Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
جهاد: تفاوت میان نسخه‌ها
←آداب و احکام جهاد
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
[[محمدجواد فاضل لنکرانی]]، مدرس حوزه علمیه قم، قسم دیگری از جهاد با عنوان [[نظریه جهاد ذبی|جهاد ذبّی]] را از ظاهر کلام فقها استخراج کرده است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۵۲.</ref> او معتقد است که جهاد ذبّی فقط برای حفظ [[اسلام]] است. بنابراین اگر از جانب ستمگری، در هر نقطه‌ای از جهان، ترس نابودی اسلام وجود داشته باشد، دفاع از [[حفظ بیضه اسلام|کیان اسلام]] بر همه [[مسلمان|مسلمانان]]، [[واجب عینی]] است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۳۲.</ref>{{پایان}} | [[محمدجواد فاضل لنکرانی]]، مدرس حوزه علمیه قم، قسم دیگری از جهاد با عنوان [[نظریه جهاد ذبی|جهاد ذبّی]] را از ظاهر کلام فقها استخراج کرده است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۵۲.</ref> او معتقد است که جهاد ذبّی فقط برای حفظ [[اسلام]] است. بنابراین اگر از جانب ستمگری، در هر نقطه‌ای از جهان، ترس نابودی اسلام وجود داشته باشد، دفاع از [[حفظ بیضه اسلام|کیان اسلام]] بر همه [[مسلمان|مسلمانان]]، [[واجب عینی]] است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۳۲.</ref>{{پایان}} | ||
==آداب و احکام جهاد== | ==آداب و احکام جهاد== | ||
فقها، با توجه به آیات قرآن و احادیث، آدابی برای جهاد ذکر کرده‌اند که برخی از آنها به‌شرح زیر است: | |||
*فقها به | *فقها با استناد به آیاتی مانند [[آیه ۲۱۷ سوره بقره]] و [[آیه ۳۶ سوره توبه]]، قائل به حرمت جهاد در [[ماه‌های حرام]] ([[رجب]]، [[ذی‌القعده]]، [[ذی‌الحجة]] و [[۱ محرم|محرم]])<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۳۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۴۰۶.</ref> شده‌اند.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۳۵۳-۳۵۴.</ref> البته برخی فقهای اهل‌سنت بر این نظرند که حکم حرمت جهاد در ماه‌های حرام [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] شده است. ازاین‌رو جهاد را در همه مکان‌ها و زمان‌ها جایز می‌دانند.<ref>جصاص، احکام القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۹۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۳۳-۳۴.</ref> | ||
*مستحب است آغاز جنگ پس از اقامه [[نماز ظهر]] و عصر | *مستحب است آغاز جنگ پس از اقامه [[نماز ظهر]] و عصر و شروع آن قبل از زوال باشد. همچنین حمله شبانه، جز در حال ضرورت، [[مکروه]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۸۱-۸۲.</ref> | ||
*جنگیدن با دشمن با هر نوع سلاح و | *جنگیدن با دشمن با هر نوع سلاح و به هر نحوی که منجر به پیروزی شود جایز است؛<ref>حلبی، اشارة السبق، ۱۴۱۴ق، ص۱۴۳.</ref> ولی قطع‌کردن درختان، پرتاب آتش و رهاکردن آب به‌سوی دشمن، جز در حال ضرورت، مکروه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۶۶-۶۸.</ref> | ||
*کشتن زنان، کودکان، دیوانگان و نیز ناتوانان از جنگ، مانند افراد پیر، نابینا و زمین‌گیر در صورتی که از فکر و نظر آنان در جنگ استفاده نشود، حرام است، مگر در حال | *کشتن زنان، کودکان، دیوانگان و نیز ناتوانان از جنگ، مانند افراد پیر، نابینا و زمین‌گیر در صورتی که از فکر و نظر آنان در جنگ استفاده نشود، حرام است، مگر در حال ضرورت؛ مانند آنکه کفار از وجود آنان به‌عنوان سپر استفاده کنند یا چیره‌شدن بر دشمن منوط به کشتن آنها باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۶۸ و ۷۳-۷۷.</ref> | ||
*نیرنگ در جنگ، جز در صورتی که دشمن امان داشته باشد، جایز است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۷۸-۷۹.</ref> | *نیرنگ در جنگ، جز در صورتی که دشمن امان داشته باشد، جایز است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۷۸-۷۹.</ref> | ||
* | *یاری‌گرفتن از کفار در جنگ، در صورتی که مصلحت اقتضا کند و خیانت در آن نباشند، جایز است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۱۹۳-۱۹۴.</ref> | ||
*اطاعت از فرمانده بر رزمندگان واجب است.<ref>کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۷۳.</ref> | *اطاعت از فرمانده بر رزمندگان واجب است.<ref>کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۷۳.</ref> | ||
===تخلف و فرار از جنگ=== | ===تخلف و فرار از جنگ=== | ||
{{اصلی|فرار از جنگ}} | {{اصلی|فرار از جنگ}} | ||
فرار از | فرار از جنگ [[حرام]] است و به‌گفته برخی فقها و مفسران، از [[گناهان کبیره]] محسوب می‌شود؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۵۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۵۷.</ref> مگر آنکه شمار مسلمانان کمتر از نصفِ نیروهای دشمن باشد، که در این صورت مقاومت در برابر آنها واجب نیست.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۱، ص۶۳.</ref> | ||
تخلف از جهاد نیز حرام است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۷.</ref> در برخی آیات | تخلف از جهاد نیز حرام است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۳۷.</ref> در برخی آیات قرآن، اموری همچون ترس،<ref>سوره نساء، آیه ۷۷؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۴.</ref> دلبستگی به دنیا،<ref>سوره توبه، آیه ۳۸؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۴.</ref> سست‌ایمانی و نفاق،<ref>سوره توبه، آیه ۴۵؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۴.</ref> و بیماردلی و گناه<ref>سوره احزاب، آیات ۱۲-۱۳؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۵.</ref> عوامل تخلف از جهاد برشمرده شده است. در قرآن، برخی از پیامدهای تخلف از جهاد ذکر شده که عبارت‌اند از: هلاکت،<ref>سوره توبه، آیه ۴۲؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۵.</ref> کیفرهای دنیوی و اخروی،<ref>سوره توبه، آیه ۳۹ و آیه ۸۱-۸۲؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۶-۱۸۷.</ref> محرومیت از برکات دنیوی و اخروی،<ref>سوره مائده، آیه ۲۱؛ رضوی، «جهاد»، ص۱۸۶.</ref> و شکل‌گیری فتنه و فساد در جامعه.<ref>سوره انفال، آیات ۷۲-۷۳؛ سوره محمد، آیات ۲۰-۲۲.</ref> | ||
==فتاوای مشهور فقیهان شیعه درباره جهاد== | ==فتاوای مشهور فقیهان شیعه درباره جهاد== | ||