Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹
ویرایش
ختم قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
ختم قرآن به معنای [[تلاوت |قرائت قرآن]] کریم از آغاز تا پایان است.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و | ختم قرآن به معنای [[تلاوت |قرائت قرآن]] کریم از آغاز تا پایان است.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث،۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۸۳.</ref> عنوان «ختم قرآن» از صدر [[اسلام]] برای [[مسلمانان]] آشنا بوده و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر(ص)]]، [[اهل‌بیت(ع)]] و [[صحابه]] درباره چگونگی، زمان، روش و ثواب ختم قرآن کریم سخن گفته‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۸۴.</ref> ظاهراً تعبیر «[[فاتحه‌خوانی (آیین)|مجلس ختم]]» که برای درگذشتگان برگزار می‌شود از همین «ختم قرآن» گرفته شده باشد؛ زیرا مرسوم است که در چنین مجلسی یک یا چند بار [[قرآن]] را ختم می‌کنند.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۸۴.</ref> | ||
==فضیلت== | ==فضیلت== | ||
در روایات، ثواب‌ها و برکات زیادی برای ختم قرآن بیان شده است.<ref> كاشانى، منهج الصادقين فى الزام المخالفين، ۱۳۳۶ش، ج۱، ص۱۵؛ شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۷۳ـ۳۷۵.</ref> که برخی منحصر به زمان‌های خاص مانند [[رمضان|ماه رمضان]] یا مکان‌های خاص مانند [[مکه]] مکرمه‌اند و برخی درباره تمام زمان‌ها و مکان‌ها هستند.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۸۴.</ref> در [[حدیث|روایات]] مختلفی [[ثواب و عقاب |ثواب]] ختم قرآن، یکی از معیارهای سنجش ثواب و پاداش تلاوت قرآن و دیگر اعمال معرفی شده است. برای نمونه، ثواب [[تلاوت|قرائت]] یک آیه در [[ماه رمضان]]<ref>عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۶.</ref> یا سه بار تلاوت [[سوره توحید]] در سایر ماه‌ها<ref> امالی صدوق، ۱۴۱۷ق، ص۸۶.</ref> یا [[نماز]] خاصی در شب [[دوشنبه]]<ref> هر کس شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت آن یک حمد و هفت مرتبه [[سوره اخلاص| | در روایات، ثواب‌ها و برکات زیادی برای ختم قرآن بیان شده است.<ref> كاشانى، منهج الصادقين فى الزام المخالفين، ۱۳۳۶ش، ج۱، ص۱۵؛ محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۷۳ـ۳۷۵.</ref> که برخی منحصر به زمان‌های خاص مانند [[رمضان|ماه رمضان]] یا مکان‌های خاص مانند [[مکه]] مکرمه‌اند و برخی درباره تمام زمان‌ها و مکان‌ها هستند.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۸۴.</ref> در [[حدیث|روایات]] مختلفی [[ثواب و عقاب |ثواب]] ختم قرآن، یکی از معیارهای سنجش ثواب و پاداش تلاوت قرآن و دیگر اعمال معرفی شده است. برای نمونه، ثواب [[تلاوت|قرائت]] یک آیه در [[ماه رمضان]]<ref>عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۶.</ref> یا سه بار تلاوت [[سوره توحید]] در سایر ماه‌ها<ref> امالی صدوق، ۱۴۱۷ق، ص۸۶.</ref> یا [[نماز]] خاصی در شب [[دوشنبه]]<ref> هر کس شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت آن یک حمد و هفت مرتبه [[سوره اخلاص| | ||
سوره توحید]] بخواند و بعد از تمام شدن نماز هفت مرتبه [[تسبیحات اربعه]] و [[لاحول و لاقوة الا بالله|لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم]]<nowiki> بگوید، ثواب ختم قرآن برای او نوشته شود.}}</nowiki></ref> معادل ثواب ختم قرآن دانسته شده است. در روایات، به ختم قرآن در ماه رمضان سفارش زیادی شده است.<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۵۰۲.</ref> | سوره توحید]] بخواند و بعد از تمام شدن نماز هفت مرتبه [[تسبیحات اربعه]] و [[لاحول و لاقوة الا بالله|لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم]]<nowiki> بگوید، ثواب ختم قرآن برای او نوشته شود.}}</nowiki></ref> معادل ثواب ختم قرآن دانسته شده است. در روایات، به ختم قرآن در ماه رمضان سفارش زیادی شده است.<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۵۰۲.</ref> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
[[تلاوت قرآن]]، آداب ظاهری (مانند [[طهارت]] و آراستگی)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۵.</ref> و باطنی (مانند [[حضور قلب]] و تدبر)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۸.</ref> و نیز احکامی (مانند [[وضو]] برای مسّ کتابت) دارد.<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۲۰.</ref> از آداب ویژه ختم قرآن، ختم آن در [[جمعه (روز)|روز جمعه]]،<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۳۲۲.</ref> و [[روزه]]داری در روز ختم قرآن است.<ref>شرح المهذب نووی، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و اینکه فرد پس از هر ختم، حتی اگر قصد ختم مجدد هم ندارد [[سوره فاتحه]] و پنج [[آیه]] نخست [[سوره بقره]] را قرائت و ختم قرآن را به فَتح آن متصل کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۰۵.</ref> ختم قرآن برای حاجیان در مدت اقامت در [[مکه]] سفارش شده است.<ref>حسینی، بهترین اعمال در سرزمین حج، ۱۳۹۲ش ص۱۸.</ref> در حدیثی آمده است: کسی که قرآن را در مکه ختم کند، تا پیش از مرگ، [[رسول اکرم]] و نیز جایگاه خود را در [[بهشت]] می‌بیند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۹، ص۲۰۵.</ref> در برخی از روایات برای اهدای ثواب ختم قرآن به معصومان، پاداش‌هایی بیان شده است.<ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref> | [[تلاوت قرآن]]، آداب ظاهری (مانند [[طهارت]] و آراستگی)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۵.