم و بر اثر قرائت این مناجاتها، خداوند بر قلب من انوار حکمت، معرفت و محبت را تابانده است به صورتی که قابل شمارش نیست و من این مناجاتها را در [[استجابت دعا]] تجربه نمودهام، و سالکان و عبادت کنندگان بر قرائت این مناجات مداومت میکنند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳۹.</ref> | *بعضی از شاگردان [[سید علی طباطبایی]] صاحب [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض]] از قول وی نقل میکردند که ایشان دائما میگفت: من چندین سال است که بر قرائت این مناجات مداومت دارم و بر اثر قرائت این مناجاتها، خداوند بر قلب من انوار حکمت، معرفت و محبت را تابانده است به صورتی که قابل شمارش نیست و من این مناجاتها را در [[استجابت دعا]] تجربه نمودهام، و سالکان و عبادت کنندگان بر قرائت این مناجات مداومت میکنند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳۹.</ref> | ||
==شرحها== | ==شرحها== | ||
# [[محمد تقی مصباح یزدی]] در درس [[اخلاق]]، سلسله مباحثی در شرح مناجات خمس عشر برگزار کرد و مباحث اخلاقی وی در کتاب [[سجادههای سلوک (کتاب)|سجادههای سلوک]] شرح مناجاتهای [[امام سجاد(ع)]]، در دو جلد منتشر شد. جلد اول شرح مناجات اول تا مناجات هشتم و جلد دوم شرح مناجات نهم تا مناجات پانزدهم است.<ref>[http://mesbahyazdi.com/farsi/?../lib/Farsi_Abstract/book-sulok-j1.htm پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی]؛[http://mesbahyazdi.com/farsi/?../lib/Farsi_Abstract/book-sulok-j2.htm پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی]</ref> | #[[محمد تقی مصباح یزدی]] در درس [[اخلاق]]، سلسله مباحثی در شرح مناجات خمس عشر برگزار کرد و مباحث اخلاقی وی در کتاب [[سجادههای سلوک (کتاب)|سجادههای سلوک]] شرح مناجاتهای [[امام سجاد(ع)]]، در دو جلد منتشر شد. جلد اول شرح مناجات اول تا مناجات هشتم و جلد دوم شرح مناجات نهم تا مناجات پانزدهم است.<ref>[http://mesbahyazdi.com/farsi/?../lib/Farsi_Abstract/book-sulok-j1.htm پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی]؛[http://mesbahyazdi.com/farsi/?../lib/Farsi_Abstract/book-sulok-j2.htm پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی]</ref> | ||
# '''مناجات عارفان''' نام کتابی است به قلم [[حسین انصاریان]]، که در بخش دوم آن ترجمه منظوم مناجات خمس عشر آورده شده است.<ref>[http://www.erfan.ir/article/article.php?id=17691 سایت عرفان]</ref> | #'''مناجات عارفان''' نام کتابی است به قلم [[حسین انصاریان]]، که در بخش دوم آن ترجمه منظوم مناجات خمس عشر آورده شده است.<ref>[http://www.erfan.ir/article/article.php?id=17691 سایت عرفان]</ref> | ||
# علیرضا رجالی تهرانی نیز کتابی به نام '''زمزمههای عارفانه'''، در شرح مناجات خمسة عشر دارد.<ref>[http://icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataId=4f579e56-df02-4557-bbd9-74ca60ca4919 کنسرسیوم محتوای ملی]</ref> | #علیرضا رجالی تهرانی نیز کتابی به نام '''زمزمههای عارفانه'''، در شرح مناجات خمسة عشر دارد.<ref>[http://icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataId=4f579e56-df02-4557-bbd9-74ca60ca4919 کنسرسیوم محتوای ملی]</ref> | ||
# '''کتاب شرح مناجات خمسه عشر'''، به زبان فارسی، که مولف آن [[عبدالعلی بزرگی]] در قرن سیزده قمری است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳۹.