Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
نیابت در حج: تفاوت میان نسخه‌ها
←شرایط دو طرف نیابت
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==شرایط دو طرف نیابت== | ==شرایط دو طرف نیابت== | ||
[[محمدحسن نجفی|صاحبْ‌جواهر]] شرایط نائب را [[مسلمان]] | [[محمدحسن نجفی|صاحبْ‌جواهر]] شرایط نائب را [[مسلمان|مسلمان‌بودن]] و عاقل‌بودن و این‌که [[حج واجب]] برعهده‌اش نباشد ذکر کرده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴،ج۱۷، ص۳۵۶.</ref> جمعی از فقها، [[بلوغ]]، [[ایمان]]، شناخت احکام حج و معذورنبودن در انجام برخی افعال حج را نیز از شروط نائب در حج دانسته‌اند.<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۵؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> به نظر [[مجتهد|فقها]]، مرد و زن، هرکدام، می‌توانند نائب از مرد یا زن دیگری شوند.<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۷.</ref> | ||
بنا بر نظر اکثر فقها، اگر به نیابت از شخص زنده، حج واجب انجام شود، باید آن شخص، عاجز از انجام حج باشد؛ اما لازم نیست بالغ و عاقل هم باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۷؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۶؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> | |||
====نیابت صروره==== | ====نیابت صروره==== | ||
در کتب فقهی به کسی که تاکنون حج نگزارده، [[صرورة|«صروره]]» گفته می‌شود<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷.</ref> که در صحت نیابت او، در صورتی که خودش [[استطاعت (حج)|مستطیع]] نباشد، اختلاف‌نظر است: برخی مثل [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه قرن پنج قمری، نیابت زن صروره را مطلقاً<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰.</ref> یا از طرف مرد<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref> جایز نمی‌دانند و برخی نیابت او را صحیح دانسته‌اند<ref>محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۷؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۴۱.</ref> و برخی آن را مطلقاً یا در صورت نیابت از مرد [[مکروه]] می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۶۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> این در حالی است که برخی از فقها، در مورد مرد زنده‌ای که به سبب عجز از انجام حج واجب نائب می‌گیرد، معتقدند فقط مرد صروره می‌تواند نیابت او را انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۹؛ محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۸۹.</ref> | در کتب فقهی به کسی که تاکنون حج نگزارده، [[صرورة|«صروره]]» گفته می‌شود<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷.</ref> که در صحت نیابت او، در صورتی که خودش [[استطاعت (حج)|مستطیع]] نباشد، اختلاف‌نظر است: برخی مثل [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه قرن پنج قمری، نیابت زن صروره را مطلقاً<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰.</ref> یا از طرف مرد<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref> جایز نمی‌دانند و برخی نیابت او را صحیح دانسته‌اند<ref>محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۷؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۴۱.</ref> و برخی آن را مطلقاً یا در صورت نیابت از مرد [[مکروه]] می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۶۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> این در حالی است که برخی از فقها، در مورد مرد زنده‌ای که به سبب عجز از انجام حج واجب نائب می‌گیرد، معتقدند فقط مرد صروره می‌تواند نیابت او را انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۹؛ محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۸۹.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
برخی از احکام نیابت در حج، بنابر نظر مشهور فقها چنین است: | برخی از احکام نیابت در حج، بنابر نظر مشهور فقها چنین است: | ||
* نیابت می‌تواند بدون دریافت هزینه یا با [[اجاره]] یا [[جعاله]] انجام شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸.</ref> | *نیابت می‌تواند بدون دریافت هزینه یا با [[اجاره]] یا [[جعاله]] انجام شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸.</ref> | ||
* حج، تنها، پس از انجام صحیح حج نیابتی، از عهده منوبٌ‌عنه (کسی که از طرف او حج گزارده می‌شود) ساقط می‌گردد، نه با صِرف قرارداد اجاره.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> | *حج، تنها، پس از انجام صحیح حج نیابتی، از عهده منوبٌ‌عنه (کسی که از طرف او حج گزارده می‌شود) ساقط می‌گردد، نه با صِرف قرارداد اجاره.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> | ||
* چنانچه نائب، پس از [[احرام]] و داخل‌شدن در [[حرم مکی|حرم]]، از دنیا برود، حجَّش صحیح است و از عهده نائب و منوبٌ‌عنه ساقط می‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۹؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref> | *چنانچه نائب، پس از [[احرام]] و داخل‌شدن در [[حرم مکی|حرم]]، از دنیا برود، حجَّش صحیح است و از عهده نائب و منوبٌ‌عنه ساقط می‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۹؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref> | ||
* اگر کسی در زمان حیاتش، به‌جهت عجز، برای حج نائب بگیرد و عذرش برطرف گردد، به نظر مشهور فقها باید دوباره خودش حج بگزارد. البته برخی از فقها همان حج نائب را کافی می‌دانند.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۴۳۶.</ref> | *اگر کسی در زمان حیاتش، به‌جهت عجز، برای حج نائب بگیرد و عذرش برطرف گردد، به نظر مشهور فقها باید دوباره خودش حج بگزارد. البته برخی از فقها همان حج نائب را کافی می‌دانند.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۴۳۶.</ref> | ||
* نیابت یک نفر از چند نفر، فقط در حج مستحبی ممکن است، نه [[حج واجب]]؛<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۶۸-۵۶۹؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۰؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۱.</ref> اما نیابت چند نفر از یک نفر، در حج مستحب و واجب با رعایت شروطی ممکن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص-۵۷۰-۵۶۹</ref> اهدای [[ثواب و عقاب|ثواب]] حج واجب یا مستحبی، قبل یا بعد از عمل، به یک یا چند نفر، ممکن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۶۹ و ۵۹۷؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۵.</ref> | *نیابت یک نفر از چند نفر، فقط در حج مستحبی ممکن است، نه [[حج واجب]]؛<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۶۸-۵۶۹؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۰؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۱.</ref> اما نیابت چند نفر از یک نفر، در حج مستحب و واجب با رعایت شروطی ممکن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص-۵۷۰-۵۶۹</ref> اهدای [[ثواب و عقاب|ثواب]] حج واجب یا مستحبی، قبل یا بعد از عمل، به یک یا چند نفر، ممکن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۶۹ و ۵۹۷؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۵.</ref> | ||
* تعیین منوبٌ‌عنه در نیت لازم است؛ اما بردن نام او به زبان در همهٔ موقعیت‌ها، واجب نیست؛ بلکه [[مستحب]] است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸.</ref> | *تعیین منوبٌ‌عنه در نیت لازم است؛ اما بردن نام او به زبان در همهٔ موقعیت‌ها، واجب نیست؛ بلکه [[مستحب]] است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸.</ref> | ||
* در صورتی که [[مرجع تقلید]] نائب و منوبٌ‌عنه متفاوت باشد، نائب باید حج را مطابق با نظر مرجع‌تقلید خودش انجام دهد<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۱؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۲.</ref> و کفاره اعمال احتمالی که در هنگام عمل حج، از نایب سرمی‌زند، برعهده نایب است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۵۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۷.</ref> | *در صورتی که [[مرجع تقلید]] نائب و منوبٌ‌عنه متفاوت باشد، نائب باید حج را مطابق با نظر مرجع‌تقلید خودش انجام دهد<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۱؛ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۲.</ref> و کفاره اعمال احتمالی که در هنگام عمل حج، از نایب سرمی‌زند، برعهده نایب است.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۵۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۲۷.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||