۵٬۹۴۱
ویرایش
حکومت بنی‌مزید: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== معرفی == | == معرفی == | ||
{ | {{تاریخچه مزیدیان}} | ||
مزیدیان یا اصحاب الحله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۲۴.</ref> از حکومت‌های [[شیعه|شیعی]] بودند که بین سال‌های [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] تا [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] بر مناطقی از [[عراق]] فرمانروایی کردند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> دوره حکومت آنها که به پادشاهان عرب شهرت داشتند،<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶</ref> ۱۴۲ سال<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و همزمان با حکومت‌های [[آل بویه|آل‌بویه]]، [[سلجوقیان]] و [[بنی‌عباس|خلافت عباسیان]] در عراق و ایران و همچنین [[فاطمیان]] در مصر بود.<ref>مرسلپور، خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۰.</ref> آنها در دوران ضعف عباسیان<ref>ناشناخته، نهایة الأرب، ۱۳۷۵ش، جلد۲۷، ص۱۰، پاورقی.</ref> و اقتدار آل‌بویه و با حمایت آنان در منطقه [[فرات الاوسط]] به قدرت رسیدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی».</ref> | مزیدیان یا اصحاب الحله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۲۴.</ref> از حکومت‌های [[شیعه|شیعی]] بودند که بین سال‌های [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] تا [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] بر مناطقی از [[عراق]] فرمانروایی کردند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> دوره حکومت آنها که به پادشاهان عرب شهرت داشتند،<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶</ref> ۱۴۲ سال<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و همزمان با حکومت‌های [[آل بویه|آل‌بویه]]، [[سلجوقیان]] و [[بنی‌عباس|خلافت عباسیان]] در عراق و ایران و همچنین [[فاطمیان]] در مصر بود.<ref>مرسلپور، خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۰.</ref> آنها در دوران ضعف عباسیان<ref>ناشناخته، نهایة الأرب، ۱۳۷۵ش، جلد۲۷، ص۱۰، پاورقی.</ref> و اقتدار آل‌بویه و با حمایت آنان در منطقه [[فرات الاوسط]] به قدرت رسیدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی».</ref> | ||
| خط ۸۴: | خط ۵۴: | ||
* [[دبیس بن علی|دُبَیس بن علی]] معروف به نورالدوله (م ۴۷۴ق<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۲؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۵۷–۳۶۱؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref>). | * [[دبیس بن علی|دُبَیس بن علی]] معروف به نورالدوله (م ۴۷۴ق<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۲؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۵۷–۳۶۱؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref>). | ||
* [[منصور بن دبیس]] ملقب به بهاءالدوله (م ۴۷۸ق<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۳.</ref> یا ۴۷۹ق<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۶۱؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | * [[منصور بن دبیس]] ملقب به بهاءالدوله (م ۴۷۸ق<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۳.</ref> یا ۴۷۹ق<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۳۶۱؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | ||
* [[صدقه بن منصور]] مشهور به سیف‌الدوله(م ۵۰۱ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵–۱۰۶.</ref>). | * [[صدقه بن منصور]] مشهور به سیف‌الدوله (م ۵۰۱ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵–۱۰۶.</ref>). | ||
* [[دبیس بن صدقه]] معروف به نورالدوله (م ۵۲۹ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | * [[دبیس بن صدقه]] معروف به نورالدوله (م ۵۲۹ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | ||
* [[صدقه بن دبیس دوم]] (م ۵۳۱ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | * [[صدقه بن دبیس دوم]] (م ۵۳۱ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | ||
* [[محمد بن دبیس]](م ۵۴۰ق<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۶، ص۱۲۱.</ref>). | * [[محمد بن دبیس]] (م ۵۴۰ق<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۶، ص۱۲۱.</ref>). | ||
* [[علی بن دبیس]] (م ۵۴۵ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | * [[علی بن دبیس]] (م ۵۴۵ق<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref>). | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۸۴: | ||
مزیدیان از دیرباز [[شیعه]] مذهب دانسته شده‌اند<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و حتی گفته شده در شیعه بودن این خاندان اتفاق‌نظر وجود دارد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۵.</ref> بنی‌مزید با تأثیرپذیری از [[آل بویه|آل‌بویه]] تشیع خود را آشکارا بیان کرده و تشیع را مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۶–۷۷.</ref> آنها [[تعظیم شعائر|شعائر مذهبی]] را مرسوم نموده و مردم را به رعایت آن دعوت می‌کردند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۶–۷۷.</ref> امیران و حاکمان این خاندان چون دبیس اول نیز در دوران حکومت خود در مدح [[اهل‌بیت(ع)]] شعرهایی سرودند.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۳، ص۵۱۰.</ref> | مزیدیان از دیرباز [[شیعه]] مذهب دانسته شده‌اند<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و حتی گفته شده در شیعه بودن این خاندان اتفاق‌نظر وجود دارد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۵.</ref> بنی‌مزید با تأثیرپذیری از [[آل بویه|آل‌بویه]] تشیع خود را آشکارا بیان کرده و تشیع را مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۶–۷۷.</ref> آنها [[تعظیم شعائر|شعائر مذهبی]] را مرسوم نموده و مردم را به رعایت آن دعوت می‌کردند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۶–۷۷.</ref> امیران و حاکمان این خاندان چون دبیس اول نیز در دوران حکومت خود در مدح [[اهل‌بیت(ع)]] شعرهایی سرودند.<ref>صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۳، ص۵۱۰.</ref> | ||
گفته شده که منابع تاریخی دربارهٔ چگونگی گرایش نخستین رهبران آنها به تشیع چیزی نگفته‌اند؛<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۵.</ref> اما گزارش‌هایی از حضور آنها در سپاه [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] وجود دارد؛<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۳۱۲.</ref> چنان‌که خاکسپاری بدن [[شهدای کربلا]] پس از [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۵.</ref> یکی از دلایل حضور چشمگیر این قبیله در تاریخ شیعیان بوده است.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۲.</ref> | گفته شده که منابع تاریخی دربارهٔ چگونگی گرایش نخستین رهبران آنها به تشیع چیزی نگفته‌اند؛<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۵.</ref> اما گزارش‌هایی از حضور آنها در سپاه [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] وجود دارد؛<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۳۱۲.</ref> چنان‌که خاکسپاری بدن [[شهدای کربلا]] پس از [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۵.</ref> یکی از دلایل حضور چشمگیر این قبیله در تاریخ شیعیان بوده است.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۲.</ref> | ||
=== حمایت از شیعیان === | === حمایت از شیعیان === | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۹۷: | ||
عالمان و دانشمندان شیعه با سختگیری‌های سلجوقیان از بغداد به [[نجف]] و [[حله (شهر)|حله]] رفته و مورد حمایت مزیدیان قرار گرفتند و ضمن انتقال میراث علمی و معنوی گذشتگان زمینه را برای خلق نوآوری‌های علمی و پویایی و شکوفایی [[اجتهاد]] فراهم ساختند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۲.</ref> سیف‌الدوله امکانات علمی را برای رونق و توسعه علم و دانش مهیا ساخت<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۵.</ref> و کتابخانه‌ای را با هزاران جلد کتاب به وجود آورد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۱۰، ص۴۴۸.</ref> | عالمان و دانشمندان شیعه با سختگیری‌های سلجوقیان از بغداد به [[نجف]] و [[حله (شهر)|حله]] رفته و مورد حمایت مزیدیان قرار گرفتند و ضمن انتقال میراث علمی و معنوی گذشتگان زمینه را برای خلق نوآوری‌های علمی و پویایی و شکوفایی [[اجتهاد]] فراهم ساختند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۷۲.</ref> سیف‌الدوله امکانات علمی را برای رونق و توسعه علم و دانش مهیا ساخت<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۵.</ref> و کتابخانه‌ای را با هزاران جلد کتاب به وجود آورد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۱۰، ص۴۴۸.</ref> | ||
با تلاش حاکمان مزیدی پس از مدتی [[حله (شهر)|حله]] از پیشگامان تدریس [[فقه امامیه|فقه جعفری]] و سایر [[علوم دینی]] شد<ref>مظفر، تاریخ شیعه، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۰–۱۶۲.</ref> و با پرورش ادیبان، [[مجتهد|فقها]] و عالمان برجسته [[شیعه]]<ref>افندی، ریاض العلماء، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۳۷۰؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۱.</ref> چون [[ابن‌ادریس حلی|ابن ادریس حلی]]،<ref>بحرانی، لؤلؤ بحرین، قم، ص۲۷۷–۲۷۸.</ref> [[یحیی بن بطریق|ابن بطریق]]،<ref>تهرانی، الذریعة، بیروت، ج۱، ص۸۳؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۶–۱۰۸.</ref> [[محمد بن جعفر بن نمای حلی|محمد بن جعفر بن نما حلی]]،<ref>ابن فوطی، مجمع الآداب، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی]]،<ref>لجنه العلمیه فی مؤسسه الامام الصادق(ع)، معجم طبقات المتکلمین، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۱۰۷.</ref> [[سید ابن طاووس]]،<ref>کمونه حسینی، مواردالإتحاف، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۱۰۷–۱۰۸.</ref> [[یحیی بن سعید حلی]] از طایفه [[آل سعید]]،<ref>کحاله، معجم المؤلفین، بیروت، ج۱۳، ص۱۸۵.</ref> [[محقق حلی]]<ref>مدرس، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۳۶.</ref> و [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، رجال العلامه، ۱۹۶۱م، ص۴۸.</ref> تا سالیان دور مرکز علوم [[اهل‌بیت(ع)]] شناخته گردید.<ref>مظفر، تاریخ شیعه، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۰–۱۶۲.</ref> به باور برخی از محققان، حاصل آن، نهضت مهم علمی و فرهنگی در آنجا بود که آثارش در سده‌های بعد نمایان شد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳.</ref> | با تلاش حاکمان مزیدی پس از مدتی [[حله (شهر)|حله]] از پیشگامان تدریس [[فقه امامیه|فقه جعفری]] و سایر [[علوم دینی]] شد<ref>مظفر، تاریخ شیعه، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۰–۱۶۲.</ref> و با پرورش ادیبان، [[مجتهد|فقها]] و عالمان برجسته [[شیعه]]<ref>افندی، ریاض العلماء، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۳۷۰؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۱.</ref> چون [[ابن‌ادریس حلی|ابن ادریس حلی]]،<ref>بحرانی، لؤلؤ بحرین، قم، ص۲۷۷–۲۷۸.</ref> [[یحیی بن بطریق|ابن بطریق]]،<ref>تهرانی، الذریعة، بیروت، ج۱، ص۸۳؛ غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۶–۱۰۸.</ref> [[محمد بن جعفر بن نمای حلی|محمد بن جعفر بن نما حلی]]،<ref>ابن فوطی، مجمع الآداب، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی]]،<ref>لجنه العلمیه فی مؤسسه الامام الصادق (ع)، معجم طبقات المتکلمین، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۱۰۷.</ref> [[سید ابن طاووس]]،<ref>کمونه حسینی، مواردالإتحاف، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۱۰۷–۱۰۸.</ref> [[یحیی بن سعید حلی]] از طایفه [[آل سعید]]،<ref>کحاله، معجم المؤلفین، بیروت، ج۱۳، ص۱۸۵.</ref> [[محقق حلی]]<ref>مدرس، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۳۶.</ref> و [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، رجال العلامه، ۱۹۶۱م، ص۴۸.</ref> تا سالیان دور مرکز علوم [[اهل‌بیت(ع)]] شناخته گردید.<ref>مظفر، تاریخ شیعه، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۰–۱۶۲.</ref> به باور برخی از محققان، حاصل آن، نهضت مهم علمی و فرهنگی در آنجا بود که آثارش در سده‌های بعد نمایان شد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳.</ref> | ||