</ref> و باطنی (مانند [[حضور قلب]] و تدبر)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۸.</ref> و نیز احکامی (مانند [[وضو]] برای مسّ کتابت) دارد.<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۲۰.</ref> از آداب ویژه ختم قرآن، ختم آن در [[جمعه (روز)|روز جمعه]]،<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۳۲۲.</ref> و [[روزه]]داری در روز ختم قرآن است.<ref>شرح المهذب نووی، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و اینکه فرد پس از هر ختم، حتی اگر قصد ختم مجدد هم ندارد [[سوره فاتحه]] و پنج [[آیه]] نخست [[سوره بقره]] را قرائت و ختم قرآن را به فَتح آن متصل کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۰۵.</ref> ختم قرآن برای حاجیان در مدت اقامت در [[مکه]] سفارش شده است.<ref>حسینی، بهترین اعمال در سرزمین حج، ۱۳۹۲ش ص۱۸.</ref> در حدیثی آمده است: کسی که قرآن را در مکه ختم کند، تا پیش از مرگ، [[رسول اکرم]] و نیز جایگاه خود را در [[بهشت]] می‌بیند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۹، ص۲۰۵.</ref> در برخی از روایات برای اهدای ثواب ختم قرآن به معصومان، پاداش‌هایی بیان شده است.<ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref> | ||
همچنین برای مدت ختم قرآن آدابی روایت شده است؛ مانند نهی از ختم قرآن در کمتر از سه روز و سفارش به ختم آن در سه، پنج یا هفت روز.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۷۷ و ص۳۸۴ـ۳۸۷.</ref> بر پایه روایتی ختم قرآن در شرایط عادی در کمتر از سه روز یا یک هفته پسندیده نیست؛<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸ـ۶۱۹.</ref> چراکه در سنّت اسلامی به فهم آیات بیش از تکرار و تعدد [[تلاوت]] توجه شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۴.</ref> در روایتی از پیامبر(ص) نقل شده کسی که در کمتر از سه روز قرآن را ختم کند به فهم آیات دست نمی‌یابد<ref> متقی، کنز العمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۱۴.</ref> و چنین قرائتی از نظر [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به خواندن شتابزده و بی‌توجه به آیات می‌انجامد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۷.</ref>{{یاد| إِنَّ الْقُرْآنَ لَا يُقْرَأُ هَذْرَمَةً وَ لَكِنْ يُرَتَّلُ تَرْتِيلًا فَإِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ الْجَنَّةِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ سَلِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ وَ إِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ النَّارِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ.«و هر آينه قرآن، با سرعت و شتاب خوانده نشود؛ بلکه به صورت ترتیل یعنی هموار و شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود و هر گاه به آيه‌اى كه در آن نام [[بهشت]] برده شده است، گذر كنى، آن جا توقف کن و از [[خدا|خداى عزوجل]] بهشت را بخواه و چون به آيه‌اى كه در آن ذكر [[جهنم|دوزخ]] است گذر كنى، نزد آن بایست و از دوزخ به خدا پناه ببر.» | همچنین برای مدت ختم قرآن آدابی روایت شده است؛ مانند نهی از ختم قرآن در کمتر از سه روز و سفارش به ختم آن در سه، پنج یا هفت روز.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۳۷۷ و ص۳۸۴ـ۳۸۷.</ref> بر پایه روایتی ختم قرآن در شرایط عادی در کمتر از سه روز یا یک هفته پسندیده نیست؛<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸ـ۶۱۹.</ref> چراکه در سنّت اسلامی به فهم آیات بیش از تکرار و تعدد [[تلاوت]] توجه شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۴.</ref> در روایتی از پیامبر(ص) نقل شده کسی که در کمتر از سه روز قرآن را ختم کند به فهم آیات دست نمی‌یابد<ref> متقی، کنز العمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۱۴.</ref> و چنین قرائتی از نظر [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به خواندن شتابزده و بی‌توجه به آیات می‌انجامد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۷.</ref>{{یاد| إِنَّ الْقُرْآنَ لَا يُقْرَأُ هَذْرَمَةً وَ لَكِنْ يُرَتَّلُ تَرْتِيلًا فَإِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ الْجَنَّةِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ سَلِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ وَ إِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ النَّارِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ.«و هر آينه قرآن، با سرعت و شتاب خوانده نشود؛ بلکه به صورت ترتیل یعنی هموار و شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود و هر گاه به آيه‌اى كه در آن نام [[بهشت]] برده شده است، گذر كنى، آن جا توقف کن و از [[خدا|خداى عزوجل]] بهشت را بخواه و چون به آيه‌اى كه در آن ذكر [[جهنم|دوزخ]] است گذر كنى، نزد آن بایست و از دوزخ به خدا پناه ببر.» | ||
}} در حدیثی از [[امام رضا(ع)]] آمده است با اینکه می‌توانم قرآن را در کمتر از سه روز ختم کنم، این کار را نمی‌کنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد. در عین حال، در [[رمضان |ماه رمضان]] سی تا چهل بار ختم قرآن مُجاز دانسته شده است.<ref> رجوع کنید به: کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref> | }} در حدیثی از [[امام رضا(ع)]] آمده است با اینکه می‌توانم قرآن را در کمتر از سه روز ختم کنم، این کار را نمی‌کنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد. در عین حال، در [[رمضان |ماه رمضان]] سی تا چهل بار ختم قرآن مُجاز دانسته شده است.<ref> رجوع کنید به: کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref> | ||