همای رحمت: تفاوت میان نسخه‌ها

  | عنوان      = همای رحمت

  | عرض        =  

سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار (۱۲۸۵ یا ۱۲۸۳-۱۳۶۷ش) فرزند حاج میرآقا خشگنابی در [[تبریز]] به دنیا آمد.<ref>نیک‌اندیش نوبر، در خلوت شهریار، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۴.</ref> وی از دوران کودکی با [[قرآن]] و شعر و گلستان [[سعدی]] و دیوان [[حافظ شیرازی|حافظ]] آشنا شد و پس از گذراندن تحصیلات متوسطه، در مدرسه عالی طب [[تهران]] پذیرفته شد؛ ولی آن را نیمه‌تمام رها کرد و برای کار به [[نیشابور]] و [[مشهد]] رفت.<ref>نیک‌اندیش نوبر، در خلوت شهریار، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۶-۳۴.</ref> شهریار در ۱۳۳۲ش به تبریز بازگشت و از ۱۳۴۶ش در دانشکده ادبیات تبریز به تدریس مشغول شد.<ref>نیک‌اندیش نوبر، در خلوت شهریار، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۶-۳۴.</ref> وی در [[سال ۱۳۶۷ش]] در [[تهران]] درگذشت و جنازه‌اش به تبریز منتقل شد و در [[مقبرة الشعرا]] [[دفن]] شد.<ref>نیک‌اندیش نوبر، در خلوت شهریار، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۶-۳۴.</ref>

گفته شده شهریار حدود هفت‌صد بیت شعر درباره [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]] سروده است که بیش از دویست بیت آن در مدح [[امام علی(ع)]] است.<ref>فتحی‌پور، «سیمرغ سهند»، ص۱۹۲.</ref>

[[سید علی خامنه‌ای]]، رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]]، غزل همای رحمت را در میان اشعار مدح امام علی(ع)، شعری با فضای متفاوت و جدید دانسته که از لحاظ الفاظ، شیرین و شیوا، و از لحاظ محتوا، جدید است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=36184 «اولین بار که آیت‌الله خامنه‌ای شعر «علی ای همای رحمت» را شنیدند»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.]</ref> به باور وی، چنین شعری که در فاصله نه‌چندان طولانی آن‌چنان رواج پیدا می‌کند که در مجالس مذهبی توسط [[روضه‌خوانی|روضه‌خوانان]] و مداحان و گوینده‌های مذهبی خوانده می‌شود، شعری ممتاز است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=36184 «اولین بار که آیت‌الله خامنه‌ای شعر «علی ای همای رحمت» را شنیدند»]، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.</ref>

[[پرونده:دست خط آیت الله مرعشی نجفی درباره شعر همای رحمت.jpg|بندانگشتی|ماجرای خواب [[آیت الله مرعشی نجفی]] درباره [[شهریار]] با مهر و تاریخ.]]

بنابر آنچه محمدحسن ربانی بیرجندی و کلثوم تنها در آثار خود ذکر کرده‌اند، [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی]] از [[مراجع تقلید شیعه]]، گفته است که شبی در خواب، امام علی(ع) را در [[مسجد کوفه]] دیده است که شاعران اهل بیت را فراخوانده و پس از آمدن عده‌ای از شاعران، امام(ع) پرسیده است: «شهریار ما کجاست؟» شهریار در این هنگام وارد می‌شود و علی بن ابیطالب به او می‌گوید که «شعرت را بخوان» و شهریار شعر همای رحمت را می‌خواند.<ref>ربانی، درس‌هایی از تاریخ فقیهان شیعه، شرکت چاپ و نشر بین الملل، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۷؛ تنها، اهل بیت(ع) در شعر سید حیدر آملی و شهریار، ۱۳۹۳ش، ص۱۳۳ و۱۳۴.</ref> بر این اساس، مرعشی نجفی پس از این خواب، شهریار را به [[قم]] دعوت کرده و زمان سرودن شعر را از او پرسیده است، شهریار با اظهار تعجب گفته است که من این شعر را تازه سروده‌ام و کسی از آن خبر ندارد و هنگامی که شهریار زمان سرودن شعر را می‌گوید، معلوم می‌شود که شعر همای رحمت مقارن با همان خواب سروده شده است.<ref>ربانی، درس‌هایی از تاریخ فقیهان شیعه، شرکت چاپ و نشر بین الملل، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۷؛ تنها، اهل بیت(ع) در شعر سید حیدر آملی و شهریار، ۱۳۹۳ش، ص۱۳۳ و۱۳۴.</ref> سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی پس از این ماجرا چندین بار گفته است که در سرودن این غزل، به شهریار [[الهام]] شده که توانسته چنین غزلی با این مضامین عالی بسراید.<ref>ربانی، درس‌هایی از تاریخ فقیهان شیعه، شرکت چاپ و نشر بین الملل، ج۱، ص۲۲۷.</ref>

محمد طاهری خسروشاهی، پژوهشگر ادبی، نیز شعر همای رحمت را اقتباس ادبی (نه سرقت ادبی) از شعر مفتون همدانی (۱۲۶۸-۱۳۳۰ش)، از شاعران معاصر شهریار، دانسته و در پاسخ به جواد محقق بر آن است که شعر شهریار تفاوت‌هایی به لحاظ سبک و ذوق هنری با شعر مفتون همدانی دارد و مقایسه شعر مفتون همدانی با غزل شهریار را مقایسه نادرستی خوانده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/92070302021/ «منشأ شعر علی ای همای رحمت شهریار پیدا شد»، خبرگزاری ایسنا.]</ref>

{{پانوشت}}