سنت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

سنت‌های الهی را به‌معنای روش‌ها و ضوابطی در افعال خداوند دانسته‌اند که امور عالم بر پایه آنها اداره می‌شود.<ref>مصباح یزدی، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، ۱۳۹۱ش، ص۴۰۹؛ صدر، سنتهای تاریخ در قرآن، ۱۳۹۳ش، ص۱۶۲.</ref> این سنت‌ها از جهت تنوع روش‌ها و گستردگی به قدری فراگیرند که هیچ موجودی از شعاع سنت‌های الهی خارج نبوده و در هر موقعیتی یک یا چند سنت بر او حکومت می‌کند.<ref>آقاجانی، ویژگی‌ها و انواع سنت‌های الهی در تدبیر جوامع، ۱۳۹۳ش، ص۳۴.</ref>

سنن الهی را از آموزه‌های مهم و راهبردی اسلام دانسته‌اند که جایگاه مهمی در جهان‌بینی و نظام ارزشی اسلام دارد.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۸.</ref> به گفته جوادی آملی شناخت سنت‌های الهی در چهره‌های گوناگون سیاسی،‌ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مانند آن ظهور می‌یابد و کارآمد است<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۹۹ش، ج۱۵، ص۵۸۶.</ref>  و شایسته آن است که دانشی مستقل برای آن سامان داده شود.<ref>جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۹۹ش، ج۱۵، ص۵۸۶.</ref> و ادعا شده است که چنین دانشی بر هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی،‌ انسان‌شناسی و روش‌شناسی علمی تأثیر می‌گذارد.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۷.</ref>

محققان مسلمان، کشف سنت‌های الهی در زندگی بشر را در جهت معنایابی برای حوادث در طول زندگی ضروری دانسته و معتقدند آگاهی از سنت‌های الهی به عنوان قوانین ثابت، قدرت پیش‌بینی و مدیریت رخدادهای فردی و اجتماعی را به انسان داده و آثار تربیتی بسیاری دارد.<ref>نیک‌زاد الحسینی، شبکه معنایی سنن الهی در قرآن کریم، ۱۳۹۲ش، ص۱.</ref> به گفته [[سید محمدباقر صدر|محمدباقر صدر]] فقیه و متفکر شیعه، انسان برای آن‌که بتواند بر سرنوشت خود حاکم باشد باید سنت‌های الهی را بشناسد و بتواند در این قوانین نفوذ کند.<ref>صدر، سنت‌های تاریخ در قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۷۸-۷۹.</ref> و هم او بر این باور است که توجه به این قوانین به صورت مستقیم در تغییر و دگرگون سازی عملی جامعه و فرد بسیار مؤثر است.<ref>صدر، سنت‌های اجتماعی و فلسفه تاریخ در مکتب قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۸۲.</ref>

در قرآن وآژه سنت به صورت صریح شانزده بار و در یازده سوره به کار رفته است<ref>روحانی،‌ «سنت‌های الهی در قرآن»، ص۱۰۲.</ref> که دو بار آن به صورت جمع (سُنَن) است<ref>محمدی گیلانی، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر، ۱۳۸۵ش، ص۴۹.</ref> و گاه به خدا نسبت داده شده و گاه به انسان‌ها.<ref>مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن،‌ ۱۳۹۱ش، ص۴۱۰.</ref> اما شناخت سنت‌های الهی در قرآن با واژگانی چون «أمر»، «إراده»، «قُول»، «حُکم»، «جَعل»، «کَتَبَ»، «فَرَضَ»، «قضا»، «قَدَر» نیز مرتبط است.<ref>نیک‌زاد الحسینی، شبکه معنایی سنن الهی در قرآن کریم، ۱۳۹۲ش، ص۴۵.</ref> و حتی ادعا شده است که ۹۰درصد آیات قرآن ناظر به سنت‌های الهی هستند.<ref>افضلی،‌ «مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت‌های الهی»، ص۱۸.</ref> به گفته برخی نویسندگان مطالعه سنت‌های الهی، خصوصاً سنت‌های اجتماعی بستر مناسبی برای یافتن وجهی دیگر از [[اعجاز قرآن|اعجاز قرآن]] است.<ref>دیالمه، بررسی سنت اجتماعی مداوله و اهداف آن در قرآن کریم، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸؛