پرش به محتوا

محدثه (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]]
[[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]]


'''مُحَدَّثه''' از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب حضرت فاطمه(س)]] و به‌معنای کسی است که [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره رنان دیگری همچون [[حضرت مریم(س)|مریم(س)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.
'''مُحَدَّثه''' از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب حضرت فاطمه(س)]] و به‌معنای کسی است که [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره زنان دیگری همچون [[حضرت مریم(س)|مریم(س)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.


محدَّث‌بودن [[امامان شیعه|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] از عقاید [[شیعیان]] دانسته شده و برخی با عدم درک درست از این باور، شیعیان قبول [[نبوت]] برای امامان کرده‌اند. به‌گفته محققان، امکان هم‌صحبتی با ملائکه برای غیرپیامبران، مورد اتفاق [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است هرچند که نسبت به مصادیق آن اختلاف‌نظر دارند.
محدَّث‌بودن [[امامان شیعه|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته شده است؛ برخی با عدم درک درست از این باور، به شیعیان نسبت می‌دهند که قائل به [[نبوت]] امامان هستند. به‌گفته محققان، امکان هم‌صحبتی با ملائکه برای غیرپیامبران، مورد اتفاق [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است هرچند که نسبت به مصادیق آن اختلاف‌نظر دارند.


با توجه به روایات، تسلیت، اخبار آینده و اخبار مؤمنان از جمله مضامین مورد صحبت ملائکه با حضرت زهرا(س) بوده است.
با توجه به روایات، تسلیت، اخبار آینده و اخبار مؤمنان از جمله مضامین مورد صحبت ملائکه با حضرت زهرا(س) بوده است.


==محدَّثه، لقب کیست؟==
==محدَّثه، لقب کیست؟==
در روایات شیعی، لقب محدَّثه برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] بیان شده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسماء نُه‌گانه ایشان به حساب آمده است.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> علاوه بر آن، روایات مربوط به [[مصحف فاطمه(س)|مصحف فاطمه]] نیز به گونه‌های مختلف به مسئله محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته<ref>نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.</ref> و در [[زیارت‌نامه|زیارتنامه]] حضرت نیز از ایشان با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، بی‌تا، ص۳۱۷.</ref>
در روایات شیعی، لقب محدَّثه برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] بیان شده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسماء نُه‌گانه او به حساب آمده است.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> علاوه بر آن، روایات مربوط به [[مصحف فاطمه(س)|مصحف فاطمه]] نیز به گونه‌های مختلف به محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته<ref>نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.</ref> و در [[زیارتنامه حضرت فاطمه|زیارتنامه حضرت]] نیز از او با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، بی‌تا، ص۳۱۷.</ref>{{منبع بهتر}}


مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، اختصاصی به حضرت زهرا(س) نداشته و این لقب برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹؛ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۵.</ref>
برخی محتوای صحبت ملائکه با حضرت فاطمه را در پنج مورد خلاصه کرده‌اند: تسلیت و تعزیت، خبر از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و جایگاه وی در [[بهشت]]، اخبار حوادث آینده، خبار فرمانروایان و اخبار [[مؤمن|مؤمنان]] و [[کافران]].<ref>رحمان ستایش، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/888914/گفت-و-گوی-ملایکه-با-حضرت-فاطمه-س گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)]»، ص۲۵–۲۶.</ref>


==معنای محدّثه==
مُحَدَّثه، به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، نویسنده [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]] اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] نیست اما [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷.</ref>  برخی محدِّثه که به معنای سخن گوینده است را نیز از القاب حضرت فاطمه(س) دانسته‌اند. به این دلیل فاطمه زمانی که رحم مادرش بوده با او سخن گفته است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref>
محدَّثه (به تشدید و فتح دال): به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> و به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، فقیه و مورخ شیعه، اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] نیست اما [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷.</ref>


برخی نیز محدِّثه (به تشدید و کسر دال) که به معنای «سخن گوینده» است را نیز از القاب حضرت زهرا(س) دانسته‌اند. چرا که ایشان با مادرش در عالم رحم سخن گفته است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref>
مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر موسی|مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹.</ref>{{منبع بهتر}}


==محتوای صحبت ملائکه==
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]:{{سخ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = روای می‌گوید: از [[امام صادق علیه‌السلام|حضرت صادق(ع)]] شنیدم که می‌فرمود: :{{سخ}}
«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند:‌ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است.‌ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.»| منبع = <small> شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}
«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند:‌ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است.‌ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.»| منبع = <small> شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}
برخی با بررسی روایات مربوط به سخن گفتن ملائکه با حضرت زهرا(س)، محتوای صحبت ملائکه را در پنج دسته خلاصه کرده‌اند:
*تسلیت و تعزیت؛
*خبر از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و جایگاه وی در [[بهشت]]؛
*اخبار حوادث آینده؛
*اخبار فرمانروایان؛
*اخبار [[مؤمن|مؤمنان]] و [[کافران]].<ref>رحمان ستایش، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/888914/گفت-و-گوی-ملایکه-با-حضرت-فاطمه-س گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)]»، ص۲۵–۲۶.</ref>


==امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیاء==
==امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیاء==
{{اصلی|الهام}}[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعیان]] دانسته و اصل امکان سخن گفتن ملائکه با غیر پیامبران را مورد اتفاق و مورد قبول هر دو گروه شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] می‌داند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان بر خلاف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، [[عمر بن خطاب]] را محدَّث نمی‌دانند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۸–۷۰.</ref>  
{{اصلی|الهام}}[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث‌بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته است. به گفته او باور به امکان سخن‌گفتن ملائکه با غیرپیامبران مورد اتفاق و مورد قبول شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان برخلاف [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[عمر بن خطاب]] را محدَّث نمی‌دانند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۸–۷۰.</ref>  


برخی نیز همچون عبدالله قصیمی، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصراع بین الاسلام و الوثنیة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول مقام نبوت برای امامان و حضرت زهرا(س) کرده‌اند که علامه امینی ضمن پاسخ به این اتهام از وی با عنوان ریشه نفاق و دروغ‌گوی چیره‌دست [[حجاز]] یاد کرده است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۸.</ref>
عبدالله قصیمی، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصراع بین الاسلام و الوثنیة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول [[نبوت|مقام نبوت]] برای امامان و حضرت فاطمه(س) کرده است البته علامه امینی به این اتهام پاسخ داده است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۸.</ref>


برخی روایات شیعی، در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است کسی غیر از [[پیامبران]] با ملائکه هم صحبت شود؟ به آیاتی از قبیل [[آیه ۴۲ سوره آل عمران|آیه ۴۲ سوره آل‌ عمران]]، آیات ۷۱–۷۳ [[سوره هود]] و [[آیه ۷ سوره قصص]] اشاره کرده‌اند که در این آیات، به سخن گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.</ref>
همچنین برخی برای اثبات اینکه افرادی غیر از [[پیامبران]] با ملائکه هم صحبت شود به آیاتی از قبیل [[آیه ۴۲ سوره آل عمران|آیه ۴۲ سوره آل‌ عمران]]، آیات ۷۱–۷۳ [[سوره هود]] و [[آیه ۷ سوره قصص]] استناد کرده‌اند که در این آیات، به سخن‌گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.</ref>{{منبع بهتر}}
==پانویس==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}