پرش به محتوا

مسیب بن نجبه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱۷: خط ۱۷:
| مدفن =
| مدفن =
| از یاران = [[امام علی(ع)]] • [[امام حسن (ع)]] • [[امام حسین (ع)]]
| از یاران = [[امام علی(ع)]] • [[امام حسن (ع)]] • [[امام حسین (ع)]]
| فعالیت‌ها= قاضی در [[اهواز]]• شرکت در [[جنگ قادسیه]]، [[جنگ جمل]]، [[جنگ نهروان]]، [[قیام توابین]]
| فعالیت‌ها= شرکت در [[جنگ قادسیه]]، [[جنگ جمل]]، [[جنگ نهروان]]، [[قیام توابین]]
| مشایخ =
| مشایخ =
| شاگردان =
| شاگردان =
| آثار =
| آثار =
}}
}}
'''مُسَیَّب بن نَجَبَة بن ربیعه فَزاری(فرازی)'''(شهادت [[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵ق]])، از [[تابعین]] و از [[یاران امام علی (ع)]] و یکی از رهبران [[قیام توابین]]. او در [[جنگ قادسیه]] و فتح [[عراق]]، شرکت داشت. در جنگ‌های امام علی(ع) همراه ایشان بود. او از دعوت‌کنندگان [[امام حسین(ع)]] به [[کوفه]] بود ولی در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت. چند سال بعد به همراه [[سلیمان بن صرد خزاعی]]، [[عبدالله بن سعد ازدی]]، [[عبدالله بن وال تمیمی]] و [[رفاعة بن شداد بجلی]] [[قیام توابین]] را رهبری کرد و در جنگ [[عین الورده]] پس از کشته شدن سلیمان بن صرد، پرچم نبرد را به دست گرفت و جنگید تا کشته شد.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴.</ref>
 
'''مُسَیَّب بن نَجَبَة بن ربیعه فَزاری(فرازی)'''(شهادت [[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵ق]])، از [[تابعین]] و از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|یاران امام علی(ع)]] و یکی از رهبران [[قیام توابین]]. او در [[جنگ قادسیه]] و [[فتح عراق]]، شرکت داشت. در جنگ‌های امام علی(ع) همراه ایشان بود. او از دعوت‌کنندگان [[امام حسین(ع)]] به [[کوفه]] بود ولی در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت. چند سال بعد به همراه [[سلیمان بن صرد خزاعی|سلیمان بن صُرَد خزاعی]]، [[عبدالله بن سعد ازدی]]، [[عبدالله بن وال تیمی|عبدالله بن وال تمیمی]] و [[رفاعة بن شداد بجلی]] [[قیام توابین]] را رهبری کرد و در [[قیام توابین]] پس از کشته شدن سلیمان بن صرد، پرچم نبرد را به دست گرفت و جنگید تا کشته شد.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴.</ref>


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
نام او در تاریخ به انواع مختلفی نوشته شده است: مسیب بن نجیبه، مسیب بن نجیه، مسیب نجبه، مسیب بن نجبه فرازی.  
نام او در تاریخ به انواع مختلفی نوشته شده است: مسیب بن نجیبه، مسیب بن نجیه، مسیب نجبه، مسیب بن نجبه فرازی.  


