confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۲۲
ویرایش
قذف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
(←مجازات) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''قَذْف''' نسبت دادن [[زنا]] یا [[لواط]] به دیگری است. [[مجتهد|فقها]] برای اثبات قذف و اجرای [[حد شرعی|حد]] آن، شرایطی مانند [[بلوغ]]، [[عقل]] و [[اسلام]] را ذکر کرده‌اند. [[حد شرعی|حد]] قذف هشتاد تازیانه است، البته در صورتی اجرا می‌شود که قذف‌شده آن را مطالبه کند. همچنین در صورتی که قذف‌شونده حدّ قذف را مطالبه نکند، و یا ادعای قاذف را تأیید و قبول کند، و یا قاذف برای اثبات ادعایش [[بینه شرعی|بینه]] بیاورد، حد قذف ساقط می‌شود. | '''قَذْف''' نسبت دادن [[زنا]] یا [[لواط]] به دیگری است. [[مجتهد|فقها]] برای اثبات قذف و اجرای [[حد شرعی|حد]] آن، شرایطی مانند [[بلوغ]]، [[عقل]] و [[اسلام]] را ذکر کرده‌اند. [[حد شرعی|حد]] قذف هشتاد [[تازیانه]] است، البته در صورتی اجرا می‌شود که قذف‌شده آن را مطالبه کند. همچنین در صورتی که قذف‌شونده [[حد شرعی|حدّ]] قذف را مطالبه نکند، و یا ادعای قاذف را تأیید و قبول کند، و یا قاذف برای اثبات ادعایش [[بینه شرعی|بینه]] بیاورد، حد قذف ساقط می‌شود. | ||
قذف از [[گناهان کبیره]] است و احکام خاصی دارد، از جمله اینکه [[بینه شرعی|شهادت]] قذف‌کننده پذیرفته نمی‌شود و بنابر قول مشهور کسی که سه بار حد قذف بر او جاری شده، بار چهارم کشته می‌شود. | قذف از [[گناهان کبیره]] است و احکام خاصی دارد، از جمله اینکه [[بینه شرعی|شهادت]] قذف‌کننده پذیرفته نمی‌شود و بنابر قول مشهور کسی که سه بار حد قذف بر او جاری شده، بار چهارم کشته می‌شود. | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ||
قذف متهم کردن کسی به [[زنا]] و [[لواط]] است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۶۶؛ عبدالرحمان، معجم المصطلاحات و الالفاظ الفقهیه، ج۳، ص۷۴.</ref> قذف در لغت به معنای پرتاب کردن با سنگ، سخن و نظیر آن است.<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۳۵(ذیل واژه قذف).</ref> گفته شده کسی که قذف می‌کند در واقع نسبت ناروایی به سوی دیگری پرتاب می‌کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۰۲.</ref> برخی از فقها متهم کردن به زنا و لواط از طریق نوشتاری و فضای مجازی را نیز موجبِ تحقق عنوان قذف به‌شمار آورده‌اند.<ref>بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۴۶۱؛ تبریزی، استفتائات جدید، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۲۶.</ref> | قذف متهم کردن کسی به [[زنا]] و [[لواط]] است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۶۶؛ عبدالرحمان، معجم المصطلاحات و الالفاظ الفقهیه، ج۳، ص۷۴.</ref> قذف در لغت به معنای پرتاب کردن با سنگ، سخن و نظیر آن است.<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۳۵(ذیل واژه قذف).</ref> گفته شده کسی که قذف می‌کند در واقع نسبت ناروایی به سوی دیگری پرتاب می‌کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۰۲.</ref> برخی از فقها متهم کردن به زنا و لواط از طریق نوشتاری و فضای مجازی را نیز موجبِ تحقق عنوان قذف به‌شمار آورده‌اند.<ref>بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۴۶۱؛ تبریزی، استفتائات جدید، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۲۶.</ref> | ||
در فقه به اتهام‌زننده قاذف و کسی که اتهام به او زده شده، مقذوف می‌گویند.<ref>برای نمونه نگاه کنید خویی، موسوعة الامام الخوئی،ج۴۱، ص۳۱۴.</ref> | در [[فقه]] به اتهام‌زننده قاذف و کسی که اتهام به او زده شده، مقذوف می‌گویند.<ref>برای نمونه نگاه کنید خویی، موسوعة الامام الخوئی،ج۴۱، ص۳۱۴.</ref> | ||
قذف از [[گناهان کبیره]] است<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۱، ص۲۷۴.</ref> و در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در کنار [[سحر|سِحر]]، [[شرک]]، [[قتل نفس]]، خوردن مال [[یتیم]]، خوردن [[ربا|رِبا]] و فرار از جنگ در حال [[جهاد]] از آنها به عنوان هفت گناه نابودکننده یاد شده است.<ref> شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۴.</ref> از قذف در [[حد شرعی|باب حدود]] کتاب‌های فقهی بحث می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۰۲.</ref> همچنین ماده‌های ۲۴۵ تا ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی ایران که از [[فقه امامیه]] گرفته شده به قذف و احکام آن اختصاص دارد.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی]، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> | قذف از [[گناهان کبیره]] است<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۱، ص۲۷۴.</ref> و در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در کنار [[سحر|سِحر]]، [[شرک]]، [[قتل نفس]]، خوردن مال [[یتیم]]، خوردن [[ربا|رِبا]] و فرار از جنگ در حال [[جهاد]] از آنها به عنوان هفت [[گناه]] نابودکننده یاد شده است.<ref> شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۴.</ref> از قذف در [[حد شرعی|باب حدود]] کتاب‌های فقهی بحث می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۰۲.</ref> همچنین ماده‌های ۲۴۵ تا ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی ایران که از [[فقه امامیه]] گرفته شده به قذف و احکام آن اختصاص دارد.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی]، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> | ||
