پرش به محتوا

ازدواج موقت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
ازدواج موقت به عقد زناشویی برای مدت معین (نه به صورت دائم) گفته می‌شود. <ref>مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۹.</ref> ازدواج موقت از مسائل اختلافی بین دو مذهب شیعه و اهل‌سنت است.<ref>کلانتر، «حاشیه»، در کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۴۵.</ref> این نوع ازدواج از نظر همه فقیهان شیعه عملی مشروع است.<ref>شهید ثانی، الروضة الفقهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳.</ref> آن‌ها در باب [[ازدواج|نکاح]] از [[ابواب فقه|ابواب فقهی]]، درباره آن احکام آن سخن گفته‌اند.<ref>مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۹.</ref>
ازدواج موقت به عقد زناشویی برای مدت معین (نه به صورت دائم) گفته می‌شود. <ref>مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۹.</ref> ازدواج موقت از مسائل اختلافی بین دو مذهب شیعه و اهل‌سنت است.<ref>کلانتر، «حاشیه»، در کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۴۵.</ref> این نوع ازدواج از نظر همه فقیهان شیعه عملی مشروع است.<ref>شهید ثانی، الروضة الفقهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳.</ref> آن‌ها در باب [[ازدواج|نکاح]] از [[ابواب فقه|ابواب فقهی]]، درباره آن احکام آن سخن گفته‌اند.<ref>مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۹.</ref>


در روایات منقول از [[امامان شیعه|امامان شیعه (ع)]]، [[ثواب و عقاب|ثواب‌هایی]] برای عمل به ازدواج موقت بیان شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۱، ص۱۳-۱۷.</ref> البته در برخی روایات آمده است بر ازدواج موقت اصرار نداشته باشید.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۳۰ق، ج۱۱، ص۱۸-۱۹.</ref> فقیهان امامیه با توجه روایات، نه‌تنها به حلال‌بودن ازدواج موقت فتوا داده‌اند، که این عمل را [[مستحب]] نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۱، ص۱۳-۱۷؛ محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۸.</ref>
در روایات منقول از [[امامان شیعه|امامان شیعه (ع)]]، [[ثواب و عقاب|ثواب‌هایی]] برای عمل به ازدواج موقت بیان شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۱، ص۱۳-۱۷.</ref> البته در برخی روایات آمده است بر ازدواج موقت اصرار نداشته باشید.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۳۰ق، ج۱۱، ص۱۸-۱۹.</ref> فقیهان امامیه با توجه روایات، نه‌تنها به حلال‌بودن ازدواج موقت فتوا داده‌اند، که این عمل را [[مستحب]] نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۱، ص۱۳-۱۷؛ محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۸.</ref> البته برخی همچون [[مرتضی مطهری]] بر این باورند که ترغیب و تشویق بر این مسئله به جهت احیای سنت متروکه بوده است نه ترویج هوسرانی و....<ref>مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، ۱۴۴۰ق، ص۷۱.</ref>  


