جهاد: تفاوت میان نسخه‌ها

جهاد از دیدگاه فقها بنا به یک تقسیم، به دو قسم جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی است:<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح لمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۷۹؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق،‌ ج۳، ص۷-۸.</ref>

جهاد ابتدایی به‌ معنای‌ جنگ‌ با مشركان‌ و كفار برای‌ دعوت‌ آنان‌ به‌ اسلام‌ و [[توحید]] است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح لمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۷۹؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۱۵، ص۷۹.</ref> در این نوع جهاد، مسلمانان آغازگر جنگ هستند.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق،‌ ج۳، ص۷.</ref> به [[اجماع]] فقهای مسلمان، جهاد برای دعوت به اسلام بر هر مکلفی که آزاد و مرد باشد و عذری مانند بیماری و کهولت سن نداشته باشد، در برابر  [[کفر|کافر غیر ذمی]] و [[بغی|باغیان]]، [[واجب کفایی]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۴۶؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۱۵، ص۸۱.</ref> بنا به نظر فقهای امامیه، جهاد ابتدایی باید در زمان حضور امام معصوم و به اذن وی یا نائب خاص وی باشد.<ref>طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۴۴۷.</ref> البته برخی نیز جهاد ابتدایی در [[غیبت امام مهدی(عج)|عصر غیبت]] را نیز مشروع و جایز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خویی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۶۴؛ منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۱۶-۱۱۹.</ref>

جهاد دفاعی، پیکار با هدف دفاع از اسلام و سرزمین‌های اسلامی در برابر دشمنی است که به سرزمین‌های اسلامی هجوم آورده و قصد غلبه و سلطه بر آن و ناموس و اموال مسلمانان و یا کشتن گروهی از مسلمانان را دارد.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۸؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۱۵، ص۷۹.</ref> به‌فتوای فقها، جهاد دفاعی بر مرد و زن، پیر و جوان، برده و آزاد که قدرت جنگیدن داشته باشند، [[واجب کفایی]] است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۸.</ref> جهاد دفاعی، مشروط به حضور یا اجازه [[امامان شیعه|امام‌(ع)]] یا نایب خاص او نیست.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۷؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۸؛ طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۱۴.</ref> برخی [[جنگ‌های پیامبر(ص)|جنگ‌های دوره پیامبر(ص)]] مانند [[غزوه خندق|جنگ احزاب]]، [[غزوه احد|جنگ احد]]، [[جنگ موته]]، [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] و [[غزوه حنین|جنگ حنین]] جهاد دفاعی بوده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۸.</ref>

[[محمدجواد فاضل لنکرانی]]، مدرس حوزه علمیه قم، قسم دیگری از جهاد با عنوان [[نظریه جهاد ذبی|جهاد ذبّی]] را از ظاهر کلام فقها استخراج کرده است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۵۲.</ref> او معتقد است که جهاد ذبّی فقط برای حفظ [[اسلام]] است. بنابراین اگر از جانب ستمگری، در هر نقطه‌ای از جهان، ترس نابودی اسلام وجود داشته باشد؛ در این صورت دفاع از [[حفظ بیضه اسلام|کیان اسلام]] بر همه [[مسلمان|مسلمانان]]، [[واجب عینی]] است.<ref>فاضل لنکرانی، جهاد ذبی، ۱۴۰۱ق، ص۳۲.</ref>

 

 

{{پایان}}