مکافات عمل: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(ایجاد مدخل) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
مکافات عمل، پاداش یا مجازات دنیوی کارهای اختیاری انسان است.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۸.</ref> [[مرتضی مطهری]] (درگذشت: [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]]) اندیشمند شیعه بر این باور است که میان اعمال انسان و پاداش و مجازات دنیوی آن‌ها رابطه علیت برقرار است. مثلا زیان‌های اجتماعی و بیماری‌های جسمانی مکافات شراب‌خواری هستند. از مکافات عمل به عنوان اثر وضعی نیز یاد می‌شود.<ref>مطهری، مجموعه آثار (عدل الهى)، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۲۷.</ref> وی علت این مسئله را چنین تبیین می‌کند که عالم یک نظام و تدبیرکننده واحد دارد. از این جهت عمل و عکس العمل در نظام هستی جریان دارد که دنیا نیز شامل این قاعده است.<ref>مطهری، مجموعه (وحى و نبوت)، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۳۶.</ref> | مکافات عمل، پاداش یا مجازات دنیوی کارهای اختیاری انسان است.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۸.</ref> [[مرتضی مطهری]] (درگذشت: [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]]) اندیشمند شیعه بر این باور است که میان اعمال انسان و پاداش و مجازات دنیوی آن‌ها رابطه علیت برقرار است. مثلا زیان‌های اجتماعی و بیماری‌های جسمانی مکافات شراب‌خواری هستند. از مکافات عمل به عنوان اثر وضعی نیز یاد می‌شود.<ref>مطهری، مجموعه آثار (عدل الهى)، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۲۷.</ref> وی علت این مسئله را چنین تبیین می‌کند که عالم یک نظام و تدبیرکننده واحد دارد. از این جهت عمل و عکس العمل در نظام هستی جریان دارد که دنیا نیز شامل این قاعده است.<ref>مطهری، مجموعه (وحى و نبوت)، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۳۶.</ref> | ||
آیاتی از [[قرآن|قرآن کریم]] به رابطه میان کارهای اختیاری انسان و نتایج دنیوی آن‌ها اشاره دارد.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۸-۱۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشت: ۱۳۶۰ش) مفسر شیعه آیات [[آیه ۹ سوره نساء|۹ نساء]]، [[آیه ۴۶ سوره سجده|۴۶ سجده]]، [[آیه ۸ سوره زلزال|۸ زلزال]]، [[آیه ۹۰ سوره یوسف|۹۰ یوسف]]، [[آیه ۹ سوره حج|۹ حج]] و [[آیه ۳۰ سوره شوری|۳۰ شوری]] را از موارد نشان دهنده انعکاس دنیوی اعمال در قرآن دانسته است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۴، ص۲۰۱-۲۰۲.</ref> | آیاتی از [[قرآن|قرآن کریم]] به رابطه میان کارهای اختیاری انسان و نتایج دنیوی آن‌ها اشاره دارد.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۸-۱۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشت: [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) مفسر شیعه آیات [[آیه ۹ سوره نساء|۹ نساء]]، [[آیه ۴۶ سوره سجده|۴۶ سجده]]، [[آیه ۸ سوره زلزال|۸ زلزال]]، [[آیه ۹۰ سوره یوسف|۹۰ یوسف]]، [[آیه ۹ سوره حج|۹ حج]] و [[آیه ۳۰ سوره شوری|۳۰ شوری]] را از موارد نشان دهنده انعکاس دنیوی اعمال در قرآن دانسته است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۴، ص۲۰۱-۲۰۲.</ref> | ||
گفته شده [[حدیث|روایات]] بسیاری از معصومین نقل شده که نشان می‌دهند هر کسی عمل نیکی انجام دهد در زندگی خیر می‌بینید و هر کسی که شرور باشد خودش نیز در دنیا به عاقبتش خواهد رسید.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۱۰.</ref> برای نمونه [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در کلامی اشاره می‌کنند<ref>سید رضی، نهج البلاغه، ۱۳۷۴ش، ص۵۰۵.</ref> که گاهی انسان نتیجه نیکی خود را از جانب کسی می‌گیرد که اصلا گمان نمی‌برد.<ref>مطهری، مجموعه آثار (گفتارهايى در اخلاق اسلامى)، ۱۳۸۴ش، ج۲۹، ص۷۲.</ref> | گفته شده [[حدیث|روایات]] بسیاری از معصومین نقل شده که نشان می‌دهند هر کسی عمل نیکی انجام دهد در زندگی خیر می‌بینید و هر کسی که شرور باشد خودش نیز در دنیا به عاقبتش خواهد رسید.<ref>کوثری، اصول مکافات عمل از منظر روایات با تاکید بر نهج البلاغه، ۱۳۹۲ش، ص۱۰.</ref> برای نمونه [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در کلامی اشاره می‌کنند<ref>سید رضی، نهج البلاغه، ۱۳۷۴ش، ص۵۰۵.</ref> که گاهی انسان نتیجه نیکی خود را از جانب کسی می‌گیرد که اصلا گمان نمی‌برد.<ref>مطهری، مجموعه آثار (گفتارهايى در اخلاق اسلامى)، ۱۳۸۴ش، ج۲۹، ص۷۲.</ref> | ||
در شعر و ادبیات نیز موضوع مکافات عمل مورد توجه بوده است. [[مولوی]]<ref>مولوی رومی، کلیات شمس تبریزی، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۵۳.</ref> (درگذشت: ۶۷۲ق) و [[صائب تبریزی]]<ref>صائب تبریزی، دیوان، ۱۳۹۳ش، ج۵، ص۲۵۲۶.</ref> (درگذشت: ۱۰۸۰ق) از جمله شاعرانی هستند که در این رابطه شعرسرایی کرده‌اند. [[سعدی]] (درگذشت: | در شعر و ادبیات نیز موضوع مکافات عمل مورد توجه بوده است. [[مولوی]]<ref>مولوی رومی، کلیات شمس تبریزی، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۵۳.</ref> (درگذشت: [[سال ۶۷۲ هجری قمری|۶۷۲ق]]) و [[صائب تبریزی]]<ref>صائب تبریزی، دیوان، ۱۳۹۳ش، ج۵، ص۲۵۲۶.</ref> (درگذشت: [[سال ۱۰۸۰ هجری قمری|۱۰۸۰ق]]) از جمله شاعرانی هستند که در این رابطه شعرسرایی کرده‌اند. [[سعدی]] (درگذشت: [[سال ۶۹۱ هجری قمری|۶۹۱ق]]) در شعری می‌گوید:{{شعر|تو نیکویی کن و در دجله انداز\\ که ایزد در بیابانت دهد باز<ref>سعدی، کلیات سعدی، ۱۳۲۰ش، ص۲۱۳.</ref>}}[[محمدباقر صامت بروجردی|صامت بروجردی]] (درگذشت: [[سال ۱۳۳۳ هجری قمری|۱۳۳۳ق]]) شاعر شیعه در این رابطه می‌سراید:{{شعر|از مکافات عمل غافل مشو\\ گندم از گندم بروید جو ز جو<ref>صامت بروجردی، کلیات دیوان، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۹.</ref>}} | ||
==مکافات عمل، سنت ثابت خداوند== | ==مکافات عمل، سنت ثابت خداوند== | ||
علامه طباطبایی در تفسیر [[آیه ۱۱ سوره رعد]] این نکته را بیان می‌کنند که اگر مردمی دارای ایمان و شکر باشند خداوند نعمت‌هایش را در دنیا بر آن‌ها جاری می‌کند و اگر [[کفران نعمت|ناشکری]] کنند این نعمت‌ها تبدیل به نقمت می‌شود تا دوباره به [[شکر]] و [[ایمان]] برگردند. این مسئله از قضایای حتمی و [[سنت الهی|سنت‌های جاری خداوند]] است که همواره میان شکر و ایمان با نزول نعمت‌های الهی و از طرفی کفر و ناسپاسی با نقمت و [[عذاب الهی|عذاب خداوند]] تلازم وجود دارد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۱۱، ص۳۱۰.</ref> | علامه طباطبایی در تفسیر [[آیه ۱۱ سوره رعد]] این نکته را بیان می‌کنند که اگر مردمی دارای ایمان و شکر باشند خداوند نعمت‌هایش را در دنیا بر آن‌ها جاری می‌کند و اگر [[کفران نعمت|ناشکری]] کنند این نعمت‌ها تبدیل به نقمت می‌شود تا دوباره به [[شکر]] و [[ایمان]] برگردند. این مسئله از قضایای حتمی و [[سنت الهی|سنت‌های جاری خداوند]] است که همواره میان شکر و ایمان با نزول نعمت‌های الهی و از طرفی کفر و ناسپاسی با نقمت و [[عذاب الهی|عذاب خداوند]] تلازم وجود دارد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۱۱، ص۳۱۰.</ref> | ||
