Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۹۳۲
ویرایش
عثمان بن عفان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
{{اعضای شورای شش نفره}}عثمان بنابر [[شورای شش نفره|شورایی]] که [[عمر بن خطاب]] پیش از مرگ تعیین کرد، در سال ۲۳ق. (یا۲۴ق.)<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref> به [[خلافت]] رسید و تا [[سال ۳۵ قمری]]. حکومت کرد.<ref>نک: دینوری، الامامة والسیاسة، ج۱، ص۴۴-۴۶؛ زرکلی، الاعلام، ج۴، ص۲۱۰.</ref> | {{اعضای شورای شش نفره}}عثمان بنابر [[شورای شش نفره|شورایی]] که [[عمر بن خطاب]] پیش از مرگ تعیین کرد، در سال ۲۳ق. (یا۲۴ق.)<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref> به [[خلافت]] رسید و تا [[سال ۳۵ قمری]]. حکومت کرد.<ref>نک: دینوری، الامامة والسیاسة، ج۱، ص۴۴-۴۶؛ زرکلی، الاعلام، ج۴، ص۲۱۰.</ref> | ||
=== شورای شش نفره === | ===شورای شش نفره=== | ||
{{اصلی|شورای شش نفره}} | {{اصلی|شورای شش نفره}} | ||
پیش از عمر بن خطاب، انتخاب خلیفه با چنین شیوه‌ای سابقه نداشت. در ماجرای خلافت [[ابوبکر]] پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] عدّه‌ای از اصحاب در [[سقیفه]] جمع شدند و (به باور شیعه) بدون توجّه به منتخب [[واقعه غدیر|غدیر]]، [[ابوبکر]] را به خلافت برگزیدند و سپس با روش‌هایی خاص، از همه مردم [[بیعت]] گرفتند. استدلال آنان این بود که امر انتخاب خلیفه به مردم واگذار شده است و آنان باید درباره امام خود اظهارنظر کنند؛ امّا [[ابوبکر]] در اواخر عمر خود در این‌باره تغییر رویه داد و [[عمر بن خطاب]] را به جانشینی خویش منصوب کرد. | پیش از عمر بن خطاب، انتخاب خلیفه با چنین شیوه‌ای سابقه نداشت. در ماجرای خلافت [[ابوبکر]] پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] عدّه‌ای از اصحاب در [[سقیفه]] جمع شدند و (به باور شیعه) بدون توجّه به منتخب [[واقعه غدیر|غدیر]]، [[ابوبکر]] را به خلافت برگزیدند و سپس با روش‌هایی خاص، از همه مردم [[بیعت]] گرفتند. استدلال آنان این بود که امر انتخاب خلیفه به مردم واگذار شده است و آنان باید درباره امام خود اظهارنظر کنند؛ امّا [[ابوبکر]] در اواخر عمر خود در این‌باره تغییر رویه داد و [[عمر بن خطاب]] را به جانشینی خویش منصوب کرد. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
عمر بن خطّاب دو روش سابق را کنار گذاشت و روش دیگری را در پیش گرفت و با اعتراف به اینکه انتخاب ابوبکر با نظر مسلمانان نبود و از این پس باید با مشورت آنان باشد،<ref>المصنف، ج ۵، ص۴۴۵؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص۳۴۴.</ref> شورایی متشکل از شش نفر را انتخاب کرد تا با مشاوره همدیگر، یکی را از میان خود به‌عنوان خلیفه برگزینند. اعضای این شورا عبارت بودند از: [[علی بن ابی طالب(ع)]]، عثمان بن عفان، [[طلحة بن عبیدالله]]، [[زبیر بن عوام]]، [[سعد بن ابی وقاص]]، [[عبدالرحمن بن عوف]].<ref>سیوطی، تاریخ خلفا، ص۱۲۹.</ref> | عمر بن خطّاب دو روش سابق را کنار گذاشت و روش دیگری را در پیش گرفت و با اعتراف به اینکه انتخاب ابوبکر با نظر مسلمانان نبود و از این پس باید با مشورت آنان باشد،<ref>المصنف، ج ۵، ص۴۴۵؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص۳۴۴.</ref> شورایی متشکل از شش نفر را انتخاب کرد تا با مشاوره همدیگر، یکی را از میان خود به‌عنوان خلیفه برگزینند. اعضای این شورا عبارت بودند از: [[علی بن ابی طالب(ع)]]، عثمان بن عفان، [[طلحة بن عبیدالله]]، [[زبیر بن عوام]]، [[سعد بن ابی وقاص]]، [[عبدالرحمن بن عوف]].<ref>سیوطی، تاریخ خلفا، ص۱۲۹.</ref> | ||