مسیب یکی از رؤسای [[کوفه]] و بزرگان [[شیعه]] و از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|اصحاب امیرالمؤمنین(ع)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] بود. وی از بزرگان [[تابعین]] بود<ref>مسعودی، مروج الذهب، قم موسسه د ارالهجره، ج۳، ص۹۴؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۵</ref> و زهاد عصر و شجاعان قوم خود به شمار می‌آمد{{مدرک}} و در جنگ‎های [[جمل]]، [[صفین]] و [[نهروان]] در رکاب امیرالمؤمنین(ع) [[جهاد]] کرد.<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۳۴.</ref> وی در [[جنگ قادسیه]] و فتح [[عراق]]، شرکت داشت.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۴۸، ص۱۲۵؛ چنارانی، قیام توابین، ۱۳۸۳ش، ص۵۳.</ref>
مسیب یکی از رؤسای [[کوفه]] و بزرگان [[شیعه]] و از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|اصحاب امام علی(ع)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] بود. وی از بزرگان [[تابعین]] بود<ref>مسعودی، مروج الذهب، قم موسسه د ارالهجره، ج۳، ص۹۴؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۵</ref> و زهاد عصر و شجاعان قوم خود به شمار می‌آمد{{مدرک}} و در جنگ‌های [[جمل]]، [[صفین]] و [[نهروان]] در رکاب امام علی(ع) [[جهاد]] کرد.<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۳۴.</ref> وی در [[جنگ قادسیه]] و [[فتح عراق]]، شرکت داشت.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۴۸، ص۱۲۵؛ چنارانی، قیام توابین، ۱۳۸۳ش، ص۵۳.</ref>


==در واقعه کربلا==
==در واقعه کربلا==
در [[سال ۶۰ هجری قمری]]، در زمان حکومت [[یزید بن معاویه]]، که حسین بن علی(ع) با او [[بیعت]] نکرد و به مخالفت برخاست، عده‌ای از بزرگان [[کوفه]] به امام(ع) نامه‌هایی نوشته و از آن حضرت برای رفتن به شهر کوفه دعوت کردند. اولین نامه را مسیب بن نجبه و [[سلیمان بن صرد خزاعی]] و [[حبیب بن مظاهر]] و... نوشتند. متن نامه چنین بود:
در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ق]] که حسین بن علی(ع) با یزید بن معاویه [[بیعت]] نکرد، عده‌ای از بزرگان [[کوفه]] به امام(ع) نامه‌هایی نوشته و از آن حضرت برای رفتن به شهر کوفه دعوت کردند. اولین نامه را مسیب بن نجبه، [[سلیمان بن صرد خزاعی]]، [[حبیب بن مظاهر]] و... نوشتند. متن نامه چنین بود:
:::«[[بسم الله الرحمن الرحیم]]. نامه‌ای است از سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه و شیعیان شما. بعد از سلام و [[تحمید|حمد]] و ثنای الهی، سپاس خدایی را که دشمن تو ([[معاویه]]) را نابود ساخت؛ آنکه زمام کار این امت را به زور، به دست گرفت و [[بیت المال]] مسلمین را غاصبانه تصرف کرد... اکنون ما جز تو، امام و پیشوایی نداریم. به سوی ما بیا، تا خداوند به وسیله تو ما را بر محورحق،  گرد هم آورد...»، (فاقدم إلينا فلعل الله عزّ وجلّ أن يجمعنا بك على الحق)
:::«[[بسم الله الرحمن الرحیم]]. نامه‌ای است از سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه و شیعیان شما. بعد از سلام و [[تحمید|حمد]] و ثنای الهی، سپاس خدایی را که دشمن تو ([[معاویه]]) را نابود ساخت؛ آنکه زمام کار این امت را به زور، به دست گرفت و [[بیت المال]] مسلمین را غاصبانه تصرف کرد... اکنون ما جز تو، امام و پیشوایی نداریم. به سوی ما بیا، تا خداوند به وسیله تو ما را بر محورحق،  گرد هم آورد...»، (فاقدم إلينا فلعل الله عزّ وجلّ أن يجمعنا بك على الحق)


این نامه توسط قاصدانی در [[رمضان]] [[سال ۶۰ هجری]] به دست امام(ع) رسید.<ref>کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۸-۲۹.</ref>
این نامه توسط قاصدانی در [[رمضان]] [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ق]] به دست امام(ع) رسید.<ref>کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۸-۲۹.</ref>


اما مسیب در [[واقعه کربلا|حادثه کربلا]] شرکت نکرد.
اما مسیب در [[واقعه کربلا|حادثه کربلا]] شرکت نکرد.


