۱۴٬۹۸۰
ویرایش
نکاح معاطاتی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''نکاح معاطاتی''' به ایجاد پیوند زناشویی بدون خواندن [[صیغه ازدواج|صیغه عقد نکاحِ مرسوم]] در [[اسلام]]، گفته می‌شود. در میان فقیهان شیعه [[فیض کاشانی]] را از جمله کسانی دانسته‌اند که معتقد به کافی‌بودن رضایت طرفین برای شکل‌گیری [[ازدواج|عقد نکاح]] بدون [[ایجاب و قبول|گفتن ایجاب و قبول]] است. او تنها ابراز کاری که | '''نکاح معاطاتی''' به ایجاد پیوند زناشویی بدون خواندن [[صیغه ازدواج|صیغه عقد نکاحِ مرسوم]] در [[اسلام]]، گفته می‌شود. در میان فقیهان شیعه [[فیض کاشانی]] را از جمله کسانی دانسته‌اند که معتقد به کافی‌بودن رضایت طرفین برای شکل‌گیری [[ازدواج|عقد نکاح]] بدون [[ایجاب و قبول|گفتن ایجاب و قبول]] است. او تنها ابراز کاری که نشان‌دهنده قصد ازدواج است را برای صحیح بودن این عقد شرط می‌داند. در صورت صحیح‌بودن نکاح معاطاتی، این عقد تمام شرایط و لوازم عقد نکاح مگر شرط بودن خواندن [[ایجاب و قبول|صیغه ایجاب و قبول]] را دارا است. به گفته [[محمدجواد فاضل لنکرانی|محمدجواد فاضل]] نظریه بطلان نکاح معاطاتی در میان فقیهان شیعه از اعتبار بیشتری برخوردار است. یکی از نقاط اهمیت اثبات نکاح معاطاتی در مشروع دانستن ازدواج‌هایی دانسته شده که امروزه برخی [[مسلمان|مسلمانان]] با انکار نقش الفاظ در ایجاد پیوند زناشویی، بدون عقد و عاقد انجام می‌دهند. | ||
به گفته پژوهشگران حتی در صورت پذیرش نظریه نکاح معاطاتی آنچه امروزه تحت عنوان [[ازدواج سفید]] انجام می‌شود به دلیل نداشتن شروط لازم در نکاح، مشروع نیست. به عقیده اینان در نکاح معاطات شرایطی چون [[مهریه]] و اذن پدر هنوز لازم است و لوازم عقد نکاح صحیح شرعی مانند الزام در [[نفقه|پرداخت نفقه]] توسط شوهر و لزوم [[تمکین]] برای زن پابرجاست اما ازدواج سفیدی که مرسوم است بدون در نظر گرفتن این شروط و بدون داشتن تعهدی از جانب طرفین انجام می‌شود. | به گفته پژوهشگران حتی در صورت پذیرش نظریه نکاح معاطاتی آنچه امروزه تحت عنوان [[ازدواج سفید]] انجام می‌شود به دلیل نداشتن شروط لازم در نکاح، مشروع نیست. به عقیده اینان در نکاح معاطات شرایطی چون [[مهریه]] و [[اذن ولی|اذن پدر]] هنوز لازم است و لوازم عقد نکاح صحیح شرعی مانند الزام در [[نفقه|پرداخت نفقه]] توسط شوهر و لزوم [[تمکین]] برای زن پابرجاست اما ازدواج سفیدی که مرسوم است بدون در نظر گرفتن این شروط و بدون داشتن تعهدی از جانب طرفین انجام می‌شود. | ||
==بیان مسئله و اهمیت== | ==بیان مسئله و اهمیت== | ||
نکاح معاطاتی به این معناست که مرد و زن بدون گفتن [[صیغه ازدواج|صیغه و لفظ مخصوص]]، اراده خود برای ایجاد زوجیت را ابراز کنند.<ref>حسینی ادیانی، «نکاح معاطاتی»، ص۱۰۶.</ref> یکی از نقاط اهمیت اثبات نکاح معاطاتی در مشروع دانستن ازدواج‌هایی دانسته شده که امروزه برخی مسلمانان با انکار نقش الفاظ در ایجاد پیوند زناشویی، بدون عقد و [[عاقد]] انجام می‌دهند.<ref>افراسیابی، «تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه».</ref> | نکاح معاطاتی به این معناست که مرد و زن بدون گفتن [[صیغه ازدواج|صیغه و لفظ مخصوص]]، اراده خود برای ایجاد زوجیت را ابراز کنند.<ref>حسینی ادیانی، «نکاح معاطاتی»، ص۱۰۶.</ref> یکی از نقاط اهمیت اثبات نکاح معاطاتی در مشروع دانستن ازدواج‌هایی دانسته شده که امروزه برخی مسلمانان با انکار نقش الفاظ در ایجاد پیوند زناشویی، بدون عقد و [[عاقد]] انجام می‌دهند.<ref>افراسیابی، «تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه».</ref> | ||
