پرش به محتوا

انما الاعمال بالنیات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


در خصوص گستره معنایی حدیث نیز چند احتمال نظیر پی‌آمد [[ثواب و عقاب]] بر نیت، و نیز بی‌اعتبار بودن عملِ بدون نیت در نظر گرفته شده است.
در خصوص گستره معنایی حدیث نیز چند احتمال نظیر پی‌آمد [[ثواب و عقاب]] بر نیت، و نیز بی‌اعتبار بودن عملِ بدون نیت در نظر گرفته شده است.
==اهمیت حدیث «انما الاعمال بالنیات» ==
==اهمیت حدیث «انما الاعمال بالنیات»==
«انّما الاعمال بالنیات» [[حدیث|روایت]] بسیار مشهوری است که در بسیاری از منابع روایی [[شیعه]]<ref>نگاه کنید به طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۳؛ سید مرتضی، المسائل الناصریات، ۱۴۱۷ق، ص۳۰۳؛ حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]<ref>نگاه کنید به بخاری، الجامع المسند الصحیح، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۶ و ج۷، ص۱۷۷ و ج۸، ص۱۸۷؛ قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج المسند الصحیح، بیتا، ج۳، ص۱۵۱۵ و ج۳، ص۱۷۰۱؛ نسائی، المجتبی من السنن، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵.</ref> وجود دارد. تا جایی که برخی از دانشمندان اسلامی آن را [[حدیث متواتر|متواتر]] دانسته‌اند.<ref>ابن کثیر، الباعث الحثیث الی اختصار علوم الحدیث، بیتا، ج۱، ص۵۷.</ref>
«انّما الاعمال بالنیات» [[حدیث|روایت]] بسیار مشهوری است که در بسیاری از منابع روایی [[شیعه]]<ref>نگاه کنید به طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۳؛ سید مرتضی، المسائل الناصریات، ۱۴۱۷ق، ص۳۰۳؛ حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]<ref>نگاه کنید به بخاری، الجامع المسند الصحیح، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۶ و ج۷، ص۱۷۷ و ج۸، ص۱۸۷؛ قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج المسند الصحیح، بیتا، ج۳، ص۱۵۱۵ و ج۳، ص۱۷۰۱؛ نسائی، المجتبی من السنن، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۵.</ref> وجود دارد. تا جایی که برخی از دانشمندان اسلامی آن را [[حدیث متواتر|متواتر]] دانسته‌اند.<ref>ابن کثیر، الباعث الحثیث الی اختصار علوم الحدیث، بیتا، ج۱، ص۵۷.</ref>


خط ۱۸: خط ۱۸:


برخی دیگر گفته‌اند: برای دین انسان چهار حدیث کافی است که این حدیث یکی از آنها است و اینکه فقه بر پنج حدیث استوار است و یکی از آنها همین حدیث است.<ref>ابن رجب، جامع العلوم و الحکم فی شرح خمسین حدیثا، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۹.</ref>
برخی دیگر گفته‌اند: برای دین انسان چهار حدیث کافی است که این حدیث یکی از آنها است و اینکه فقه بر پنج حدیث استوار است و یکی از آنها همین حدیث است.<ref>ابن رجب، جامع العلوم و الحکم فی شرح خمسین حدیثا، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۹.</ref>
=== متن و ترجمه ===
===متن و ترجمه===
{{عربی|اندازه=۱۰۰%| قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله: يا أيُّها النّاسُ، إنّما الأعمالُ بالنِّيّاتِ، و إنّما لِكُلِّ امرئٍ ما نَوى، فمَن كانَت هِجرَتُهُ إلَى اللّه و رَسولِهِ فهِجرَتُهُ إلَى اللّه و رَسولِهِ، و مَن كانَت هِجرَتُهُ إلى دُنيا يُصيبُها أوِ امرأةٍ يَتَزَوَّجُها فهِجرَتُهُ إلى ما هاجَرَ إلَيهِ.<ref>متقی، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۲۴، ح۷۲۷۲.</ref>}}|
{{عربی|اندازه=۱۰۰%| قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله: يا أيُّها النّاسُ، إنّما الأعمالُ بالنِّيّاتِ، و إنّما لِكُلِّ امرئٍ ما نَوى، فمَن كانَت هِجرَتُهُ إلَى اللّه و رَسولِهِ فهِجرَتُهُ إلَى اللّه و رَسولِهِ، و مَن كانَت هِجرَتُهُ إلى دُنيا يُصيبُها أوِ امرأةٍ يَتَزَوَّجُها فهِجرَتُهُ إلى ما هاجَرَ إلَيهِ.<ref>متقی، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۲۴، ح۷۲۷۲.</ref>}}|


خط ۴۶: خط ۴۶:
اندیشمندان اسلامی درباره معنای حدیث «انما الاعمال بالنیات»، احتمالاتی را بیان کرده‌اند که در ادامه به برخی از آن اشاره می‌شود:
اندیشمندان اسلامی درباره معنای حدیث «انما الاعمال بالنیات»، احتمالاتی را بیان کرده‌اند که در ادامه به برخی از آن اشاره می‌شود:


*[[ثواب و عقاب]]، فرع بر [[نیت]] است؛ بنابراین، انسان، به واسطه نیت خود مستحق ثواب یا عقاب می‌شود نه ظاهر عمل.<ref>طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲ و ج۴، ص۴۶۷.</ref> از نظر [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] لفظ «لام» در ذیل روایت یاد شده (یعنی عبارت «و إنما لکلّ امریء ما نوی») شاهدی بر همین معنا است.<ref>انصاری، کتاب الطهاره، بیتا، ج۲، ص۱۴.</ref>
*[[ثواب و عقاب]]، وابسته به [[نیت]] است؛ بنابراین، انسان، به واسطه نیت خود مستحق ثواب یا عقاب می‌شود نه ظاهر عمل.<ref>طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲ و ج۴، ص۴۶۷.</ref> از نظر [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] لفظ «لام» در ذیل روایت یاد شده (یعنی عبارت «و إنما لکلّ امریء ما نوی») شاهدی بر همین معنا است.<ref>انصاری، کتاب الطهاره، بیتا، ج۲، ص۱۴.</ref>


*ترتّب و پی‌آمد آثار شرعی، فرع بر نیت است؛ بنابراین، عمل شرعی زمانی صحیح است که همراه با نیت صحیح باشد. از این رو [[شهید اول]] در [[کتاب القواعد و الفوائد]] پس از آنکه مدارک [[احکام شرعی|احکام]] را چهار قاعده دانسته، اولین قاعده را «تبعیه العمل للنیه» قرار داده و این قاعده را برگرفته از روایت یاد شده می‌داند.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، بی تا، ج۱، ص۷۴.</ref> در نتیجه، به عنوان مثال،  [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] یا [[صیغه طلاق]]، زمانی موثر است که شخص، واقعا قصد [[ازدواج]] یا [[طلاق]] داشته باشد.<ref>سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۳؛ میرزای قمی، رسائل المیرزا القمی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱۱.</ref>
*ترتّب و پی‌آمد آثار شرعی، فرع بر نیت است؛ بنابراین، عمل شرعی زمانی صحیح است که همراه با نیت صحیح باشد. از این رو [[شهید اول]] در [[کتاب القواعد و الفوائد]] پس از آنکه مدارک [[احکام شرعی|احکام]] را چهار قاعده دانسته، اولین قاعده را «تبعیة العمل للنیه» قرار داده و این قاعده را برگرفته از روایت یاد شده می‌داند.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، بی تا، ج۱، ص۷۴.</ref> در نتیجه، به عنوان مثال،  [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] یا [[صیغه طلاق]]، زمانی موثر است که شخص، واقعا قصد [[ازدواج]] یا [[طلاق]] داشته باشد.<ref>سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۳؛ میرزای قمی، رسائل المیرزا القمی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱۱.</ref>


*نیت، موجب اعتبار عمل می‌شود؛ بنابراین، اگر نیتی نباشد، عمل معتبری هم صورت نگرفته است و از نظر برخی از محققان، لفظ «انما» در روایت که دلالت بر حصر دارد، شاهد بر این معنا است. در نتیجه به عنوان مثال، بنا بر نظر برخی، با وجود نیت [[ربا]]، حلیه‌های شرعی برای فرار از آن بی‌ثمر بوده<ref>شوکانی، نیل الأوطار، ۱۹۷۳م، ج۵، ص۳۱۹.</ref> و یا اقامت ده روز مسافر بدون نیت اقامت اعتباری ندارد.<ref>احمدی نیک، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2030273/بازجست-سندی-و-گستره-معنایی-روایت-انما-الاعمال-بالنیات-از-نگاه-فریقین بازجست سندی و گستره معنایی روایت انّما الاعمال بالنیات]»، ص۹۵.</ref>.
*نیت، موجب اعتبار عمل می‌شود؛ بنابراین، اگر نیتی نباشد، عمل معتبری هم صورت نگرفته است و از نظر برخی از محققان، لفظ «انّما» در روایت که دلالت بر حصر دارد، شاهد بر این معنا است. در نتیجه به عنوان مثال، بنا بر نظر برخی، با وجود نیت [[ربا]]، [[حیله شرعی|حیله‌های شرعی]] برای فرار از آن بی‌ثمر بوده<ref>شوکانی، نیل الأوطار، ۱۹۷۳م، ج۵، ص۳۱۹.</ref> و یا اقامت ده روز مسافر بدون نیت اقامت اعتباری ندارد.<ref>احمدی نیک، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2030273/بازجست-سندی-و-گستره-معنایی-روایت-انما-الاعمال-بالنیات-از-نگاه-فریقین بازجست سندی و گستره معنایی روایت انّما الاعمال بالنیات]»، ص۹۵.</ref>.


*نیت [[تقرب به خدا]]، شرط صحت عمل عبادی است؛ بنابراین، واژه نیت در این روایت به معنای [[قصد تقرب]] و [[اخلاص]] بوده و عبادات بدون آن صحیح نیست.<ref>نگاه کنید به ابن رشد اندلسی، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۱.</ref>
*نیت [[تقرب به خدا]]، شرط صحت عمل عبادی است؛ بنابراین، واژه نیت در این روایت به معنای [[تقرب|قصد تقرب]] و [[اخلاص]] بوده و عبادات بدون آن صحیح نیست.<ref>نگاه کنید به ابن رشد اندلسی، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۱.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۷۰

ویرایش