==پس از واقعه کربلا==
==پس از واقعه کربلا==
مسیب، در کنار [[سلیمان بن صرد خزاعی]] و بعضی بزرگان [[کوفه]]، از اینکه در قیام سیدالشهداء، شرکت نکرده بودند به شدت ناراحت و از اینکه با رسیدن نامه و پیک امام(ع)، از فداکاری در راهش مضایقه کرده بودند، خودشان را ملامت می‌کردند، لذا در آن [[سال ۶۵ هجری قمری]] به خونخواهی حسین بن علی به پا خاستند تا ظلمی را که در حق امام حسین(ع) و [[اهل بیت پیامبر(ص)]] کرده و آنها را تنها گذاشته بودند، جبران کنند.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۳۶۲.</ref>
مسیب، در کنار [[سلیمان بن صرد خزاعی]] و بعضی بزرگان [[کوفه]]، از اینکه در قیام امام حسین، شرکت نکرده بودند به شدت ناراحت و از اینکه با رسیدن نامه و پیک امام(ع)، از فداکاری در راهش مضایقه کرده بودند، خودشان را ملامت می‌کردند، لذا در آن [[سال ۶۵ هجری قمری]] به [[خونخواهی امام حسین(ع)|خونخواهی حسین بن علی]] به پا خاستند تا ظلمی را که در حق امام حسین(ع) و [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت پیامبر(ص)]] کرده و آنها را تنها گذاشته بودند، جبران کنند.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۳۶۲.</ref>


مسیب بن نجبه از پرافسوس‌ترین مردم بر عدم یاری امام حسین(ع) بود و پشیمانی خود را در خطابه‌ای اعلام داشت که در میان گروه‌های توّابین ایراد کرد:
مسیب بن نجبه از پرافسوس‌ترین مردم بر عدم یاری امام حسین(ع) بود و پشیمانی خود را در خطابه‌ای اعلام داشت که در میان گروه‌های توّابین ایراد کرد:
خط ۴۴: خط ۴۵:
:::«ما با پاک شمردن خود، فریفته شده بودیم، خداوند ما را در هر موضعی از مواضع فرزند دخت پیامبرش صلی اللَّه علیه و آله دروغگو یافت، او قبلاً نامه‌ها و فرستادگانش را نزد ما فرستاد و نزد ما عذر آورد و یاری ما را در آغاز و در پایان و آشکارا درخواست نمود، ولی ما به جانهایمان نسبت به وی [[بخل|بخیل]] گشتیم تا اینکه در کنار ما به قتل رسید، نه با دستهایمان او را یاری دادیم و نه با زبانهایمان از او دفاع نمودیم و نه با اموالمان او را تقویت کردیم و نه از عشیره‌مان برای او یاری طلبیدیم، پس عذر ما نزد پروردگارمان و هنگام روبه رو شدن با پیامبرمان چیست؟ جز اینکه قاتل او و آنان که بر ضد او تحریک نمودند را بکشید و یا اینکه در این راه کشته شوید، شاید در آن صورت، پروردگار ما از ما خشنود گردد، من پس از دیدار او از عقوبتش ایمن نخواهم بود.»<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۵۹.</ref>
:::«ما با پاک شمردن خود، فریفته شده بودیم، خداوند ما را در هر موضعی از مواضع فرزند دخت پیامبرش صلی اللَّه علیه و آله دروغگو یافت، او قبلاً نامه‌ها و فرستادگانش را نزد ما فرستاد و نزد ما عذر آورد و یاری ما را در آغاز و در پایان و آشکارا درخواست نمود، ولی ما به جانهایمان نسبت به وی [[بخل|بخیل]] گشتیم تا اینکه در کنار ما به قتل رسید، نه با دستهایمان او را یاری دادیم و نه با زبانهایمان از او دفاع نمودیم و نه با اموالمان او را تقویت کردیم و نه از عشیره‌مان برای او یاری طلبیدیم، پس عذر ما نزد پروردگارمان و هنگام روبه رو شدن با پیامبرمان چیست؟ جز اینکه قاتل او و آنان که بر ضد او تحریک نمودند را بکشید و یا اینکه در این راه کشته شوید، شاید در آن صورت، پروردگار ما از ما خشنود گردد، من پس از دیدار او از عقوبتش ایمن نخواهم بود.»<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۵۹.</ref>


