پرش به محتوا

قطب‌الدین راوندی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ۲۴ سپتامبر
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۱: خط ۳۱:
| وبگاه رسمی =
| وبگاه رسمی =
}}
}}
'''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی''' معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، مفسر، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. او از قدیمی‌ترین شرح‌نویسان بر [[نهج البلاغه]] و نخستین فقیه شیعه است که کتابی در [[آیات الاحکام]] بر اساس [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] نگاشته است. راوندی تلاش کرده است جایگاه استدلال به [[قرآن]] را در [[فقه]] شیعه تقویت کند و هر چند به لحاظ فقهی تحت تأثیر [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] است ولی او را فقهی با اندیشه‌ای مستقل دانسته‌اند. راوندی نویسنده‌ای پرکار است ولی بسیاری از آثار او از بین رفته است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] و [[منهاج البراعة (راوندی)|منهاج البراعه]] هستند. [[ابن شهرآشوب مازندرانی]] و [[منتجب‌الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند. مرقد او در [[قم]] و در صحن بزرگ [[حرم حضرت معصومه(س)]] است.
'''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی''' معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، مفسر، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. او از قدیمی‌ترین شرح‌نویسان بر [[نهج البلاغه]] و نخستین فقیه شیعه است که کتابی در [[آیات الاحکام]] بر اساس [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] نگاشته است. راوندی تلاش کرده است جایگاه استدلال به [[قرآن]] را در [[فقه]] شیعه تقویت کند و هر چند به لحاظ فقهی تحت تأثیر [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] است ولی او را فقهی با اندیشه‌ای مستقل دانسته‌اند. راوندی نویسنده‌ای پرکار است ولی بسیاری از آثار او از بین رفته است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] و [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (راوندی)|منهاج البراعه]] هستند. [[ابن شهرآشوب مازندرانی]] و [[منتجب‌الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند. مرقد او در [[قم]] و در صحن بزرگ [[حرم حضرت معصومه(س)]] است.
==جایگاه و اهمیت==
==جایگاه و اهمیت==
قطب‌الدین راوندی، [[مجتهد|فقیه]]، [[محدث|حدیث‌شناس]]، مفسر و [[متکلم]] شیعه است. [[عبدالحسین امینی]] او را از پیشوایان علمای شیعه، یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب دانسته است.<ref>امینی، الغدیر، بیتا، ج۵، ص۳۷۹.</ref> صاحب [[روضات الجنات]] او را فقیه، فردی شاخص و [[وثاقت|موثق]] توصیف می‌کند، <ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج۴، ص۶ و ۷.</ref> و [[افندی اصفهانی]] نیز او را شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، [[محدث]]، [[متکلم]]، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر معرفی کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۱۹.</ref> چنان که [[شیخ عباس قمی]] وی را از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] می‌داند.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، بیتا، ج۳، ص۷۲.</ref> و [[ابن‌حجر عسقلانی]] ازعالمان [[اهل سنت]] از او با عنوان فاضل و صاحب تصنیف در جمیع علوم تعبیر کرده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>
قطب‌الدین راوندی، [[مجتهد|فقیه]]، [[محدث|حدیث‌شناس]]، مفسر و [[متکلم]] شیعه است. [[عبدالحسین امینی]] او را از پیشوایان علمای شیعه، یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب دانسته است.<ref>امینی، الغدیر، بیتا، ج۵، ص۳۷۹.</ref> صاحب [[روضات الجنات]] او را فقیه، فردی شاخص و [[وثاقت|موثق]] توصیف می‌کند، <ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج۴، ص۶ و ۷.</ref> و [[افندی اصفهانی]] نیز او را شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، [[محدث]]، [[متکلم]]، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر معرفی کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۱۹.</ref> چنان که [[شیخ عباس قمی]] وی را از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] می‌داند.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، بیتا، ج۳، ص۷۲.</ref> و [[ابن‌حجر عسقلانی]] ازعالمان [[اهل سنت]] از او با عنوان فاضل و صاحب تصنیف در جمیع علوم تعبیر کرده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>
خط ۴۱: خط ۴۱:
نام کامل قطب راوندی سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی است و قطب‌الدین لقب اوست. سال تولد او مشخص نیست و در [[راوند]]، نزدیک [[کاشان]] به‌دنیا آمد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref> [[افندی اصفهانی]] می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «‌سعید بن هبة الله‌» شناخته می‌شود.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۱۹.</ref> کنیه قطب راوندی، ''ابوالحسن'' و ''ابوالحسین'' گزارش شده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref> او تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی [[قم]] شد. طبق گفته [[افندی اصفهانی]] وی روایاتی را از بزرگان [[حدیث]] در [[اصفهان]]، [[خراسان]] و [[همدان]] شنیده و نقل کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۲۵.</ref><br>
نام کامل قطب راوندی سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی است و قطب‌الدین لقب اوست. سال تولد او مشخص نیست و در [[راوند]]، نزدیک [[کاشان]] به‌دنیا آمد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref> [[افندی اصفهانی]] می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «‌سعید بن هبة الله‌» شناخته می‌شود.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۱۹.</ref> کنیه قطب راوندی، ''ابوالحسن'' و ''ابوالحسین'' گزارش شده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref> او تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی [[قم]] شد. طبق گفته [[افندی اصفهانی]] وی روایاتی را از بزرگان [[حدیث]] در [[اصفهان]]، [[خراسان]] و [[همدان]] شنیده و نقل کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۲۵.</ref><br>
قطب الدین راوندی در [[۱۴ شوال]]<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۴.</ref> سال [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳]] هجری قمری در قم فوت کرد و نزدیک [[حرم حضرت معصومه(س)]] [[دفن]] شد.{{یاد| امروزه قبر راوندی  با سنگ قبری برجسته در جنوب صحن اتابکی یا همان صحن نو و بزرگ واقع شده است.}}<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰۵، ص۱۳۵.</ref> {{یاد|[[محمدعلی اراکی|آیت‌الله اراکی]] با واسطه آخوند محمدحسن جلالی از استادش (شیخ محمدحسین) نقل کرده که در نزدیکی زمان [[مشروطیت]] در اثر تعمیر صحن، روزنه‌ای به قبر قطب راوندی باز شد و من از نزدیک سر دو زانوی راوندی را سالم دیدم. آیت الله اراکی گفته است: من قبلاً این داستان را شنیده بودم و این مطلب هم بین مردم [[قم]] متواتر بود که جنازه قطب راوندی تازه است. (مهدی‌پور، اجساد جاویدان، ۱۳۸۹.ص۱۵۲.)}}<br>
قطب الدین راوندی در [[۱۴ شوال]]<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۴.</ref> سال [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳]] هجری قمری در قم فوت کرد و نزدیک [[حرم حضرت معصومه(س)]] [[دفن]] شد.{{یاد| امروزه قبر راوندی  با سنگ قبری برجسته در جنوب صحن اتابکی یا همان صحن نو و بزرگ واقع شده است.}}<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰۵، ص۱۳۵.</ref> {{یاد|[[محمدعلی اراکی|آیت‌الله اراکی]] با واسطه آخوند محمدحسن جلالی از استادش (شیخ محمدحسین) نقل کرده که در نزدیکی زمان [[مشروطیت]] در اثر تعمیر صحن، روزنه‌ای به قبر قطب راوندی باز شد و من از نزدیک سر دو زانوی راوندی را سالم دیدم. آیت الله اراکی گفته است: من قبلاً این داستان را شنیده بودم و این مطلب هم بین مردم [[قم]] متواتر بود که جنازه قطب راوندی تازه است. (مهدی‌پور، اجساد جاویدان، ۱۳۸۹.ص۱۵۲.)}}<br>
سه فرزند قطب‌الدین که تحصیل علوم دینی کردند به نام‌های علی، حسین و محمد، صاحب کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین|عجالة المعرفة]] بودند.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۴۰.</ref>[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در [[ شهداء الفضیلة (کتاب) |کتاب شهدا الفضیله ]] حسن بن سعید راوندی را به عنوان یکی از فرزندان قطب راوندی در شهدای قرن ششم هجری قمری نام برده است. <ref>امینی، شهدا الفضیله.
سه فرزند قطب‌الدین که تحصیل علوم دینی کردند به نام‌های علی، حسین و محمد، صاحب کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین|عجالة المعرفة]] بودند.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۴۰.</ref>[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در [[ شهداء الفضیلة (کتاب) |کتاب شهدا الفضیله]] حسن بن سعید راوندی را به عنوان یکی از فرزندان قطب راوندی در شهدای قرن ششم هجری قمری نام برده است. <ref>امینی، شهدا الفضیله.
</ref>
</ref>