==مکافات عمل بخشی از سازوکار جزا== | ==مکافات عمل بخشی از سازوکار جزا== | ||
به گفته [[مرتضی مطهری]]، سازوکار جزای اعمال منحصر در دنیا نیست و هر فردی نتیجه کامل و قطعی اعمالش را در آخرت خواهد دید. از این جهت هر عمل بدی نتیجه‌اش به صورت قطعی در این دنیا نیست و هر اتفاق بدی که بیفتد لزوما مکافات گناه نیست.<ref>مطهری، مجموعه آثار (آزادى معنوى)، ج۲۳، ص۵۵۸.</ref> هچنین مکافات مربوط به برخی از کارها بوده و پاداش و مجازات برخی از کارها صرفا پس از مرگ است.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (آشنايى با قرآن(۱-۵))، ۱۳۸۴ش، ج۲۶، ص۴۲۲.</ref> به بیان تفسیر نمونه، | به گفته [[مرتضی مطهری]]، سازوکار جزای اعمال منحصر در دنیا نیست و هر فردی نتیجه کامل و قطعی اعمالش را در آخرت خواهد دید. از این جهت هر عمل بدی نتیجه‌اش به صورت قطعی در این دنیا نیست و هر اتفاق بدی که بیفتد لزوما مکافات گناه نیست.<ref>مطهری، مجموعه آثار (آزادى معنوى)، ج۲۳، ص۵۵۸.</ref> هچنین مکافات مربوط به برخی از کارها بوده و پاداش و مجازات برخی از کارها صرفا پس از مرگ است.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (آشنايى با قرآن(۱-۵))، ۱۳۸۴ش، ج۲۶، ص۴۲۲.</ref> به بیان تفسیر نمونه، عكس‌العمل‌هاى اعمال در این جهان براى برقرارى [[عدل الهی|عدالت]] به تنهايى كافى نیستند. بنا بر اين بايد قبول كرد كه براى اجراى عدالت الهى لازم است محكمه و دادگاه عدل عامى باشد كه جزئیات كار نيك و بد در آنجا حساب شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۴۸۲.</ref> | ||
==مکافات عمل، تنها عامل مصیبت‌ها و نعمت‌ها نیست== | ==مکافات عمل، تنها عامل مصیبت‌ها و نعمت‌ها نیست== | ||
مصائب، گرفتاری‌هایی و نعماتی که به انسان می‌رسد علت‌های مخلتفی دارد. شكوفايى استعدادها تحت فشار مصائب، هشدار نسبت به آينده، [[امتحان الهی|آزمون الهى]]، بيدارى از غرور و غفلت، [[استدراج]]، كفاره گناه و ... از جمله این علت‌ها هستند. به همین جهت نمی‌توان هر مصیبت و مشکلی را ناشی از گناه و هر نعمتی را ناشی از عمل خوب قلمداد کرد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۱۵، ص۳۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref> | |||
بر اساس گزارشی پس از [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]، [[یزید بن معاویه]] (درگذشت: [[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴ق]]) دومین خلیفه اموی با خواندن [[آیه ۳۰ سوره شوری]] خطاب به امام سجاد(ع) مصیبت کربلا را نتیجه عمل امام حسین(ع) معرفی می‌کند. امام سجاد(ع) در پاسخ این جریان را مصداق [[آیه ۲۲ سوره حدید]] می‌دانند که بر اساس آن حکمت مصیبت‌ها عدم دلبستگى به مواهب زودگذر دنيا و يك نوع تربيت و آزمون معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۴۴۲؛ نگاه کنید به: العروسى الحويزى، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۸۰.</ref> | |||
==نمونه‌هایی از مکافات اعمال== | ==نمونه‌هایی از مکافات اعمال== | ||