Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۱۰
ویرایش
انحصارگرایی دینی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مفهوم‌شناسی و جایگاه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ||
{| class="wikitable" style=" width: | انحصارگرایی دینی، نظریه‌ای در مقابل کثرت‌گرایی دینی است که حقانیت و رستگاری را فقط در یک دین خاص منحصر می‌داند.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲-۴۰۴؛ یوسفیان، کلام جدید، ۱۴۰۱ش، ص۲۸۱.</ref> اگرچه مبانی فکری انحصارگرایی دینی در متون مقدس ادیان مختلف وجود داشته و متکلمان، مفسران و الهی‌دانان درباره آن بحث کرده‌اند، ولی در الهیات جدید در مقابل نظریه [[کثرت‌گرایی دینی]] بار دیگر مورد توجه الهی‌دانان و دین‌پژوهان قرار گرفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به هیک، فلسفه دین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳؛ پلانتینجا و دیگران، جستارهایی در فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۸۶-۸۷؛ یاندل و دیگران، فلسفه دین، ۱۳۹۲ش، ص۳۳۴.</ref> این نحوه تقسیم نگرش‌های مختلف در باب تنوع ادیان به انحصارگرایی، کثرت‌گرایی و [[شمول‌گرایی دینی|شمول‌گرایی]] را به جان هیک (درگذشت: ۲۰۱۲م)، فیلسوفِ دین انگلیسی، نسبت داده‌اند.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲.</ref> این تقسیم‌بندی در ادبیات فلسفه دین و [[کلام جدید]] جای خودش را پیدا کرده و به یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در این حوزه‌ها مبدل شده است.<ref>هیک، فلسفه دین، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۳؛ پلانتینجا و دیگران، جستارهایی در فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۸۶-۸۷؛ یاندل و دیگران، فلسفه دین، ۱۳۹۲ش، ص۳۳۴.</ref> | ||
|+ style="color:#002f87; " |'''حقانیت و رستگاری ادیان گوناگون''' | {| class="wikitable" style=" width:60%; background-color:#f2f6ff; float: middle; margin: 8px;" | ||
|+ style="color:#002f87; " |'''دیدگاه‌ها درباره حقانیت و رستگاری ادیان گوناگون''' | |||
|- | |- | ||
! !!دیدگاه!!حقانیت!!رستگاری!!نظریه‌پرداز | ! !!دیدگاه!!حقانیت!!رستگاری!!نظریه‌پرداز | ||
|- | |- | ||
|۱|| | |۱||انحصارگرایی||فقط یک دین خاص||فقط یک دین خاص|| | ||
|- | |- | ||
|۲||[[ | |۲||[[کثرت‌گرایی دینی|کثرت‌گرایی]]||همه ادیان||همه ادیان||جان هیک | ||
|- | |- | ||
|۳||[[شمول‌گرایی دینی|شمول‌گرایی]]||فقط یک دین خاص||همه ادیان||کارل رانِر | |۳||[[شمول‌گرایی دینی|شمول‌گرایی]]||فقط یک دین خاص||همه ادیان||کارل رانِر | ||
|} | |} | ||
===مدعای انحصارگرایان=== | ===مدعای انحصارگرایان=== | ||
انحصارگرایان بر این باورند که رستگاری، رهایی، کمال یا هر چیز دیگری که به عنوان هدف نهایی دین تلقی می‌شود، منحصراً در تبعیت از یک دین خاص به‌دست می‌آید و ادیان دیگر اگرچه ممکن است مشتمل بر برخی حقایق باشند؛ اما دین حق فقط منحصر در یک دین است؛ از همین رو پیروان سایر ادیان، حتی اگر دین‌دارانی اصیل و به لحاظ اخلاقی و عملی، درستکار باشند، نمی‌توانند از طریق دین خود رستگار شوند.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲.</ref> انحصارگرایان با غیرت و اشتیاق دین خود را تبلیغ می‌کنند و بر این باورند که برای نجات افراد باید یگانه راه رستگاری که همان دین واحد حق است را به آن‌ها نشان داد.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲.</ref> همچنین انحصارگرایان بر این باورند که پیامبر، تعلیم‌دهنده یا بنیان‌گذاری دینی که آن‌ها پیروی می‌کنند، یگانه محمل و تجلی‌گاه فعل الهی در زمین است.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۴.</ref> | انحصارگرایان بر این باورند که رستگاری، رهایی، کمال یا هر چیز دیگری که به عنوان هدف نهایی دین تلقی می‌شود، منحصراً در تبعیت از یک دین خاص به‌دست می‌آید و ادیان دیگر اگرچه ممکن است مشتمل بر برخی حقایق باشند؛ اما دین حق فقط منحصر در یک دین است؛ از همین رو پیروان سایر ادیان، حتی اگر دین‌دارانی اصیل و به لحاظ اخلاقی و عملی، درستکار باشند، نمی‌توانند از طریق دین خود رستگار شوند.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲.</ref> انحصارگرایان با غیرت و اشتیاق دین خود را تبلیغ می‌کنند و بر این باورند که برای نجات افراد باید یگانه راه رستگاری که همان دین واحد حق است را به آن‌ها نشان داد.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۲.</ref> همچنین انحصارگرایان بر این باورند که پیامبر، تعلیم‌دهنده یا بنیان‌گذاری دینی که آن‌ها پیروی می‌کنند، یگانه محمل و تجلی‌گاه فعل الهی در زمین است.<ref>پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۴.</ref> | ||