Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
نیابت در حج: تفاوت میان نسخه‌ها
←حکم حج نیابتی
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
حجِ نیابتی یکی از انواع [[نیابت در عبادت]] و به معنای آن است که شخصی عمل حج را از طرف شخص دیگری انجام دهد.<ref>شبیری زنجانی، سید موسی، مناسک الحج، ۱۴۲۱ق، ص۲۵.</ref> در برخی از کتاب‌های روایی<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۶۳-۲۱۰؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۱۱۵-۱۱۹؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۳-۷۵.</ref> و کتب فقهی<ref>حلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ص۲۱۹-۲۲۰؛ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۵-۷۷۹ ؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۶-۴۱۰؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۷-۵۲؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۳-۳۲۸؛ مدنی کاشانی، رضا، براهین الحج، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۹۱-۲۱۱.</ref> باب یا ابوابی به نیابت در حج اختصاص داده شده است. در برخی از روایات آمده به کسی که نائب در حج شده، ثواب نُه یا دَه حج می‌رسد؛ درحالی‌که به فردی که حج از طرف او انجام شده، تنها ثواب یک حج داده می‌شود.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۶۳.</ref> علاوه بر نیابت در تمام اعمال حج، در کتب فقهی، نیابت در برخی اعمال حج نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ مانند نیابت در طواف، نیابت در نمازِ پس از طواف و نیابت در سعی.<ref>به عنوان نمونه مراجعه کن: یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۹۱.</ref> | حجِ نیابتی یکی از انواع [[نیابت در عبادت]] و به معنای آن است که شخصی عمل حج را از طرف شخص دیگری انجام دهد.<ref>شبیری زنجانی، سید موسی، مناسک الحج، ۱۴۲۱ق، ص۲۵.</ref> در برخی از کتاب‌های روایی<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۶۳-۲۱۰؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۱۱۵-۱۱۹؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۳-۷۵.</ref> و کتب فقهی<ref>حلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ص۲۱۹-۲۲۰؛ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۵-۷۷۹ ؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۶-۴۱۰؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۷-۵۲؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۰۳-۳۲۸؛ مدنی کاشانی، رضا، براهین الحج، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۹۱-۲۱۱.</ref> باب یا ابوابی به نیابت در حج اختصاص داده شده است. در برخی از روایات آمده به کسی که نائب در حج شده، ثواب نُه یا دَه حج می‌رسد؛ درحالی‌که به فردی که حج از طرف او انجام شده، تنها ثواب یک حج داده می‌شود.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۶۳.</ref> علاوه بر نیابت در تمام اعمال حج، در کتب فقهی، نیابت در برخی اعمال حج نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ مانند نیابت در طواف، نیابت در نمازِ پس از طواف و نیابت در سعی.<ref>به عنوان نمونه مراجعه کن: یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۹۱.</ref> | ||
==حکم حج نیابتی== | ==حکم حج نیابتی== | ||
به گفته [[محمدحسن نجفی| | به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحبْ‌جواهر]]، در اصل مشروعیت و جواز حج نیابتی، اختلافی بین مسلمانان نیست<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۵۶.</ref> و انجام حج به صورت نیابی، چه به صورت مستقیم و چه پس از درخواست دیگران مستحب خواهد بود.<ref>شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۷.</ref> البته در صورت قبول نیابت و دریافت اجرت نیابت، انجام حج نیابی بر نائب واجب می‌گردد.<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۳، ص۲۴۱.</ref> نیابت در حج واجب و مستحب{{یاد|باید توجه داشت که منظور از حج مستحب، عمره نیست، بلکه منظور، حج تمتع است برای کسی که بر او واجب نیست (به دلیل آن که مستطیع نیست یا قبلا حج واجبش را انجام داده).}} از طرف کسی که از دنیا رفته و نیابت در [[حج مستحب]] از طرف کسی که زنده است، مطلقا صحیح است؛ اما صحت نیابت در حج واجب از طرف شخص زنده، مشروط به عجز او از انجام حج است.<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۱.</ref> | ||
مطابق دیدگاه فقیهان شیعه، گرفتن نائب در چند صورت [[واجب]] است: | مطابق دیدگاه فقیهان شیعه، گرفتن نائب در چند صورت [[واجب]] است: | ||
*فرد زنده‌ای که حج بر او مستقر شده، یعنی با | *فرد زنده‌ای که حج بر او مستقر شده، یعنی با فراهم‌بودنِ شرایطِ وجوبِ حج، حج نگزارده باشد<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۲۹۸.</ref> و می‌داند به جهت عذری، دیگر نمی‌تواند آن را انجام دهد، باید برای خودش نائب بگیرد.<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۰ و ۵۳؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۳، ص۲۳۹.</ref> | ||
*فردی که حج بر او مستقر شده و از دنیا رفته و کسی هم بدون دریافت وجه (تبرعاً) به نیابت از او حج نگزارد، در این | *فردی که حج بر او مستقر شده و از دنیا رفته و کسی هم بدون دریافت وجه (تبرعاً) به نیابت از او حج نگزارد، در این صورت، بر ورثه او واجب است از اموال به‌جامانده میت، برای او نائب بگیرند؛ مگر آن‌که تمام اموال میت به‌اندازه اجرت نیابت نباشد.<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۵۰؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۳، ص۲۳۸.</ref> | ||
*کسی که حج بر او مستقر نشده و از دنیا رفته و [[وصیت]] کرده برایش حج انجام دهند، | *کسی که حج بر او مستقر نشده و از دنیا رفته و [[وصیت]] کرده برایش حج انجام دهند، اگر اجرت نیابت از ثُلث اموال به‌جامانده میّت بیشتر نباشد، بر ورثه‌اش واجب است برای او نائب بگیرند.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۷۱؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> | ||
==شرایط دو طرف نیابت== | ==شرایط دو طرف نیابت== | ||