درباره فواید ازدواج موقت گفته‌اند راه‌حلی است برای بسیاری از مشکلات جنسی، به‌ویژه برای جوانان و تمام کسانی که به هر علتی قادر به ازدواج دائم نیستند.<ref>کاشف الغطاء، این است آئین ما، ۱۳۷۰ش، ص۳۸۶-۳۸۵؛ سبحانی، متعة النساء فی الکتاب و السنة، ۱۴۲۳ق، ص۹-۱۱.</ref> همچنین آن را شیوه‌ای مؤثر برای مبارزه با [[فحشا]] و بسیاری مفاسد اجتماعی دیگر به شمار آورده‌اند.<ref>کاشف الغطاء، این است آئین ما، ۱۳۷۰ش، ص۳۸۷.</ref>
درباره فواید ازدواج موقت گفته‌اند راه‌حلی است برای بسیاری از مشکلات جنسی، به‌ویژه برای جوانان و تمام کسانی که به هر علتی قادر به ازدواج دائم نیستند.<ref>کاشف الغطاء، این است آئین ما، ۱۳۷۰ش، ص۳۸۶-۳۸۵؛ سبحانی، متعة النساء فی الکتاب و السنة، ۱۴۲۳ق، ص۹-۱۱.</ref> همچنین آن را شیوه‌ای مؤثر برای مبارزه با [[فحشا]] و بسیاری مفاسد اجتماعی دیگر به شمار آورده‌اند.<ref>کاشف الغطاء، این است آئین ما، ۱۳۷۰ش، ص۳۸۷.</ref>
خط ۲۳: خط ۲۳:
به‌گفته [[شهید ثانی]]، همه فقیهان امامیه ازدواج موقت را جایز می‌دانند.<ref>شهید ثانی، الروضة الفقهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳.</ref> آنان برای اثبات مشروعیت ازدواج موقت، به آیاتی از قرآن از جمله [[آیه متعه|آیهٔ مُتعه]] استناد می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۱۴۹-۱۵۳؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۷۹-۸۰؛ مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۰.</ref> همچنین می‌گویند روایات [[تواتر|متواتری]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه]] در مشروعیت ازدواج موقت نقل شده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۷۹؛ مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۵.</ref> دیگر مذاهب و فرق اسلامی بر این باورند که  ازدواج موقت در عصر پیامبر جایز بود؛ اما سپس حکم آن [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] گردید و [[حرام]] شد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به جمعی از نویسندگان، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ۱۴۲۷ق، ج۴۱، ص۳۳۳-۳۳۴؛ محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۷؛ احمد بن عیسی، رأب الصدع، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۸۷۶-۸۷۷؛ نعمان مغربی، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۲۹؛ جمعی از نویسندگان، موسوعة الفقه الاباضی، ۱۴۳۸ق، ج۷، ص۳۵۳-۳۵۴.</ref>
به‌گفته [[شهید ثانی]]، همه فقیهان امامیه ازدواج موقت را جایز می‌دانند.<ref>شهید ثانی، الروضة الفقهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳.</ref> آنان برای اثبات مشروعیت ازدواج موقت، به آیاتی از قرآن از جمله [[آیه متعه|آیهٔ مُتعه]] استناد می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۱۴۹-۱۵۳؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۷۹-۸۰؛ مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۰.</ref> همچنین می‌گویند روایات [[تواتر|متواتری]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه]] در مشروعیت ازدواج موقت نقل شده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۷۹؛ مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۵.</ref> دیگر مذاهب و فرق اسلامی بر این باورند که  ازدواج موقت در عصر پیامبر جایز بود؛ اما سپس حکم آن [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] گردید و [[حرام]] شد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به جمعی از نویسندگان، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ۱۴۲۷ق، ج۴۱، ص۳۳۳-۳۳۴؛ محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۷؛ احمد بن عیسی، رأب الصدع، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۸۷۶-۸۷۷؛ نعمان مغربی، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۲۹؛ جمعی از نویسندگان، موسوعة الفقه الاباضی، ۱۴۳۸ق، ج۷، ص۳۵۳-۳۵۴.</ref>


== آیا حکم ازدواج موقت نسخ شده است؟ ==
==آیا حکم ازدواج موقت نسخ شده است؟==
عالمان مسلمان اتفاق‌نظر دارند که ازدواج موقت در زمان پیامبر(ص) مشروع بوده است.<ref>قرطبی، تفسیر القرطبی، ۱۳۸۴ق، ج۵، ص۱۳۲؛ سبحانی، متعة النساء فی الکتاب و السنة، ۱۴۲۳ق، ص۱۵.</ref> در برخی منابع روایی اهل سنت، روایاتی از [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]] خلیفه دوم نقل شده که اذعان می‌کند ازدواج موقت در عصر پیامبر [[مباح]] بوده و او خودش از آن نهی کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به جصاص، احکام القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۵۲؛ ماوردی، الحاوی الکبیر، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۲۸؛ سرخسی، المبسوط، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۷.</ref> از آن میان، این سخن اوست که می‌گوید دو متعه وجود دارد که در زمان پیامبر اسلام جایز بوده است؛ ولی من از آنها نهی و انجام‌دهندگان را مجازات می‌کنم: یکی ازدواج موقت و دیگری [[متعة الحج|مُتعهٔ حج]].<ref>قرطبی، تفسیر قرطبی، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۳۹۲؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref>  
عالمان مسلمان اتفاق‌نظر دارند که ازدواج موقت در زمان پیامبر(ص) مشروع بوده است.<ref>قرطبی، تفسیر القرطبی، ۱۳۸۴ق، ج۵، ص۱۳۲؛ سبحانی، متعة النساء فی الکتاب و السنة، ۱۴۲۳ق، ص۱۵.</ref> در برخی منابع روایی اهل سنت، روایاتی از [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]] خلیفه دوم نقل شده که اذعان می‌کند ازدواج موقت در عصر پیامبر [[مباح]] بوده و او خودش از آن نهی کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به جصاص، احکام القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۵۲؛ ماوردی، الحاوی الکبیر، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۲۸؛ سرخسی، المبسوط، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۷.</ref> از آن میان، این سخن اوست که می‌گوید دو متعه وجود دارد که در زمان پیامبر اسلام جایز بوده است؛ ولی من از آنها نهی و انجام‌دهندگان را مجازات می‌کنم: یکی ازدواج موقت و دیگری [[متعة الحج|مُتعهٔ حج]].<ref>قرطبی، تفسیر قرطبی، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۳۹۲؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref>  