به گفته پژوهشگران در [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]]، معاطات یا نکاح معاطاتی وارد نشده است و این اصطلاح را فقیهان به معامله‌ای که بدون صیغه انجام شده باشد اطلاق کرده‌اند.<ref>حسینی ادیانی، «نکاح معاطاتی»، ص۱۰۴.</ref> محققان معتقدند معاطات به طور مستقل در ابتدا در بحث بیع با عنوان [[بیع معاطاتی]] به‌کار رفته است و [[شیخ مرتضی انصاری| | به گفته پژوهشگران در [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]]، معاطات یا نکاح معاطاتی وارد نشده است و این اصطلاح را فقیهان به معامله‌ای که بدون صیغه انجام شده باشد اطلاق کرده‌اند.<ref>حسینی ادیانی، «نکاح معاطاتی»، ص۱۰۴.</ref> محققان معتقدند معاطات به طور مستقل در ابتدا در بحث بیع با عنوان [[بیع معاطاتی]] به‌کار رفته است و [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] را نخستین فقیهی دانسته‌اند که به‌طور مستدل به آن پرداخته.<ref>حسینی ادیانی، «نکاح معاطاتی»، ص۱۰۵.</ref> به باور [[محمدجواد فاضل لنکرانی|محمدجواد فاضل]] معاطات به معنای معامله بدون عقد مخصوص است لذا اگر در معامله‌ای الفاظ عربی شرط شود ولی عقد با الفاظ فارسی صورت گیرد معاطات است.<ref>فاضل لنکرانی، معاطات در نکاح، ۱۳۹۵ش، ص۱۹.</ref> | ||
==حکم شرعی نکاح معاطاتی== | ==حکم شرعی نکاح معاطاتی== | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
به گفته پژوهشگران در صورتی که نکاح معاطاتی را باطل بدانیم [[ازدواج سفید]] هیچ توجیه شرعی ندارد و مصداقی از [[زنا]] است.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۸-۹.</ref> برخی پژوهشگران معتقدند ازدواج سفید در برخی مصادیقش همان نکاح معاطات است. به این معنا که هر دو طرف قصد زندگی مشترک را دارند اما صرفا به صیغه اعتقادی ندارند و با جشن یا دادن حلقه خود را زوجین اعلام می‌کنند.<ref>افراسیابی، «تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه».</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند حتی در صورتی که نکاح معاطات جایز باشد ازدواج سفید شروط این نوع نکاح را رعایت نمی‌کند. به گفته آنان ازدواج سفید با نکاح معاطاتی مغایر است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را از دیدگاه اسلام مشروع دانست برخی از دلایل آنان چنین است: | به گفته پژوهشگران در صورتی که نکاح معاطاتی را باطل بدانیم [[ازدواج سفید]] هیچ توجیه شرعی ندارد و مصداقی از [[زنا]] است.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۸-۹.</ref> برخی پژوهشگران معتقدند ازدواج سفید در برخی مصادیقش همان نکاح معاطات است. به این معنا که هر دو طرف قصد زندگی مشترک را دارند اما صرفا به صیغه اعتقادی ندارند و با جشن یا دادن حلقه خود را زوجین اعلام می‌کنند.<ref>افراسیابی، «تاملی در حکم نکاح معاطاتی یا ازدواج سفید در فقه».</ref> در مقابل برخی دیگر معتقدند حتی در صورتی که نکاح معاطات جایز باشد ازدواج سفید شروط این نوع نکاح را رعایت نمی‌کند. به گفته آنان ازدواج سفید با نکاح معاطاتی مغایر است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را از دیدگاه اسلام مشروع دانست برخی از دلایل آنان چنین است: | ||
*در ازدواج سفید عملی که بطور صریح نشان دهنده ابراز عُلقه زوجیت باشد وجود ندارد. | |||
*در نکاح معاطاتی همانند عقد نکاح دائم و موقت باید مهریه و اذن پدر و باقی شروط نکاح رعایت شود و فقط ایجاب و قبول لفظی وجود ندارد اما این شرایط در ازدواج سفید دیده نمی‌شود. | |||
*در صورت جداشدن زوجینی که به گونه معاطات ازدواج کرده اند، باید [[طلاق|طلاق شرعی]] انجام شود اما مرد و زنی که با ازدواج سفید، هم‌باشی دارند ملتزم به این کار نیستند. | |||
*کارهایی با نکاح معاطات بر زوجین واجب می‌شود؛ مانند تمکین و اذنِ خروج از منزل برای زن و لزوم پرداخت نفقه بر مرد که در ازدواج سفید این التزام وجود ندارد.<ref>جعفرزاده کوچکی، صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۸-۹.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||