=== وقایع دوره خلافت === | ===وقایع دوره خلافت=== | ||
براساس برخی گزارش‌های تاریخی در روزهای نخستینی که عثمان خلیفه شده بود روز جمعه‌ای بالای منبر رفت. چشمش که به جمعیت افتاد زبانش بند آمد. نتوانست سخنی بگوید و پایین آمد. وقتی پایین آمد این جمله را گفت: «أَنْتُمْ إلی امامٍ عادِلٍ أَحْوَجُ مِنْکمْ الی إمامٍ خَطیب» شما به یک پیشوای عادل بیشتر احتیاج دارید تا به یک پیشوای سخنور. [[مروان بن حکم|مروان حکم]] گفت: اگر همین دو کلمه را بالای منبر گفته بودی خیلی خطیب خوبی بودی. <ref>الجاحظ، البیان والتبیین، الناشر : دار ومكتبة الهلال ج۲، ص۱۷۱، مطهری، آشنایی با قرآن، ج۷، ص۹۲.</ref> | براساس برخی گزارش‌های تاریخی در روزهای نخستینی که عثمان خلیفه شده بود روز جمعه‌ای بالای منبر رفت. چشمش که به جمعیت افتاد زبانش بند آمد. نتوانست سخنی بگوید و پایین آمد. وقتی پایین آمد این جمله را گفت: «أَنْتُمْ إلی امامٍ عادِلٍ أَحْوَجُ مِنْکمْ الی إمامٍ خَطیب» شما به یک پیشوای عادل بیشتر احتیاج دارید تا به یک پیشوای سخنور. [[مروان بن حکم|مروان حکم]] گفت: اگر همین دو کلمه را بالای منبر گفته بودی خیلی خطیب خوبی بودی. <ref>الجاحظ، البیان والتبیین، الناشر : دار ومكتبة الهلال ج۲، ص۱۷۱، مطهری، آشنایی با قرآن، ج۷، ص۹۲.</ref> | ||
گزارش‌های تاریخی از نخستین اقدامات عثمان هنگام رسیدن به خلافت حاکی از آن است که او بسیاری از والیان و مقامات دستگاه خلافت را عزل و خویشاوندان خویش را به‌جای آنها نصب کرد.<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> برای نمونه، در [[کوفه]] به‌جای [[عمار بن یاسر]]، برادر ناتنی خود [[ولید بن عقبه]] و به‌جای [[ابوموسی اشعری]] در [[بصره]]، عبدالله بن عامر پسرخاله کم سن و سال خویش را نصب کرد. عثمان، [[عمرو بن عاص]] را به‌عنوان فرمانده [[فتوحات]] و جنگ‌های شمال آفریقا منصوب نمود و برادر رضاعی خود عبدالله بن | گزارش‌های تاریخی از نخستین اقدامات عثمان هنگام رسیدن به خلافت حاکی از آن است که او بسیاری از والیان و مقامات دستگاه خلافت را عزل و خویشاوندان خویش را به‌جای آنها نصب کرد.<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> برای نمونه، در [[کوفه]] به‌جای [[عمار بن یاسر]]، برادر ناتنی خود [[ولید بن عقبه]] و به‌جای [[ابوموسی اشعری]] در [[بصره]]، عبدالله بن عامر پسرخاله کم سن و سال خویش را نصب کرد. عثمان، [[عمرو بن عاص]] را به‌عنوان فرمانده [[فتوحات]] و جنگ‌های شمال آفریقا منصوب نمود و برادر رضاعی خود [[عبدالله بن سعد بن ابی‌سرح|عبدالله بن ابی‌سَرْح]] را مسئول امور مالی (خراج و غنائم) فتوحات آن منطقه کرد؛ ولی سپس عمرو عاص را عزل و عبدالله را به‌جای او نشاند.<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> | ||