خط ۷۵: خط ۷۵:
{{اصلی|فهرست آثار قطب‌الدین راوندی}}
{{اصلی|فهرست آثار قطب‌الدین راوندی}}
پاکتچی راوندی را مؤلفی پرنویس توصیف کرده است که در حوزه‌های مختلف دانشی قلم زده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref>
پاکتچی راوندی را مؤلفی پرنویس توصیف کرده است که در حوزه‌های مختلف دانشی قلم زده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref>
آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده است. در میان تألیفات راوندی، کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، مشهورترین اثر اوست که در بیان [[معجزات پیامبر(ص)]] و امامان شیعه است. <ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج۴، ص۶.</ref> وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه (قطب راوندی)|منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه]] نام دارد.<ref>رک: افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۲۰-۴۳۱.</ref>
آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده است. در میان تألیفات راوندی، کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، مشهورترین اثر اوست که در بیان [[معجزات پیامبر(ص)]] و امامان شیعه است. <ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج۴، ص۶.</ref> وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (راوندی)|منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه]] نام دارد.<ref>رک: افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۲۰-۴۳۱.</ref>


==اندیشه‌ها==
==اندیشه‌ها==
خط ۸۵: خط ۸۵:


==آثار درباره قطب راوندی==
==آثار درباره قطب راوندی==
* در سال ۱۳۹۶ شمسی کنگره بزرگداشت قطب راوندی در راوند کاشان برگزار شد. <ref>[https://www.irna.ir/news/82591549/ همایش قطب راوندی] خبرگزاری جمهوری اسلامی. مرور خبر ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش.</ref>
*در سال ۱۳۹۶ شمسی کنگره بزرگداشت قطب راوندی در راوند کاشان برگزار شد. <ref>[https://www.irna.ir/news/82591549/ همایش قطب راوندی] خبرگزاری جمهوری اسلامی. مرور خبر ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش.</ref>
درباره قطب مقالات و کتاب‌ها و پایان‌نامه‌هایی نگاشته شده است. برخی از آثار با محوریت کتاب‌های قطب منتشر شده است. همانند:
درباره قطب مقالات و کتاب‌ها و پایان‌نامه‌هایی نگاشته شده است. برخی از آثار با محوریت کتاب‌های قطب منتشر شده است. همانند:
* مقاله [http://ensani.ir/fa/article/223361/ «فقه القرآن راوندی»] نوشته خلیل گریوانی در [[فصلنامه فقه اهل بیت]].
*مقاله [http://ensani.ir/fa/article/223361/ «فقه القرآن راوندی»] نوشته خلیل گریوانی در [[فصلنامه فقه اهل بیت]].
* کتاب «روش‌شناسی شرح منهاج البراعه قطب‌الدین راوندی و تاثیر آن بر شروح پسین نهج‌البلاغه» نوشته سید حمید موسوی. <ref>[https://ketab.ir/book/ea50c801-02e9-4321-b9e0-c24989dbfac0 پایگاه خانه کتاب. مرور ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش.]</ref>
*کتاب «روش‌شناسی شرح منهاج البراعه قطب‌الدین راوندی و تاثیر آن بر شروح پسین نهج‌البلاغه» نوشته سید حمید موسوی. <ref>[https://ketab.ir/book/ea50c801-02e9-4321-b9e0-c24989dbfac0 پایگاه خانه کتاب. مرور ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش.]</ref>