خط ۳۲: خط ۳۲:
در پاسخ به این سخن گفته‌اند که آیات ۵ تا ۷ سوره مؤمنون در [[مکه]] نازل شده و [[آیه متعه]] که برای جواز ازدواج موقت بدان استناد می‌کنند، پس از این آیات و در [[مدینه]] نازل شده است و نسخ‌کننده نباید پیش از نسخ‌شده باشد.<ref>عاملی، زواج المتعة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۲.</ref> ضمن آن‌که در ازدواج موقت، زن در مدت معین‌شده توسط طرفینِ عقد، همسر شرعی مرد محسوب می‌شود. پس روابط زناشویی آنان، تجاوز از حدود الهی نیست.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۷۷؛ عاملی، زواج المتعة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۴.</ref>
در پاسخ به این سخن گفته‌اند که آیات ۵ تا ۷ سوره مؤمنون در [[مکه]] نازل شده و [[آیه متعه]] که برای جواز ازدواج موقت بدان استناد می‌کنند، پس از این آیات و در [[مدینه]] نازل شده است و نسخ‌کننده نباید پیش از نسخ‌شده باشد.<ref>عاملی، زواج المتعة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۲.</ref> ضمن آن‌که در ازدواج موقت، زن در مدت معین‌شده توسط طرفینِ عقد، همسر شرعی مرد محسوب می‌شود. پس روابط زناشویی آنان، تجاوز از حدود الهی نیست.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۷۷؛ عاملی، زواج المتعة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۱۴.</ref>


==احکام فقهی ==
==احکام فقهی==
{{جعبه نقل قول
{{جعبه نقل قول
  |عنوان=[[صیغه ازدواج |صیغه ازدواج موقت]]
  |عنوان=[[صیغه ازدواج |صیغه ازدواج موقت]]
خط ۴۱: خط ۴۱:
برخی از [[احکام شرعی|احکام فقهی]] ازدواج موقت، طبق [[فتوا|فتواهای]] فقیهان شیعه، به شرح زیر است:
برخی از [[احکام شرعی|احکام فقهی]] ازدواج موقت، طبق [[فتوا|فتواهای]] فقیهان شیعه، به شرح زیر است:


