پرش به محتوا

مستضعف فکری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مسئله‌شناسی عدل الهی}}
{{مسئله‌شناسی عدل الهی}}
'''مُستَضعَف فکری''' کسی است که توانایی جسمی یا فکری برای شناسایی حق از باطل و یا دسترسی به [[اسلام|دین اسلام]] را ندارد و دشمنی با حق نیز ندارد، به طوری که اگر حق به او عرضه شود، از پذیرش آن سر باز نمی‌زند. در [[قرآن|قرآن کریم]]، اصطلاح مستضعف، عموما درباره مستضعف عملی به کار رفته است؛ یعنی کسانی که اسلام به آنها رسیده؛ اما شرایط محیط به او اجازه عمل نمی‌دهد؛ اما تعریف و شرایط مستضعف فکری، بیشتر در [[حدیث|روایات]] آمده است. در [[کلام اسلامی|علم کلام]] و [[فقه]]، مستضعف فکری با [[جاهل قاصر]] هم‌معنا دانسته شده است.  
'''مُستَضعَف فکری''' کسی است که توانایی جسمی یا فکری برای شناسایی حق از باطل و یا دسترسی به [[اسلام|دین اسلام]] را ندارد و دشمنی با حق نیز ندارد، به طوری که اگر حق به او عرضه شود، از پذیرش آن سر باز نمی‌زند. در [[قرآن|قرآن کریم]]، اصطلاح مستضعف، عموما درباره مستضعف عملی به کار رفته است؛ یعنی کسانی که اسلام به آنها رسیده؛ اما شرایط محیط به او اجازه عمل نمی‌دهد؛ اما تعریف و شرایط مستضعف فکری، بیشتر در [[حدیث|روایات]] آمده است. برخی معتقدند مستضعف فکری با [[جاهل قاصر]] هم‌معنا هستند.  


درباره عاقبت اخروی مستضعف فکری سه دیدگاه وجود دارد: وارد شدن به [[جهنم]]، [[ثواب و عقاب|مجازات نشدن]] و مستحق ثواب بودن. به گفته [[مرتضی مطهری|مرتضی مطهری]] درباره مستضعف فکری در ادبیات دینی دو نگاه افراطی و تفریطی وجود دارد: براساس دیدگاه تفریطی، تنها اعمال [[شیعه|شیعیان]] مقبول دانسته می‌شود و اعمال مستضعف فکری باطل است. طبق دیدگاه افراطی نیز اگر رفتار مستضعف فکری، نیکو باشد، [[ثواب و عقاب|ثواب]] بر او مترتب خواهد شد.  
درباره عاقبت اخروی مستضعف فکری سه دیدگاه وجود دارد: وارد شدن به [[جهنم]]، [[ثواب و عقاب|مجازات نشدن]] و مستحق ثواب بودن. به گفته [[مرتضی مطهری|مرتضی مطهری]] درباره مستضعف فکری در ادبیات دینی دو نگاه افراطی و تفریطی وجود دارد: براساس دیدگاه تفریطی، تنها اعمال [[شیعه|شیعیان]] مقبول دانسته می‌شود و اعمال مستضعف فکری باطل است. طبق دیدگاه افراطی نیز اگر رفتار مستضعف فکری، نیکو باشد، [[ثواب و عقاب|ثواب]] بر او مترتب خواهد شد.  
خط ۱۲: خط ۱۲:
در [[حدیث|روایات]]، بیشتر به مستضعف فکری اشاره شده است. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] در باب «المستضعفین و المُرْجَونَ لِأمرِ الله»، به تبیین سی و هفت روایت درباره «مستضعف» پرداخته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۶۹، ص۱۵۷-۱۷۱</ref>
در [[حدیث|روایات]]، بیشتر به مستضعف فکری اشاره شده است. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] در باب «المستضعفین و المُرْجَونَ لِأمرِ الله»، به تبیین سی و هفت روایت درباره «مستضعف» پرداخته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۶۹، ص۱۵۷-۱۷۱</ref>


براساس روایتی از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] مستضعف، یعنی کسی که بَیّنه و دلیلی برای او اقامه نشده و از اختلاف درباره دین و مذهب آگاهی نیافته است؛ اما هنگامی‌که از وجود اختلاف با خبر شود، دیگر مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref> همچنین در روایت [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] کسی که از اختلافات بین مردم مطلع شود، مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref>  
براساس روایتی از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] مستضعف، یعنی کسی که بَیّنه و دلیلی برای او اقامه نشده و از اختلاف درباره دین و مذهب آگاهی نیافته است؛ اما هنگامی‌که از وجود اختلاف با خبر شود، دیگر مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref> همچنین در روایت [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] کسی که از اختلافات بین مردم مطلع شود، مستضعف نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۲، ص۴۰۶.</ref> به باور برخی از محققان، مستضعف فکری و [[جاهل قاصر]] هم‌معنا دانسته شده‌اند.<ref>سروش و حیدری، استکبار و استضعاف در قرآن، قم، ج۱، ص۳۳.</ref> برخی دیگر بین مستضعف دینی و سیاسی تمایز قائل شده‌اند. به باور آنها مستضعف فکری همان مستضعف دینی است.<ref>نقی زاده، «بررسی ماهیت و عاقبت اخروی مستضعفان دینی با تکیه بر آیات و روایات»، ص۸۷.</ref>
 
در [[کلام اسلامی|علم کلام]] و [[فقه]]، مستضعف فکری و [[جاهل قاصر]] هم‌معنا دانسته شده‌اند.<ref>سروش و حیدری، استکبار و استضعاف در قرآن، قم، ج۱، ص۳۳.</ref> برخی از محققان بین مستضعف دینی و سیاسی تمایز قائل شده‌اند. به باور آنها مستضعف فکری همان مستضعف دینی است.<ref>نقی زاده، «بررسی ماهیت و عاقبت اخروی مستضعفان دینی با تکیه بر آیات و روایات»، ص۸۷.</ref>
 
==مصادیق==
==مصادیق==
[[شیخ صدوق]]، سه دسته از انسان‌ها را جزء مصادیق مستضعف فکری معرفی کرده است:
[[شیخ صدوق]]، سه دسته از انسان‌ها را جزء مصادیق مستضعف فکری معرفی کرده است:
confirmed، protected، templateeditor
۹۶۴

ویرایش