یکی از سیاست‌های راهبردی برخی حکمرانان مزیدی در مناطق تحت قلمرو خود، برقراری امنیت و آرامش دانسته شده است که این امر سبب مهاجرت عالمان و وفاداران به [[اهل‌بیت(ع)]] به شهر حله شد.<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۶.</ref> درحالی‌که در سرزمین‌های مجاور به سبب تشدید اختلاف‌های داخلی میان سلاطین [[سلجوقیان|سلجوقی]] و ضعف [[بنی‌عباس|خلافت عباسی]] امنیت و ثبات از میان رفته و موجب رکود فعالیت‌های علمی در مراکزی مانند [[بغداد]] شده بود.<ref>مرسلپور، محسن، نصرت خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۳، خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۵.</ref> | یکی از سیاست‌های راهبردی برخی حکمرانان مزیدی در مناطق تحت قلمرو خود، برقراری امنیت و آرامش دانسته شده است که این امر سبب مهاجرت عالمان و وفاداران به [[اهل‌بیت(ع)]] به شهر حله شد.<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۶.</ref> درحالی‌که در سرزمین‌های مجاور به سبب تشدید اختلاف‌های داخلی میان سلاطین [[سلجوقیان|سلجوقی]] و ضعف [[بنی‌عباس|خلافت عباسی]] امنیت و ثبات از میان رفته و موجب رکود فعالیت‌های علمی در مراکزی مانند [[بغداد]] شده بود.<ref>مرسلپور، محسن، نصرت خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۳، خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۵.</ref> | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۰۴: | ||
پیدایش حکومتی [[شیعه]] مذهب و علاقه‌مند به علم و ادب فرصت مناسبی را برای شاعران شیعه فراهم کرد که به دور از سختگیری‌ها و تعصبات دینی و مذهبی به نشر عقاید و معارف شیعه بپردازند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۴۰۷.</ref> گفته شده حمایت‌های مادی و معنوی آنها از شعر و ادب، سبب شوق و اشتیاق فراوان در شاعران برای حضور در [[حله (شهر)|شهر حله]] شد.<ref>مهداوی، الحله فی العهد العثمانی المتأخر، ۱۳۸۱ش، ص۵۰.</ref> شاعران برجسته همواره با آنان در ارتباط بوده و امیران مزیدی زمینه حضور آنها را در دربار خود فراهم می‌ساختند.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر، ج۱۷، ص۲۶۴؛ دیلمی، دیوان مهیار دیلمی، ۱۴۱۳ق، ص۲۳۷.</ref> | پیدایش حکومتی [[شیعه]] مذهب و علاقه‌مند به علم و ادب فرصت مناسبی را برای شاعران شیعه فراهم کرد که به دور از سختگیری‌ها و تعصبات دینی و مذهبی به نشر عقاید و معارف شیعه بپردازند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۴۰۷.</ref> گفته شده حمایت‌های مادی و معنوی آنها از شعر و ادب، سبب شوق و اشتیاق فراوان در شاعران برای حضور در [[حله (شهر)|شهر حله]] شد.<ref>مهداوی، الحله فی العهد العثمانی المتأخر، ۱۳۸۱ش، ص۵۰.</ref> شاعران برجسته همواره با آنان در ارتباط بوده و امیران مزیدی زمینه حضور آنها را در دربار خود فراهم می‌ساختند.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر، ج۱۷، ص۲۶۴؛ دیلمی، دیوان مهیار دیلمی، ۱۴۱۳ق، ص۲۳۷.</ref> | ||
سیاست مزیدیان به‌گونه‌ای بود که سرایندگان دیگر مذاهب چون حَیْص بَیْص شافعی{{یاد| لقب امیر سعد بن محمد بن سعد صَیْفی تمیمی. برخی او را امامی و شیعه مذهب دانسته‌اند. «و | سیاست مزیدیان به‌گونه‌ای بود که سرایندگان دیگر مذاهب چون حَیْص بَیْص شافعی{{یاد| لقب امیر سعد بن محمد بن سعد صَیْفی تمیمی. برخی او را امامی و شیعه مذهب دانسته‌اند. «و کان إمامی المذهب» العسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۳، ص۱۹.}}،<ref>عمادالدین کاتب، خریدة القصر، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۲۰۲.</ref> ابن تلمیذ نصرانی، ابن ابی الصقر شافعی و سنبسی به دربار آنها می‌آمدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۶.</ref> و حتی اشخاصی چون سِنبِسی به شاعر دربار بنی‌مزید مشهور شدند.<ref>عبدالحمید، معجم مورخی الشیعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۲۲۰؛ مجمع الفکر الاسلامی، موسوعة مؤلفی الامامیة، ۱۴۲۸ق، ج۸، ص۴۲۶.</ref> {{یاد|برخی از آنها با مهاجرت به مناطق مختلف زمینه‌ساز گسترش ادب حلی در آن مناطق شده (جمال الدین قفطی، انباة الرواة علی اَنباه النحاة، بیروت، مکتبة عنصریه، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۴۴.) و در دوره‌های بعدی پیشوایی ادب عربی را به آن مناطق انتقال داند. (حازم الحلی، الحله و اثرها العلمی و الادبی، قم، مکتبة التاریخیة المختصه، ۱۴۳۲ق، ص۶.)}} | ||
