ابراهیم (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

'''حضرت ابراهیم''' مشهور به '''ابراهیم خلیل'''، دومین [[پیامبران| پیامبر]] [[اولو العزم|

اولوالعزم]] است. ابراهیم در [[بین‌النهرین]] به [[نبوت|پیامبری]] مبعوث شد و [[نمرود]] حاکم زمان خود و مردم آن ناحیه را به [[آیین توحید]] دعوت کرد. عده کمی دعوت او را پذیرفتند و چون او از [[ایمان|ایمان‌آوردن]] آنها مأیوس شد، به [[فلسطین]] مهاجرت کرد.  

[[ اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل(ع)]] و [[اسحاق (پیامبر)| اسحاق(ع)]] دو فرزند ابراهیم و جانشینان او هستند. نسب قوم [[بنی‌اسرائیل]] که [[پیامبران]] زیادی از بین آنها ظهور کرد و همچنین [[ مریم دختر عمران| حضرت مریم]] مادر [[حضرت عیسی]]، از طریق اسحاق به ابراهیم(ع) می‌رسد. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] هم به اسماعیل فرزند دیگر او نسب می‌بَرد.

[[قرآن]] بنای خانه [[کعبه]] و دعوت مردم به [[مناسک حج]] را به ابراهیم نسبت داده و او را [[خلیل الله]] (دوست خدا) معرفی کرده است. طبق آیات قرآن او پس از آزموده‌شدن با بلاها ازجمله ذبح فرزندش به فرمان خدا، علاوه بر [[نبوت]] به مقام [[امامت]] هم نائل شده است.

در [[آیه|آیاتی]] چند از قرآن، از نبوت حضرت ابراهیم و دعوت او به توحید سخن آمده است.<ref name=":0">سوره مریم، آیه۴۱تا۴۸ - سوره انبیاء، آیه ۵۱تا۵۷ - سوره شعراء، آیه ۶۹تا۸۲ - سوره صافات، آیه ۸۳تا۱۰۰ - سوره زخرف، آیه ۲۶و۲۷ - سوره ممتحنه، آیه۴ - سوره عنکبوت، آیه ۱۶تا۲۵.</ref> همچنین در آیه ۳۵ [[سوره احقاف]] از [[اولو العزم |پیامبران اولوالعزم]] نام آمده است <ref name=":0" /> که طبق روایات، ابراهیم از جملهٔ آنان و دومین پیامبر اولوالعزم پس از [[حضرت نوح(ع)]] است.<ref>طباطبائی، المیزان، ج۱۸، ص۲۱۸ </ref> مطابق با آیه ۱۲۴ [[سوره بقره]]، خداوند [[حضرت ابراهیم]](ع) را پس از چند امتحان به مقام [[امامت]] نصب کرد. به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|

*زنده‌شدن [[چهار مرغ|چهار پرنده]]: بنا به آیه ۲۶۰ [[سوره بقره]]، خداوند در پاسخ به درخواست حضرت ابراهیم برای دیدن زنده‌شدن مردگان، او را مأمور نمود که چهار پرنده را [[ذبح شرعی|ذبح]] و با هم مخلوط کند و بر فراز چند کوه قرار دهد. او این کار را انجام داد و سپس پرندگان را فرا خواند. آنها زنده شدند و به سوی او آمدند.

در [[آیه]] ۷۱ [[سوره انبیاء]] در مورد ابراهیم(ع) آمده است: «ما او را به همراه لوط به سرزمینی بردیم که در آن برای جهانیان [[برکت]] نهاده‌ایم.»<ref>سوره انبیاء، آیه۷۱.</ref> برخی کتابهای تفسیری سرزمین مورد اشاره در این آیه را [[شام]]<ref>محلی و سیوطی، تفسیر الجلالین، ۱۴۱۶ق، ص۴۰۲؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۲۰۰.</ref> یا [[فلسطین]] و [[بیت المقدس]]<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۶، ص۸.</ref> دانسته‌اند. در روایت [[امام صادق(ع)]] نیز بیت المقدس به عنوان مقصد هجرت ابراهیم(ع) معرفی شده است.<ref>قطب راوندی، قصص الانبیاء، آستان قدس رضوی، ج۱، ص۲۹۸.</ref>

در آیه ۱۲۷ سوره بقره آمده است که حضرت ابراهیم به کمک فرزندش [[اسماعیل]]، [[کعبه]] را بنا نمود<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> و به فرمان خدا مردم را به [[مناسک حج]] دعوت کرد.<ref>سوره حج، آیه ۲۷.</ref> مطابق برخی روایات، کعبه نخستین بار توسط [[حضرت آدم علیه‌السلام]] بنا شد و ابراهیم آن را بازسازی کرد.<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۸۹و۱۹۰.</ref>

یکی از [[امتحان‌های الهی]] حضرت ابراهیم مأمورشدن او به [[ذبح شرعی|ذبح]] فرزندش بود. مطابق با گزارش قرآن، ابراهیم در خواب دید که فرزندش را ذبح می‌کند. این موضوع را با پسرش در میان نهاد و فرزندش از او خواست که به فرمان خدا عمل کند؛ اما هنگامی که ابراهیم، فرزندش را در قربان‌گاه خواباند تا ذبح کند، ندا آمد: «ای ابراهیم، خوابت را تحقق دادی. به‌راستی ما نیکوکاران را اینگونه پاداش میدهیم [که نیت پاک و خالصشان را به‌جای عمل می‌پذیریم]. به‌یقین این آزمایش روشن بود و ما فرزندت را در برابر قربانی بزرگی [از ذبح شدن] رهانیدیم.»<ref>سوره صافات، آیه۱۰۱ تا ۱۰۸.</ref>

قرآن نام فرزند ابراهیم را که به ذبح او مأمور شد، نبرده است. درخصوص آن، هم میان [[شیعه|شیعیان]] و هم میان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی می‌گویند [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]] بوده و برخی دیگر آن را [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق]] می‌دانند.<ref>نگاه کنید به قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۶، ص۱۰۰؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۶۱۶ تا ۶۲۲.</ref> [[شیخ طوسی]] معتقد است از روایات شیعه برمی‌آید که اسماعیل بوده است.<ref>طوسی، التبیان،‌ دار إحیاء التراث العربی، ج۸، ص۵۱۸</ref> [[محمدصالح بن احمد مازندرانی|ملاصالح مازندرانی]] در [[شرح فروع کافی ملاصالح مازندرانی (کتاب)|شرح فروع کافی]] این نظر را دیدگاه مشهور بین علمای شیعه دانسته است.<ref>مازندرانی، شرح فروع الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۴، ص۴۰۲.</ref> در زیارت غُفَيله‏ (زیارت مخصوص امام حسین (ع) در نيمه رجب) نیز آمده است: ... سلام بر تو اى وارث اسماعيل ذبيح خدا!<ref>السَّلامُ عَلَيكَ يا وارِثَ إسماعيلَ ذَبيحِ اللّه‏. محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسين(ع)، ج‏١٢، ص١٢٧.</ref>

از منظر بسیاری از عارفان اسلامی، حضرت ابراهیم (ع)، سالکی است که در سیر باطنی و با گذر از مقامات سلوکی به بالاترین مراتب کمالی دست یافته است. [[عبدالکریم قشیری]]، عارف و مفسّر قرن چهارم و پنجم، رویت ملکوت توسط حضرت را جذبه ای قبل از سلوک دانسته<ref>قشیری، لطائف الاشارات، ۱۹۸۱م، ج۱، ص۴۸۴.</ref> و [[رشیدالدین میبدی]] معتقد است که این جذبه، او را نسبت به همه تجلیات و مظاهر حق، شیفته ساخت؛ اما با رویت عدم بی‌ثباتی این مظاهر، دریافت که آنها نمی‌توانند متعلق عشق مطلق باشند.<ref>میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۵۱.</ref>

از نظر عارفان فرازهای داستان حضرت ابراهیم در قرآن کریم، نظیر [[سرد شدن آتش]]، [[ذبح اسماعیل]]، عدول از اجرام سماوی، [[درخواست احیاء اموات]] و [[چهار مرغ ابراهیم|کشتن مرغان]] و … مملوء از اشارات عرفانی و تاویلات باطنی است. <ref>ر.ک. نزهت، «تحول شخصیت در نگرش تأویلی تفاسیر عرفانی با تأکید بر قصه حضرت ابراهیم»، زمستان ۱۳۹۹ش، ص ۱۳–۴۱؛ کرمانی، «حضرت ابراهیم (ع) در عرفان اسلامی»، ۱۳۹۹ش، ص۱–۱۸.</ref>

به تعبیر ابن عربی، مراد از ستاره، ماه، خورشید که ابراهیم ربوبیت آنها را نفی می‌کند، (نه اجسام آنها ) که بُعد روحانی و نوری آنهاست.<ref>ابن عربی،مجموعه رسائل ابن عربی، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۴۱۲.</ref>

کتاب قهرمان توحيد، شرح و تفسير آيات مربوط به حضرت ابراهيم(ع) نوشته [[ناصر مکارم شیرازی]] از انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، زندگی و اندیشه و عملکرد ایشان را در ٢٢٤ص توضیح داده است.<ref>[https://bookroom.ir/book/30601 قهرمان توحید: شرح و تفسیر آیات مربوط به حضرت ابراهیم علیه السلام] پاتوق کتاب فردا.</ref>