۵٬۹۴۱
ویرایش
ادبیات عاشورایی: تفاوت میان نسخه‌ها
←زبان فارسی
(ویکی سازی) |
|||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
===زبان فارسی=== | ===زبان فارسی=== | ||
آغاز سرودن شعر فارسی در عزای امام حسین(ع) از نیمه دوم قرن چهارم قمری و روی کار آمدن حکومت شیعی [[آل بویه]] گزارش شده است.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۲، ص۷۱۷.</ref> برخی اولین شعر عاشورایی سروده شده را متعلق به [[ابوالحسن کسایی مروزی|کسائی مروزی]] (م ۳۹۰ق) می‌دانند.<ref>صفا، گنج سخن، ۱۳۵۵ش، ج۱، ص۶۸؛ مجاهدی، شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی، ۱۳۷۹ش،ص۵۹.</ref> {{شعر | آغاز سرودن شعر فارسی در عزای امام حسین(ع) از نیمه دوم قرن چهارم قمری و روی کار آمدن حکومت شیعی [[آل بویه]] گزارش شده است.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۲، ص۷۱۷.</ref> برخی اولین شعر عاشورایی سروده شده را متعلق به [[ابوالحسن کسایی مروزی|کسائی مروزی]] (م ۳۹۰ق) می‌دانند.<ref>صفا، گنج سخن، ۱۳۵۵ش، ج۱، ص۶۸؛ مجاهدی، شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی، ۱۳۷۹ش،ص۵۹.</ref> | ||
آراست بوستان را نیسان به فرش دیبا | {{شعر جدید | ||
|باد صبا درآمد، فردوس گشت صحرا\\آراست بوستان را نیسان به فرش دیبا | |||
آورد نامه گل باد صبا به صهبا | آمد نسیم سنبل، با مشک و با قرنفل\\آورد نامه گل باد صبا به صهبا | ||
دست از جهان بشویم عز و شرف نجویم\\مدح و غزل نگویم، مقتل کنم تقاضا | |||
مدح و غزل نگویم، مقتل کنم تقاضا | میراث مصطفی را فرزند مرتضی را\\مقتول کربلا را تازه کنم تولّا <ref>https://iqna.ir/fa/news/3382841/کسایی-مروزی-پیش‌قراول-شاعران-عاشورایی-ایرانمقدّسان، یحیی، ولادت کسایی مروزی شاعر اهل بیت علیهم السلام، ص۵۴؛ محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش،ج۲، ص۷۱۷.</ref>}} | ||
در قرن‌های بعدی شاعران مشهوری همچون [[باباطاهر]]، [[ناصر خسرو قبادیانی|ناصر خسرو]]، [[سنائی غزنوی]]، [[عطار نیشابوری]]، [[خواجوی کرمانی]]، [[صائب تبریزی]] و [[محتشم کاشانی]] بر غنای اشعار حسینی(ع) افزودند.<ref>حجازی، «حسین‌بن علی(ع) در آیینه شعر»، ص۶۱-۶۸؛ آهمه، «ادبیات عاشورایی، سیر تحول و تکامل آن در ادب فارسی»، ص۱۳۲.</ref>حجازی شاعران فارسی‌زبان که تا قرن ۱۳ در مورد امام حسین(ع) و مصائب ایشان شعر گفته‌اند را ۷۲ نفر می‌داند و تعداد شاعران معاصر (قرن ۱۴ و ۱۵) را نیز ۲۳۶ نفر عنوان کرده است.<ref>حجازی، «حسین‌بن علی(ع) در آیینه شعر»ص ۶۱-۶۸.</ref> | |||
مقتول کربلا را تازه کنم تولّا | |||
در قرن‌های پنجم و ششم سروده‌ها درباره [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] فراوان نیست ولی از قرن ششم تا هشتم مرثیه سرایی گسترش می‌یابد در قرن دهم و با ظهور و حاکمیت [[صفویان|صفویه]] در ایران بخش مهمی از شعر فارسی به واقعه عاشورا اختصاص یافت. [[محتشم کاشانی]] سراینده [[دوازده‌بند محتشم|ترکیب‌بند]] «باز این چه شورش است» مشهورترین مرثیه‌سرای این دوره است. در دوره [[افشاریه|افشاری]] شعر مذهبی عاشورایی افول کرد ولی با روی کار آمدن [[زندیه]] شعر آیینی و سوگ‌سروده‌ها گسترش یافتند.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۷۱۷.</ref> به گزارش [[دانشنامه امام حسین (کتاب)|دانشنامه امام حسین]] نویسنده کتاب دانشنامه شعر عاشورایی نام ۳۴۰ شاعر را به همراه چند بیت از اشعار آنان جمع‌آوری کرده است.<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۸۷.</ref> گفته شده است که اشعار عاشورایی به زبان فارسی تا پیش از دوران [[صفویان|صفویه]] بیشتر جنبه حماسی داشت.<ref>[http://khabargozarisaba.ir/fa/news/7162 مروری بر ادبیات عاشورایی در گذر زمان]، خبرگزاری فرهنگ و هنر.</ref> | در قرن‌های پنجم و ششم سروده‌ها درباره [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] فراوان نیست ولی از قرن ششم تا هشتم مرثیه سرایی گسترش می‌یابد در قرن دهم و با ظهور و حاکمیت [[صفویان|صفویه]] در ایران بخش مهمی از شعر فارسی به واقعه عاشورا اختصاص یافت. [[محتشم کاشانی]] سراینده [[دوازده‌بند محتشم|ترکیب‌بند]] «باز این چه شورش است» مشهورترین مرثیه‌سرای این دوره است. در دوره [[افشاریه|افشاری]] شعر مذهبی عاشورایی افول کرد ولی با روی کار آمدن [[زندیه]] شعر آیینی و سوگ‌سروده‌ها گسترش یافتند.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۷۱۷.</ref> به گزارش [[دانشنامه امام حسین (کتاب)|دانشنامه امام حسین]] نویسنده کتاب دانشنامه شعر عاشورایی نام ۳۴۰ شاعر را به همراه چند بیت از اشعار آنان جمع‌آوری کرده است.<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۸۷.</ref> گفته شده است که اشعار عاشورایی به زبان فارسی تا پیش از دوران [[صفویان|صفویه]] بیشتر جنبه حماسی داشت.<ref>[http://khabargozarisaba.ir/fa/news/7162 مروری بر ادبیات عاشورایی در گذر زمان]، خبرگزاری فرهنگ و هنر.</ref> | ||