</ref> | #'''کتاب شرح مناجات خمسه عشر'''، به زبان فارسی، که مولف آن [[عبدالعلی بزرگی]] در قرن سیزده قمری است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳۹.</ref> | ||
# '''بلاغت و عرفان در مناجات خمسهعشر امام سجاد(ع)'''؛ تالیف علی شمسناتری، یوسف رسولی.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3241435&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author بلاغت و عرفان در مناجات خمسهعشر امام سجاد (ع)]، کتابخانه ملی.</ref> | #'''بلاغت و عرفان در مناجات خمسهعشر امام سجاد(ع)'''؛ تالیف علی شمسناتری، یوسف رسولی.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3241435&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author بلاغت و عرفان در مناجات خمسهعشر امام سجاد (ع)]، کتابخانه ملی.</ref> | ||
# '''در بارگاه نور''': ترجمه و شرح مناجات خمس عشره؛ تالیف نورالله علیدوست خراسانی.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=761682&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author | #'''در بارگاه نور''': ترجمه و شرح مناجات خمس عشره؛ تالیف نورالله علیدوست خراسانی.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=761682&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دربارگاه نور: ترجمه و شرح مناجات خمس عشره]، کتابخانه ملی.</ref> | ||
# '''مناجات سید ساجدین''' و '''زمزم صفا'''، نام دو کتابی است که محسن غرویان در شرح مناجات خمس عشر نگاشته است.<ref>باقریان موحد و دیگران؛ کتابشناسی نیایشهای شیعه؛ ص۲۷۲</ref> | #'''مناجات سید ساجدین''' و '''زمزم صفا'''، نام دو کتابی است که محسن غرویان در شرح مناجات خمس عشر نگاشته است.<ref>باقریان موحد و دیگران؛ کتابشناسی نیایشهای شیعه؛ ص۲۷۲</ref> | ||
==زمان خواندن هر یک از مناجاتها== | ==زمان خواندن هر یک از مناجاتها== | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{| class="wikitable sortable" | {| class="wikitable sortable" | ||
!ردیف!!نام دعا!! زمان قرائت !! ردیف!!نام دعا!! زمان قرائت !! ردیف!!نام دعا !! زمان قرائت | !ردیف!!نام دعا!!زمان قرائت!!ردیف!!نام دعا!!زمان قرائت!!ردیف!!نام دعا!!زمان قرائت | ||
|-style="background:#DDEEFF;" | |- style="background:#DDEEFF;" | ||
|۱|| [[مناجات التائبین]]|| [[جمعه]]|| ۶||[[مناجات الشاکرین]]|| [[چهارشنبه]]||۱۱||[[مناجات المفتقرین]]|| [[دوشنبه]] | |۱||[[مناجات التائبین]]||[[جمعه]]||۶||[[مناجات الشاکرین]]||[[چهارشنبه]]||۱۱||[[مناجات المفتقرین]]||[[دوشنبه]] | ||
|-style="background:#FFE8E8;" | |- style="background:#FFE8E8;" | ||
|۲|| [[مناجات الشاکین]]|| [[شنبه]]|| ۷||[[مناجات المطیعین]]|| [[پنج شنبه]]||۱۲||[[مناجات العارفین]]|| [[سه شنبه]] | |۲||[[مناجات الشاکین]]||[[شنبه]]||۷||[[مناجات المطیعین]]||[[پنج شنبه]]||۱۲||[[مناجات العارفین]]||[[سه شنبه]] | ||
|-style="background:#FFFFDD;" | |- style="background:#FFFFDD;" | ||