==مجازات== | ==مجازات== | ||
حد قذف، هشتاد ضربه تازیانه است<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۸.</ref> که با شهادت دو مرد [[عادل]] یا دو بار [[اقرار]] قاذِف(اتهام زننده) اثبات می‌شود.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۶؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۷.</ref> مستند این حکم، آیه «وَالَّذِينَ يَرْ‌مُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْ‌بَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ كسانى كه نسبت زنا به زنان شوهردار مى‌دهند، سپس چهار گواه نمى‌آورند، هشتاد | حد قذف، هشتاد ضربه [[تازیانه]] است<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۸.</ref> که با شهادت دو مرد [[عادل]] یا دو بار [[اقرار]] قاذِف(اتهام زننده) اثبات می‌شود.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۶؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۷.</ref> مستند این حکم، آیه «وَالَّذِينَ يَرْ‌مُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْ‌بَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ كسانى كه نسبت زنا به زنان شوهردار مى‌دهند، سپس چهار گواه نمى‌آورند، هشتاد [[تازیانه]] به آنان بزنيد، و هيچگاه شهادتى از آنها نپذيريد، و اينانند كه خود فاسقند»،<ref>سوره نور، آیه ۴.</ref> [[روایات]]<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۲۰۵-۲۰۹؛ حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۸، ص۱۷۳-۲۰۸.</ref> و [[اجماع]] است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۰۲.</ref> | ||
همچنین [[شهادت در دادگاه|شهادت]] کسی که به دیگری نسبت قذف داده و نتواند آن را اثبات کند، پذیرفته نمی‌شود<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۳۷.</ref> | همچنین [[شهادت در دادگاه|شهادت]] کسی که به دیگری نسبت قذف داده و نتواند آن را اثبات کند، پذیرفته نمی‌شود<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۳۷.</ref> | ||
===تشدید مجازات=== | ===تشدید مجازات=== | ||
*برخی از فقها معتقدند اگر کسی که [[آمنه بنت وهب|مادر پیامبر(ص)]] را قذف کند مرتد است و کشته می‌شود<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهية، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۶.</ref> و اگر [[مرتد فطری]] باشد توبه‌اش قبول نیست.<ref>شهید ثانی، الروضة البهية، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۶.</ref> اما [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] معتقد است دلیلی بر این ادعا وجود ندارد مگر اینکه قذف ایشان به [[ساب النبی|سَبّ پیامبر(ص)]] برگردد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۳۸.</ref> | *برخی از [[مجتهد|فقها]] معتقدند اگر کسی که [[آمنه بنت وهب|مادر پیامبر(ص)]] را قذف کند [[ارتداد|مرتد]] است و کشته می‌شود<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهية، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۶.</ref> و اگر [[مرتد فطری]] باشد توبه‌اش قبول نیست.<ref>شهید ثانی، الروضة البهية، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۶.</ref> اما [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] معتقد است دلیلی بر این ادعا وجود ندارد مگر اینکه قذف ایشان به [[ساب النبی|سَبّ پیامبر(ص)]] برگردد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۳۸.</ref> | ||
*بنابر قول مشهور کسی که سه بار حد قذف بر او جاری شده، بار چهارم کشته می‌شود.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۰.</ref> البته [[ابن‌ادریس حلی]] معتقد است اگر بر کسی دو بار حد قذف جاری شود، بار سوم کشته می‌شود.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۱۹.</ref> | *بنابر قول مشهور کسی که سه بار حد قذف بر او جاری شده، بار چهارم کشته می‌شود.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۰.</ref> البته [[ابن‌ادریس حلی]] معتقد است اگر بر کسی دو بار حد قذف جاری شود، بار سوم کشته می‌شود.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۱۹.</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
*قذف‌کننده بر اثبات ادعایش [[بینه]] بیاورد. | *قذف‌کننده بر اثبات ادعایش [[بینه]] بیاورد. | ||
*قذف‌شونده نسبتی که به او داده شده، را بپذیرد. | *قذف‌شونده نسبتی که به او داده شده، را بپذیرد. | ||