==در قیام توابین==
==شهادت در قیام توابین==
مسیب بن نجبه به همراه [[سلیمان بن صرد خزاعی]]، [[رفاعة بن شداد بجلی]] و چند نفر دیگر، کار سازماندهی [[قیام توابین]] را بر عهده گرفت، جلساتی تشکیل و سخنرانی‌هایی انجام شد تا اینکه با جمعیت ۴۰۰۰ نفری قیام کرده و به مقابله با سپاه [[شام]] و حکام [[بنی امیه]] رفتند. بعد از کشته شدن سلیمان بن صرد (رهبر توابین)، مسیب، پرچم جنگ را بدست گرفت و فرمانده شد و پس از کشتن تعدادی از سپاهیان دشمن، خود نیز به شهادت رسید.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴؛ مامقانی، تنقیح المقال، ۱۴۲۳ق، ج۳۳، ص۱۸۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۴؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۴۸.</ref> بنابر برخی قرائن مسیب بن نجبه در هنگام [[شهادت]] بیش از شصت سال عمر داشته است. همچنین گفته شده است که [[عبیدالله بن زیاد]]، سر وی را به وسیله ادهم بن محرز باهلی برای [[مروان بن حکم]] (و در برخی نقل‌ها [[عبدالملک بن مروان]]) فرستاد.<ref>چنارانی، قیام توابین، ۱۳۸۳ش، ص۵۵.</ref>
مسیب بن نجبه به همراه [[سلیمان بن صرد خزاعی]]، [[رفاعة بن شداد بجلی]] و چند نفر دیگر، کار سازماندهی [[قیام توابین]] را بر عهده گرفت، جلساتی تشکیل و سخنرانی‌هایی انجام شد تا اینکه با جمعیت ۴۰۰۰ نفری قیام کرده و به مقابله با سپاه [[شام]] و حکام [[بنی امیه]] رفتند. بعد ازشهادت سلیمان بن صرد (رهبر توابین)، مسیب، پرچم جنگ را بدست گرفت و فرمانده شد و پس از کشتن تعدادی از سپاهیان دشمن، خود نیز به شهادت رسید.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴؛ مامقانی، تنقیح المقال، ۱۴۲۳ق، ج۳۳، ص۱۸۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۴؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۴۸.</ref> بنابر برخی قرائن مسیب بن نجبه در هنگام [[شهادت]] بیش از شصت سال عمر داشته است. همچنین گفته شده است که [[عبیدالله بن زیاد]]، سر وی را به وسیله ادهم بن محرز باهلی برای [[مروان بن حکم]] (و در برخی نقل‌ها [[عبدالملک بن مروان]]) فرستاد.<ref>چنارانی، قیام توابین، ۱۳۸۳ش، ص۵۵.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۵۸: خط ۵۹:
*چنارانی، محمدعلی، قیام توابین، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۳ش.
*چنارانی، محمدعلی، قیام توابین، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۳ش.
*ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
*ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
* زرکلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت،‌ دار العلم للملایین، ۱۹۸۹م.  
*زرکلی، خیرالدین، الأعلام، بیروت،‌ دار العلم للملایین، ۱۹۸۹م.
*قرشی، باقر شریف، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، بیروت، دارالبلاغة، ۱۴۱۲ق.
*قرشی، باقر شریف، حیاة الامام الحسین علیه‌السلام، بیروت، دارالبلاغة، ۱۴۱۲ق.
*کوفی، ابن اعثم، الفتوح، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۱ق.
*کوفی، ابن اعثم، الفتوح، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۱ق.