==== فتوحات ==== | ====فتوحات==== | ||
در زمان عثمان بر سرزمین‌های فتح شده مسلمانان افزوده شد. برای نمونه برخی از شهرهای منطقه فارس به دست عرب افتاد که فرماندهی این فتح با عثمان بن ابی‌العاص بود. همچنین در [[سال ۲۹ قمری]] مناطقی از شمال آفریقا به فرماندهی عبدالله بن | در زمان عثمان بر سرزمین‌های فتح شده مسلمانان افزوده شد. برای نمونه برخی از شهرهای منطقه فارس به دست عرب افتاد که فرماندهی این فتح با عثمان بن ابی‌العاص بود. همچنین در [[سال ۲۹ قمری]] مناطقی از شمال آفریقا به فرماندهی عبدالله بن ابی‌سرح و جزیره قبرس به فرماندهی [[معاویة بن ابی سفیان]] فتح شد.<ref>نک: دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> | ||
برخی مناطق، مانند شهرهای منطقه فارس ایران نیز در این دوره شورش کردند و کوشیدند استقلال خود را بازیابند؛ ولی سرکوب شدند.<ref>نک: دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> کشته شدن [[یزدگرد سوم]] آخرین پادشاه [[ساسانیان|ساسانی]] در زمان عثمان روی داد. به نقل منابع، یزدگرد آخرین بار در شهر استخر با سپاه عرب رو‌به‌رو شد و عثمان بن ابی‌العاص و عبدالله بن عاص که فرماندهان عرب در آن منطقه بودند، با او مقابله کردند. یزدگرد شکست خورد و به مرو گریخت و در ماجرایی که منابع نقل کرده‌اند، در آنجا، در خواب، به دست آسیابانی در مرو کشته شد.<ref>نک: دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹ و ۱۴۰.</ref> | برخی مناطق، مانند شهرهای منطقه فارس ایران نیز در این دوره شورش کردند و کوشیدند استقلال خود را بازیابند؛ ولی سرکوب شدند.<ref>نک: دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹.</ref> کشته شدن [[یزدگرد سوم]] آخرین پادشاه [[ساسانیان|ساسانی]] در زمان عثمان روی داد. به نقل منابع، یزدگرد آخرین بار در شهر استخر با سپاه عرب رو‌به‌رو شد و عثمان بن ابی‌العاص و عبدالله بن عاص که فرماندهان عرب در آن منطقه بودند، با او مقابله کردند. یزدگرد شکست خورد و به مرو گریخت و در ماجرایی که منابع نقل کرده‌اند، در آنجا، در خواب، به دست آسیابانی در مرو کشته شد.<ref>نک: دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۳۹ و ۱۴۰.</ref> | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
[[قتل عثمان]] را [[جمعه (روز)|روز جمعه]] [[۱۸ ذی‌الحجه]] سال [[سال ۳۵ هجری قمری|۳۵ق]] دانسته‌اند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۲.</ref> | [[قتل عثمان]] را [[جمعه (روز)|روز جمعه]] [[۱۸ ذی‌الحجه]] سال [[سال ۳۵ هجری قمری|۳۵ق]] دانسته‌اند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۲.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*[https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=208987 موضع‌گیری‌های امام علی(ع) در برابر سیاست‌های عثمان بن عفان در دوران خلافت] | *[https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=208987 موضع‌گیری‌های امام علی(ع) در برابر سیاست‌های عثمان بن عفان در دوران خلافت] | ||
{{مهاجران به مدینه}} | {{مهاجران به مدینه}} | ||