پرش به محتوا

تمثیلات قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱: خط ۱۱:
بنا بر روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، تمثیل در قرآن، یکی از وجوه پنج‌گانه آن است.<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۵۷.</ref> از نظر محققان، تمثیلات قرآنی، به‌تنهایی می‌تواند نقش‌های متعددی را از جنبه‌های علمی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و… ایفا نماید.<ref>محمدقاسمی، تمثیلات قرآن‏، ۱۳۸۲ش، ص۵۰.</ref> برخی از قرآن‌پژوهان تمثیلات قرآن را یکی از مصادیق [[اعجاز بیانی قرآن|اعجاز بیانی]] آن به شمار آورده‌اند.<ref>البیانونی، ضرب الامثال فی القرآن، بی تا، ص۳۹؛ سیوطی، معترک الأقران فی إعجاز القرآن، بی تا، ج۱، ص۴۶۴.</ref>{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]:| نقل‌قول = «خدایا بر محمد و آل او درود فرست و قرآن را در تاریکی‌های شب‌های تیره مونس ما کن … تا دل‌های ما عجایب آن را نیک دریابد، و شگفتی مثال‌های آن که کوه‌های سخت از حمل آن عاجزند در دل ما نشیند.»<ref> الصحیفة السجادیة، ۱۳۷۶ش، ص۱۷۸.</ref>| منبع =|تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ پس‌زمینه =#d3f2f2| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
بنا بر روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، تمثیل در قرآن، یکی از وجوه پنج‌گانه آن است.<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۵۷.</ref> از نظر محققان، تمثیلات قرآنی، به‌تنهایی می‌تواند نقش‌های متعددی را از جنبه‌های علمی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و… ایفا نماید.<ref>محمدقاسمی، تمثیلات قرآن‏، ۱۳۸۲ش، ص۵۰.</ref> برخی از قرآن‌پژوهان تمثیلات قرآن را یکی از مصادیق [[اعجاز بیانی قرآن|اعجاز بیانی]] آن به شمار آورده‌اند.<ref>البیانونی، ضرب الامثال فی القرآن، بی تا، ص۳۹؛ سیوطی، معترک الأقران فی إعجاز القرآن، بی تا، ج۱، ص۴۶۴.</ref>{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]:| نقل‌قول = «خدایا بر محمد و آل او درود فرست و قرآن را در تاریکی‌های شب‌های تیره مونس ما کن … تا دل‌های ما عجایب آن را نیک دریابد، و شگفتی مثال‌های آن که کوه‌های سخت از حمل آن عاجزند در دل ما نشیند.»<ref> الصحیفة السجادیة، ۱۳۷۶ش، ص۱۷۸.</ref>| منبع =|تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ پس‌زمینه =#d3f2f2| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
در روایات شیعه نیز به مسئله تمثیلات قرآن توجه شده است. برای مثال، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] یکی از فواید مَثَل‌های قرآن را عبرت‌بودن آن برای اهل عبرت دانسته است.<ref>تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۷۲.</ref> در جایی دیگر، مَثَل‌های قرآن را در کنار ویژگی‌هایی چون هدایت‌بخشی قرآن و ابلاغ آشکار دین قرار داده است.<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۸۰ق‏، ص ۷.</ref> [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] قرآن را نازل‌شده بر چهار محور بیان کرده که یکی از آن‌ها سُنَن و مثال‌های قرآن است.<ref>عیاشی، تفسیر العیّاشی‏، ۱۳۸۰ق‏، ج‏۱، ص۹.</ref> در حدیثی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] روایت شده مَثَل‌های قرآن دارای فوایدی است. پس در آن با دقت نظر کرده و در معانی آن تفکّر کنید و از آن به سادگی نگذرید.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت نامه قرآن، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۳۹۷.</ref>  
در روایات شیعه نیز به مسئله تمثیلات قرآن توجه شده است. برای مثال، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] یکی از فواید مَثَل‌های قرآن را عبرت‌بودن آن برای اهل عبرت دانسته است.<ref>تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۷۲.</ref> در جایی دیگر، مَثَل‌های قرآن را در کنار ویژگی‌هایی چون هدایت‌بخشی قرآن و ابلاغ آشکار دین قرار داده است.<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۸۰ق‏، ص ۷.</ref> [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] قرآن را نازل‌شده بر چهار محور بیان کرده که یکی از آن‌ها سُنَن و مثال‌های قرآن است.<ref>عیاشی، تفسیر العیّاشی‏، ۱۳۸۰ق‏، ج‏۱، ص۹.</ref> در حدیثی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] روایت شده مَثَل‌های قرآن دارای فوایدی است. پس در آن با دقت نظر کرده و در معانی آن تفکّر کنید و از آن به سادگی نگذرید.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت نامه قرآن، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۳۹۷.</ref>  
==نقش تمثیلات در فهم مفاهیم قرآن==
==نقش تمثیل در فهم مفاهیم قرآن==
برخی از [[تفسیر قرآن|مفسران]]، رسالت جهانی قرآن را ابلاغ پیام خود به هر وسیله ممکن برای همه انسان‌ها تا [[قیامت]] دانسته و از این رو در کنار [[برهان]]، [[جدال احسن]] و [[موعظه]]، تمثیل را نیز به جهت فهم توده مردم، ضروری شمرده‌اند.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۵۱۰.</ref>  
[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]]، مفسرن قرآن نوشته است رسالت جهانی قرآن ابلاغ پیام خود برای همه انسان‌ها تا [[قیامت]] به هر وسیله ممکن است. ازاین‌رو در کنار [[برهان]]، [[جدال احسن]] و [[موعظه]]، تمثیل نیز برای فهم توده مردم ضروری است.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۵۱۰.</ref> به بیان علامه طباطبایی، خداوند برای بیان معارف عالی، چاره‌ای جز تمثیل ندارد؛ چرا که عامه مردم بیشتر از حسیات را درک نمی‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج‏۳، ص۶۲.</ref>
بنابراین، به بیان علامه طباطبایی، خداوند برای بیان معارف عالیه، چاره‌ای جز تمثیل ندارد، چرا که عامه مردم بیشتر از حسیات را درک نمی‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج‏۳، ص۶۲.</ref>


[[عبدالله جوادی آملی]] بر این باور است که با توجه به آیه «وَ تِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ ۖ وَمَا یَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ» «و اين مَثَلها را براى مردم مى‌زنيم و[لى‌] جز دانشوران آنها را درنيابند.»<ref>سوره عنکبوت، آیه۴۳.</ref> مَثَل، مانند پل است تا انسان را از علمِ حسّی به علم عقلی و آنگاه از علم عقلی به علم شهودی قلبی هدایت کند و کسی که این سیر را نداشته باشد، عاقل نیست.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۹.</ref>
جوادی آملی با استناد به آیه «وَ تِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ ۖ وَمَا یَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ؛ و اين مَثَل‌ها را براى مردم مى‌زنيم و[لى‌] جز دانشوران آن‌ها را درنمی‌يابند»،<ref>سوره عنکبوت، آیه۴۳.</ref> می گوید مَثَل مانند پلی است تا انسان را از علمِ حسّی به علم عقلی و آنگاه از علم عقلی به علم شهودی قلبی هدایت کند و کسی که این سیر را نداشته باشد عاقل نیست.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۹.</ref>


==مفهوم‌شناسی تمثیل==
==مفهوم‌شناسی تمثیل==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش