پرش به محتوا

اشتغال زن: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح نویسه‌های عربی
(اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۷: خط ۷:
نگاه اسلام به موضوع اشتغال، با تأکید بر مفهوم کار بوده و اولویت برای بانوان، کار منزل دانسته شده است. روایاتی هم نقل شده که بر اجر زنان در [[خانه‌داری]] و [[تربیت فرزند|فرزندپروری]] تأکید دارد. البته فقیهان انجام کارهای خانه را  از نظر [[اسلام]]، بر زن [[واجب]] نمی‌دانند.  
نگاه اسلام به موضوع اشتغال، با تأکید بر مفهوم کار بوده و اولویت برای بانوان، کار منزل دانسته شده است. روایاتی هم نقل شده که بر اجر زنان در [[خانه‌داری]] و [[تربیت فرزند|فرزندپروری]] تأکید دارد. البته فقیهان انجام کارهای خانه را  از نظر [[اسلام]]، بر زن [[واجب]] نمی‌دانند.  


==جایگاه و مفهوم‌شناسی==
==جایگاه==
موضوع اشتغال زن و شرایط حضور او در جامعه، از جمله مسائل اجتماعی عصر حاضر، به ویژه در کشورهای اسلامی است.<ref>مقدم، و مؤمنی راد، «ارائه شاخصهای الگوی مطلوب اشتغال بانوان بر اساس تجربه صدر اسلام»، ص۶۳.</ref> به گفته برخی پژوهشگران، آموزه‌های اسلامی و سیره مسلمانان صدر اسلام نشان دهنده آن است که اسلام حق اشتغال زنان را به رسمیت شناخته است.<ref>مقدم، و مؤمنی راد، «ارائه شاخصهای الگوی مطلوب اشتغال بانوان بر اساس تجربه صدر اسلام»، ص۶۴.</ref>  
موضوع اشتغال زن و شرایط حضور او در جامعه، از جمله مسائل اجتماعی عصر حاضر، به ویژه در کشورهای اسلامی است.<ref>مقدم، و مؤمنی راد، «ارائه شاخصهای الگوی مطلوب اشتغال بانوان بر اساس تجربه صدر اسلام»، ص۶۳.</ref> به گفته برخی پژوهشگران، آموزه‌های اسلامی و سیره مسلمانان صدر اسلام نشان دهنده آن است که اسلام حق اشتغال زنان را به رسمیت شناخته است.<ref>مقدم، و مؤمنی راد، «ارائه شاخصهای الگوی مطلوب اشتغال بانوان بر اساس تجربه صدر اسلام»، ص۶۴.</ref>  
سه نظر از اندیشمندان مسلمان در مورد اشتغال زنان مطرح شده است:
سه نظر از اندیشمندان مسلمان در مورد اشتغال زنان مطرح شده است:
خط ۱۳: خط ۱۳:
#دیدگاه برخی روشنفکران که خواهان حضور بی‌قید و شرط زنان در تمام سطوح جامعه بوده و زن را جنس برتر می‌داند؛
#دیدگاه برخی روشنفکران که خواهان حضور بی‌قید و شرط زنان در تمام سطوح جامعه بوده و زن را جنس برتر می‌داند؛
#دیدگاه میانه که بر مشارکت زنان در زمینه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی با اِعمال برخی محدودیت‌ها تأکید دارد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۳.</ref>
#دیدگاه میانه که بر مشارکت زنان در زمینه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی با اِعمال برخی محدودیت‌ها تأکید دارد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۳.</ref>
== مفهوم‌شناسی ==
کاربرد واژه اشتغال در فرهنگ اسلامی با تأکید بر مفهوم «کار» دانسته شده و دو معنا برای کار ذکر نموده‌اند: یکی فعالیت و حرفهٔ درآمدزا، که معنای غالب است و دیگری به معنای هر چیزی که انرژی برایش صرف شود.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۴.</ref> معنی دوم با مفهوم لغوی اشتغال (پرداختن به کاری)<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه اشتغال.</ref> بیشتر مطابقت داشته و گفته می‌شود در متون دینی{{یاد|از جمله از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] نقل شده است: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَیُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ» (بنده بی‌کار مورد دشمنی خدای متعال است).(شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۶۹.)}} بر این معنا از کار تأکید شده و مرد و زن مکلّف به آن هستند.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۴.</ref>  
کاربرد واژه اشتغال در فرهنگ اسلامی با تأکید بر مفهوم «کار» دانسته شده و دو معنا برای کار ذکر نموده‌اند: یکی فعالیت و حرفهٔ درآمدزا، که معنای غالب است و دیگری به معنای هر چیزی که انرژی برایش صرف شود.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۴.</ref> معنی دوم با مفهوم لغوی اشتغال (پرداختن به کاری)<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه اشتغال.</ref> بیشتر مطابقت داشته و گفته می‌شود در متون دینی{{یاد|از جمله از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] نقل شده است: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَیُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ» (بنده بی‌کار مورد دشمنی خدای متعال است).(شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۶۹.)}} بر این معنا از کار تأکید شده و مرد و زن مکلّف به آن هستند.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۶۴.</ref>  


خط ۴۵: خط ۴۷:
در پاسخ به این دلایل گفته شده که آیات [[آیه تطهیر|۳۳]] و [[آیه ۵۳ سوره احزاب|۵۳ سوره احزاب]] مخصوص به [[همسران پیامبر(ص)]] بوده و نمی‌توان حکم آنها را به سایر زنان سرایت داد. ضمن اینکه این آیات ارتباطی به موضوع اشتغال زنان ندارد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۲.</ref> همچنین دربارهٔ روایات گفته‌اند که این‌گونه احادیث بیان‌گر آن است که در صورت وجود کار در خانه و غیرخانه، زن کار در خانه را ترجیح دهد. ضمن اینکه اشتغال زن در بیرون منزل می‌تواند در محیطی صورت گیرد که مردی حضور نداشته باشد تا چشم آنها به یکدیگر نیفتد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۲.</ref>
در پاسخ به این دلایل گفته شده که آیات [[آیه تطهیر|۳۳]] و [[آیه ۵۳ سوره احزاب|۵۳ سوره احزاب]] مخصوص به [[همسران پیامبر(ص)]] بوده و نمی‌توان حکم آنها را به سایر زنان سرایت داد. ضمن اینکه این آیات ارتباطی به موضوع اشتغال زنان ندارد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۲.</ref> همچنین دربارهٔ روایات گفته‌اند که این‌گونه احادیث بیان‌گر آن است که در صورت وجود کار در خانه و غیرخانه، زن کار در خانه را ترجیح دهد. ضمن اینکه اشتغال زن در بیرون منزل می‌تواند در محیطی صورت گیرد که مردی حضور نداشته باشد تا چشم آنها به یکدیگر نیفتد.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۲.</ref>


[[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] از مراجع تقلید، درباره حدیث «لَیْسَ عَلَی النِّسَاءِ جُمُعَة وَ لا جَماعَة» معتقد است، این روایت رُخصت است نه عزیمت؛ یعنی وجوب نماز جمعه و جماعت در زمان معصوم(ع)، از زنان بر داشته شده، نه اینکه بگوید زنان حق شرکت در نماز جمعه و جماعت ندارند و حضور آنها اثر و پاداشی ندارد و نمازشان باطل است.<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۳۸۳.</ref> به اعتقاد وی حضور زن، در عرصه سیاست و مبارزه علیه ظالمان به [[تقریر معصوم|تقریر معصومان(ع)]] رسیده است.<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۴۱۱.</ref> اقدامات زنانی همچون [[سوده همدانی]] یا دختر حرث بن عبدالمطلب که در زمان ائمه در سیاست دخالت می‌کردند، نه تنها توسط معصومان نهی نمی‌شد، بلکه مورد تأیید هم قرار می‌گرفت.<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۷ و ۳۰۵.</ref> حتی در بُعد اقتصادی نیز نقل شده که پیامبر(ص) به زنان جوان اجازهٔ خروج از منزل و پهن کردن بساط دست‌فروشی در دو [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] را دادند.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۸۷؛ مجلسی اول، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۷۵۶.</ref> ضمن اینکه اگر دانش در حرفه و شغلی مختص زنان باشد، گفته شده که اشتغال زنان در آن حرفه نه تنها [[مستحب]]، بلکه [[واجب]] است.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۳.</ref>
[[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] از مراجع تقلید، درباره حدیث «لَیْسَ عَلَی النِّسَاءِ جُمُعَة وَ لا جَماعَة» معتقد است، این روایت رُخصت است نه عزیمت؛ یعنی وجوب نماز جمعه و جماعت در زمان معصوم(ع)، از زنان بر داشته شده، نه اینکه بگوید زنان حق شرکت در نماز جمعه و جماعت ندارند و حضور آنها اثر و پاداشی ندارد و نمازشان باطل است.<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۳۸۳.</ref> به اعتقاد وی حضور زن، در عرصه سیاست و مبارزه علیه ظالمان به [[تقریر معصوم|تقریر معصومان(ع)]] رسیده است؛<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۴۱۱.</ref> اقدامات زنانی همچون [[سوده همدانی]] یا دختر حرث بن عبدالمطلب که در زمان ائمه در سیاست دخالت می‌کردند، نه تنها توسط معصومان نهی نشد، بلکه مورد تأیید هم قرار گرفت.<ref>جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ۱۳۷۱ش، ص۲۹۷ و ۳۰۵.</ref> حتی در بُعد اقتصادی، برخی به حدیثی استناد کرده‌اند،<ref>امامی و دیگران، «الگوی اشتغال بانوان در گفتمان انقلاب اسلامی: بررسی و ترسیم هسته‌های گفتمانی از منظر آیت‌الله خامنه‌ای»، ص۷۳۴.</ref> که پیامبر(ص) به زنان جوان اجازهٔ خروج از منزل و پهن کردن بساط دست‌فروشی در دو [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] را دادند.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۸۷؛ مجلسی اول، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۷۵۶.</ref> ضمن اینکه اگر دانش در حرفه و شغلی مختص زنان باشد، گفته شده که اشتغال زنان در آن حرفه نه تنها [[مستحب]]، بلکه [[واجب]] است.<ref>خیری، «اشتغال زنان و پیامدهای آن»، ص۱۷۳.</ref>


==اشتغال زن در منزل==
==اشتغال زن در منزل==
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۷۳۷

ویرایش