آثاری نیز با محور قرار دادن شخصیت و آراء راوندی نگاشته شده است. از جمله:
آثاری نیز با محور قرار دادن شخصیت و آراء راوندی نگاشته شده است. از جمله:
* پایان‌نامه دکتری با عنوان «روش قطب‌الدین راوندی در تفسیر و فقه الحدیث». نوشته امین خوش‌رفتار <ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bff0b2ffa42b315fbae9aa916094f508 سامانه گنج. مرور ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش]</ref>
*پایان‌نامه دکتری با عنوان «روش قطب‌الدین راوندی در تفسیر و فقه الحدیث». نوشته امین خوش‌رفتار <ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bff0b2ffa42b315fbae9aa916094f508 سامانه گنج. مرور ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ش]</ref>
* پایان‌نامه «بررسی و تحلیل نقدهای ابن‌ابی‌الحدید به قطب راوندی در شرح نهج‌البلاغه» <ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0942bd286874b510ae24634736aed4a2 سامانه گنج. مرور ۱۴ مراد ۱۴۰۱ش]</ref>
*پایان‌نامه «بررسی و تحلیل نقدهای ابن‌ابی‌الحدید به قطب راوندی در شرح نهج‌البلاغه» <ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0942bd286874b510ae24634736aed4a2 سامانه گنج. مرور ۱۴ مراد ۱۴۰۱ش]</ref>


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== یادداشت ==
==یادداشت==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
==منابع==
* ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی. بی‌تا.
*ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی. بی‌تا.
* افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
*افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
*امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
*امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
* پاکتچی، احمد، «راوندی، قطب‌الدین»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۴. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، ۱۳۹۸ش.
*پاکتچی، احمد، «راوندی، قطب‌الدین»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۴. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، ۱۳۹۸ش.
* خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
*خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
* راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبة الله، فقه القرآن، تحقیق: سید احمد حسینی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم، ۱۴۰۵ق.
*راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبة الله، فقه القرآن، تحقیق: سید احمد حسینی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم، ۱۴۰۵ق.
* طباطبایی، سید عبدالعزیز، «فی رجاب نهج البلاغه(۵)- نهج‌البلاغه عبر القرون»، مجله تراثنا، شماره ۳۵-۳۶، ۱۴۱۴ق.  
*طباطبایی، سید عبدالعزیز، «فی رجاب نهج البلاغه(۵)- نهج‌البلاغه عبر القرون»، مجله تراثنا، شماره ۳۵-۳۶، ۱۴۱۴ق.
* طباطبایی، سید عبدالعزیز، «فی رجاب نهج البلاغه(۷)- نهج‌البلاغه عبر القرون»، مجله تراثنا، شماره ۳۸، ۱۴۱۵ق.
*طباطبایی، سید عبدالعزیز، «فی رجاب نهج البلاغه(۷)- نهج‌البلاغه عبر القرون»، مجله تراثنا، شماره ۳۸، ۱۴۱۵ق.
* عسقلانی، ابن‌حجر، لسان المیزان، بیروت، الاعلمی، ۱۳۹۰ ق.
*عسقلانی، ابن‌حجر، لسان المیزان، بیروت، الاعلمی، ۱۳۹۰ ق.
* قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر، بی‌تا.
*قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر، بی‌تا.
* گریوانی، خلیل، [http://ensani.ir/file/download/article/20120329115631-2125-12.pdf «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه - فقه القرآن راوندی»]، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۴۸-۵۹. تابستان و پاییز ۱۳۸۸ش.
*گریوانی، خلیل، [http://ensani.ir/file/download/article/20120329115631-2125-12.pdf «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه - فقه القرآن راوندی»]، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۴۸-۵۹. تابستان و پاییز ۱۳۸۸ش.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
* مهدی‌پور، علی‌اکبر. اجساد جاویدان. قم، حاذق، ۱۳۸۹ش.
*مهدی‌پور، علی‌اکبر. اجساد جاویدان. قم، حاذق، ۱۳۸۹ش.


{{مورخان شیعه}}
{{مورخان شیعه}}