|۳||[[مناجات الخائفین]]|| [[یکشنبه]]|| ۸|| [[مناجات المریدین]]|| [[جمعه]]||۱۳||[[مناجات الذاکرین]]|| [[چهارشنبه]] | |۳||[[مناجات الخائفین]]||[[یکشنبه]]||۸||[[مناجات المریدین]]||[[جمعه]]||۱۳||[[مناجات الذاکرین]]||[[چهارشنبه]] | ||
|-style="background:#DDEEFF;" | |- style="background:#DDEEFF;" | ||
|۴||[[مناجات الراجین]]|| [[دوشنبه]]||۹||[[مناجات المحبین]]|| [[شنبه]]||۱۴||[[مناجات المعتصمین]]|| [[پنج شنبه]] | |۴||[[مناجات الراجین]]||[[دوشنبه]]||۹||[[مناجات المحبین]]||[[شنبه]]||۱۴||[[مناجات المعتصمین]]||[[پنج شنبه]] | ||
|-style="background:#FFE8E8;" | |- style="background:#FFE8E8;" | ||
|۵|| [[مناجات الراغبین]]|| [[سه شنبه]]||۱۰||[[مناجات المتوسلین]]|| [[یکشنبه]]||۱۵||[[مناجات الزاهدین]]|| [[شب جمعه]] | |۵||[[مناجات الراغبین]]||[[سه شنبه]]||۱۰||[[مناجات المتوسلین]]||[[یکشنبه]]||۱۵||[[مناجات الزاهدین]]||[[شب جمعه]] | ||
|-style="background:#FFE8E8;" | |- style="background:#FFE8E8;" | ||
|} | |} | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
از دیدگاه [[عبدالله جوادی آملی]] نظم تدوینی مناجات خمس عشر قابل تأمل است و عالمان اخلاق باید نظم این مناجاتها را سامان دهند.{{مدرک}} وی معتقد است: | از دیدگاه [[عبدالله جوادی آملی]] نظم تدوینی مناجات خمس عشر قابل تأمل است و عالمان اخلاق باید نظم این مناجاتها را سامان دهند.{{مدرک}} وی معتقد است: | ||
::... چنانکه نظم تدوینی برخی ادعیه نیز قابل تامل است؛ مثلا، اولین مناجات از «مناجات خمس عشرة» که از | ::... چنانکه نظم تدوینی برخی ادعیه نیز قابل تامل است؛ مثلا، اولین مناجات از «مناجات خمس عشرة» که از امام سجاد(ع) نقل شده، در ترتیب کنونی آن، «[[مناجات التائبین|مناجات تائبان]]» و آخرین آن، «[[مناجات الزاهدین|مناجات زاهدان]]» است؛ در حالی که اگر این پانزده مناجات پانزده مرحله، یا منزلت باشد، مناجات زاهدان، در ردیف مناجاتهای اولیه است، نه آخرین مناجات؛ یعنی، انسان، نخست [[توبه]] میکند و [[زهد]] میورزد و از رذایل میرهد و سپس به فضایل بار مییابد که عالیترین فضیلت، «حب لقاء الله» و بالاتر از آن، «حبالله» است. همان طور که فقیه کارشناس یا اصولی صاحب نظر، مسائل فقهی یا اصولی را سامان میبخشد و مرتب میکند، عالم اخلاق نیز باید با بررسیهای کارشناسانه، درجات سیر و سلوک را از ادعیه و مناجاتها کاملا استنباط کند. پس همان طور که عالمان اخلاق باید [[آیه|آیات]]، روایات و سیره معصومین(ع) را سامان ببخشند، ادعیه و اذکار را نیز باید سامان بدهند؛ زیرا تبیین مراحل و مراتب ادعیه نیاز به بحثهای علمی دارد.<ref>جوادی آملی، مراحل اخلاق در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۰</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | |||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوی کرمانی، حسین اشتهاردی، علی پناه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق. | * مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوی کرمانی، حسین اشتهاردی، علی پناه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق. | ||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa21938 اسلام کوئست نت] | *منبع مقاله: [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa21938 اسلام کوئست نت] | ||
{{دعا}} | {{دعا}} |
ویرایش