*در صورتی که قذف موجب [[لعان|لِعان]]{{یاد|لعان در جایی است که مرد، همسر خود را به زنا متهم کند و شاهد و مدرکی نداشته باشد. در این صورت در حضور قاضی چهار بار ادعای خود را تکرار می‌کند و سپس می‌گوید: «لَعْنَةُ اللهِ عَلیَّ إنْ کُنْتُ مِن الْكاذِبينَ؛ لعنت خدا بر من باد اگر در ادعای خود دروغگو باشم.» (مشکینی، مصطلاحات الفقه، ص۴۵۴.)}} شود.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۲.</ref> | *در صورتی که قذف موجب [[لعان|لِعان]]{{یاد|لعان در جایی است که مرد، همسر خود را به [[زنا]] متهم کند و شاهد و مدرکی نداشته باشد. در این صورت در حضور قاضی چهار بار ادعای خود را تکرار می‌کند و سپس می‌گوید: «لَعْنَةُ اللهِ عَلیَّ إنْ کُنْتُ مِن الْكاذِبينَ؛ لعنت خدا بر من باد اگر در ادعای خود [[دروغ|دروغگو]] باشم.» (مشکینی، مصطلاحات الفقه، ص۴۵۴.)}} شود.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۹۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۲.</ref> | ||
در ماده ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی آمده است که حد قذف با پذیرش یا گذشت قذف‌شونده و نیز اثبات اتهام با شهادت بینه یا علم قاضی ساقط می‌شود.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی]، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> | در ماده ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی آمده است که [[حد شرعی|حد]] قذف با پذیرش یا گذشت قذف‌شونده و نیز اثبات اتهام با شهادت بینه یا علم قاضی ساقط می‌شود.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی]، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref> | ||
===چرایی مجازات قذف=== | ===چرایی مجازات قذف=== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
*کسی که گروهی را به‌صورت جمعی قذف کند، اگر آنها باهم حد قذف را مطالبه کنند، یک حد بر او جاری می‌شود اما اگر به صورت انفرادی حد قذف را مطالبه کنند برای هر یک از آنها یک حد اجرا می‌شود.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۳ و ۱۸۴.</ref> همچنین کسی که زنی را به زنا با مردی متهم کند، اگر آن دو باهم حد را مطالبه کنند، یک حد بر قاذف جاری می‌شود و اگر به صورت جداگانه مطالبه کنند، دو حد.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۴، ص۷۴.</ref> | *کسی که گروهی را به‌صورت جمعی قذف کند، اگر آنها باهم حد قذف را مطالبه کنند، یک حد بر او جاری می‌شود اما اگر به صورت انفرادی حد قذف را مطالبه کنند برای هر یک از آنها یک حد اجرا می‌شود.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۳ و ۱۸۴.</ref> همچنین کسی که زنی را به زنا با مردی متهم کند، اگر آن دو باهم حد را مطالبه کنند، یک حد بر قاذف جاری می‌شود و اگر به صورت جداگانه مطالبه کنند، دو حد.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۴، ص۷۴.</ref> | ||
*پدری که فرزندش را قذف کند، حد قذف بر او جاری نمی‌شود اما [[تعزیر]] می‌شود.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۷؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶.</ref> | *پدری که فرزندش را قذف کند، حد قذف بر او جاری نمی‌شود اما [[تعزیر]] می‌شود.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۷؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶.</ref> | ||
*اگر مردی به همسرش که کَر و لال است، تهمت زنا بزند، برای همیشه به او حرام می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۷۲.</ref> | *اگر مردی به همسرش که کَر و لال است، [[تهمت]] [[زنا]] بزند، برای همیشه به او [[حرام]] می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۷۲.</ref> | ||
*حد قذف به [[ارث]] می‌رسد؛ یعنی اگر مقدوف بمیرد، حق مطالبه حد قذف به ورثه او می‌رسد.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۷؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷.</ref> | *حد قذف به [[ارث]] می‌رسد؛ یعنی اگر مقدوف بمیرد، حق مطالبه حد قذف به ورثه او می‌رسد.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۲۷؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۷.</ref> | ||
*اگر دو نفر همدیگر را قذف کنند، [[حد شرعی|حد]] از بین می‌رود و هر دو تعزیر می‌شوند.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۳.</ref> | *اگر دو نفر همدیگر را قذف کنند، [[حد شرعی|حد]] از بین می‌رود و هر دو [[تعزیر]] می‌شوند.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳،ص۵۴۶؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸۳.</ref> | ||
*اگر کسی کافری (کافر ذمی) را قذف کند، حد بر او جاری نمی‌شود ولی تعزیر می‌شود.<ref>به‌عنوان نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۱۷.</ref> | *اگر کسی کافری (کافر ذمی) را قذف کند، حد بر او جاری نمی‌شود ولی تعزیر می‌شود.<ref>به‌عنوان نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۱۷.</ref> | ||