* در ازدواج موقت، مدت عقد و مقدار [[مهریه]] باید در [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] معلوم باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۶۲ و ص۱۷۲.</ref> بنا به دیدگاه مشهور فقها، اگر در صیغه ازدواج موقت، مدت آن ذکر نشود، به عقد دائم تبدیل می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۷۲.</ref>
*در ازدواج موقت، مدت عقد و مقدار [[مهریه]] باید در [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] معلوم باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۶۲ و ص۱۷۲.</ref> بنا به دیدگاه مشهور فقها، اگر در صیغه ازدواج موقت، مدت آن ذکر نشود، به عقد دائم تبدیل می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۷۲.</ref>
* بنا به دیدگاه برخی فقها، در صورتی که طرفین عقد نتوانند صیغه را به عربی بخوانند، حتی اگر توانایی گرفتن وکیل برای جاری کردن صیغه را داشته باشند، جایز است به زبان دیگری آن را جاری کنند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۶۴.</ref> برخی دیگر گفته‌اند در هر حال می‌توان صیغه عقد را به هر زبانی جاری کرد.<ref>شیخ انصاری، کتاب النکاح، ۱۴۳۰ق، ص۷۹؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۱۶، ص۲۱۵ و ج۲۴، ص۲۱۵؛ خویی، کتاب النکاح، دار العلم، ج۲، ص۱۶۴.</ref>
*بنا به دیدگاه برخی فقها، در صورتی که طرفین عقد نتوانند صیغه را به عربی بخوانند، حتی اگر توانایی گرفتن وکیل برای جاری کردن صیغه را داشته باشند، جایز است به زبان دیگری آن را جاری کنند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۶۴.</ref> برخی دیگر گفته‌اند در هر حال می‌توان صیغه عقد را به هر زبانی جاری کرد.<ref>شیخ انصاری، کتاب النکاح، ۱۴۳۰ق، ص۷۹؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۱۶، ص۲۱۵ و ج۲۴، ص۲۱۵؛ خویی، کتاب النکاح، دار العلم، ج۲، ص۱۶۴.</ref>
* ازدواج موقت بین مرد مسلمان و زن [[اهل کتاب|اهل‌کتاب]] صحیح است؛<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۲۹؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۶ق، ج۲۴، ص۴.</ref> اما میان زن مسلمان و مرد اهل‌کتاب صحیح نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۲۹.</ref> همچنین ازدواج موقت مسلمان، چه مرد باشد چه زن، با غیرمسلمانی که اهل‌کتاب نیست، حرام است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۲۷.</ref>
*ازدواج موقت بین مرد مسلمان و زن [[اهل کتاب|اهل‌کتاب]] صحیح است؛<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۲۹؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۶ق، ج۲۴، ص۴.</ref> اما میان زن مسلمان و مرد اهل‌کتاب صحیح نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۲۹.</ref> همچنین ازدواج موقت مسلمان، چه مرد باشد چه زن، با غیرمسلمانی که اهل‌کتاب نیست، حرام است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۲۷.</ref>
* ازدواج موقت با دختر [[بکارت|باکره]]، [[مکروه]] است و در صورت ازدواج، [[بکارت|ازالهٔ بکارت]] (از بین بردن بکارت) او کراهت دارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۶۰.</ref>
*ازدواج موقت با دختر [[بکارت|باکره]]، [[مکروه]] است و در صورت ازدواج، [[بکارت|ازالهٔ بکارت]] (از بین بردن بکارت) او کراهت دارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۶۰.</ref>
* در ازدواج موقت اگر دخول صورت گرفته باشد، پس از تمام شدن زمان ازدواج، زن اگر [[یائسگی|یائسه]] نیست، باید [[عده]] نگه دارد. عده زن در ازدواج موقت، اگر [[حیض]] نمی‌شود (چنان‌چه در سن حیض باشد و یائسه نباشد)،  ۴۵ روز است و اگر حیض می‌شود، بنا به دیدگاه برخی فقیهان، عده او دو حیض است.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۲.</ref>
*در ازدواج موقت اگر دخول صورت گرفته باشد، پس از تمام شدن زمان ازدواج، زن اگر [[یائسگی|یائسه]] نیست، باید [[عده]] نگه دارد. عده زن در ازدواج موقت، اگر [[حیض]] نمی‌شود (چنان‌چه در سن حیض باشد و یائسه نباشد)،  ۴۵ روز است و اگر حیض می‌شود، بنا به دیدگاه برخی فقیهان، عده او دو حیض است.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۲.</ref>
* اگر پیش از دخول، مدت عقد پایان یابد یا مرد آن را ببخشد، لازم نیست زن عده نگه دارد.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۱۰۱.</ref>
*اگر پیش از دخول، مدت عقد پایان یابد یا مرد آن را ببخشد، لازم نیست زن عده نگه دارد.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۵، ص۱۰۱.</ref>
* اگر در  مدت ازدواج موقت، مرد وفات کند، حتی اگر دخول صورت نگرفته باشد، زن باید عده وفات نگه دارد که چهار ماه و ده روز است.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۲؛ شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۷.</ref>
*اگر در  مدت ازدواج موقت، مرد وفات کند، حتی اگر دخول صورت نگرفته باشد، زن باید عده وفات نگه دارد که چهار ماه و ده روز است.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۲؛ شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۷.</ref>
* در ازدواج موقت، [[طلاق]] وجود ندارد؛ بلکه با پایان یافتن مدت عقد یا بخشیدن مدت از سوی مرد، جدایی محقق می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۵.</ref>
*در ازدواج موقت، [[طلاق]] وجود ندارد؛ بلکه با پایان یافتن مدت عقد یا بخشیدن مدت از سوی مرد، جدایی محقق می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۵.</ref>


==کتاب‌شناسی==
==کتاب‌شناسی==
خط ۵۷: خط ۵۷:


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[ازدواج]]
*[[ازدواج]]


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*ابن‌رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد، قاهره، دار الحدیث، ۱۴۲۵ق.
*ابن‌رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد، قاهره، دار الحدیث، ۱۴۲۵ق.