حمایت مزیدیان از شعر و ادب زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت ادبی استواری در این شهر شد و عالمان زیادی در زمینه [[علم نحو]] و لغت پرورش یافتند.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۹۹۳م، ج۵، ص۱۹۶۸؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲۲، ص۱۳۲؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۴، ص۱۱۵.</ref> یکی از نتایج مهم نهضت ادبی حله شکل‌گیری ادب شیعی دانسته شده که بذر آن در دوران بنی‌مزید کاشته شد و ثمرات آن در سده‌های بعد به‌بار نشست و زمینه را برای گسترش بیش از پیش [[تمدن اسلامی]] فراهم کرد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳–۶۴.</ref> | حمایت مزیدیان از شعر و ادب زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت ادبی استواری در این شهر شد و عالمان زیادی در زمینه [[علم نحو]] و لغت پرورش یافتند.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۹۹۳م، ج۵، ص۱۹۶۸؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲۲، ص۱۳۲؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۴، ص۱۱۵.</ref> یکی از نتایج مهم نهضت ادبی حله شکل‌گیری ادب شیعی دانسته شده که بذر آن در دوران بنی‌مزید کاشته شد و ثمرات آن در سده‌های بعد به‌بار نشست و زمینه را برای گسترش بیش از پیش [[تمدن اسلامی]] فراهم کرد.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳–۶۴.</ref> | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۲۵: | ||
* ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، مجمع الآداب فی معجم الألقاب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۶ق. | * ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، مجمع الآداب فی معجم الألقاب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
* افندی، عبدالله بن عیسیبیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، ۱۴۳۱ق. | * افندی، عبدالله بن عیسیبیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، ۱۴۳۱ق. | ||
* العسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، المحقق: دائرة المعرف | * العسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، المحقق: دائرة المعرف النظامیة - الهند الناشر: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات بیروت، لبنان، الطبعة: الثانیة، ۱۳۹۰هـ /۱۹۷۱م. | ||
* امین، محسن، أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق. | * امین، محسن، أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق. | ||
* باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله‌های اسلامی جدید، مترجم فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش. | * باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله‌های اسلامی جدید، مترجم فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش. | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۵۲: | ||
* کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا. | * کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا. | ||
* کمونه حسینی، عبدالرزاق، موارد الإتحاف فی نقباء الأشراف، نجف، نشر الآداب، ۱۳۸۸ق. | * کمونه حسینی، عبدالرزاق، موارد الإتحاف فی نقباء الأشراف، نجف، نشر الآداب، ۱۳۸۸ق. | ||
* لجنه العلمیه فی مؤسسة الامام الصادق(ع)، معجم طبقات المتکلمین، قم، موسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۴ق. | * لجنه العلمیه فی مؤسسة الامام الصادق (ع)، معجم طبقات المتکلمین، قم، موسسة الامام الصادق (ع)، ۱۴۲۴ق. | ||
* مجمع الفکر الإسلامی، قسم الموسوعة، موسوعة مؤلفی الامامیة، قم، مجمع الفکر الإسلامی، ۱۴۲۸ق. | * مجمع الفکر الإسلامی، قسم الموسوعة، موسوعة مؤلفی الامامیة، قم، مجمع الفکر الإسلامی، ۱۴۲۸ق. | ||
* مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، قم، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش. | * مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، قم، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش. | ||